Φραντάλα μ' (στίχοι+απόδοση)

Ένα υπέροχο τραγούδι σε μια εκτέλεση του τεράστιου Μιχάλη Καλιοντζίδη από το τέταρτο CD της δισκογραφικής δουλειάς: "Τα Αυθεντικά Του Πόντου".

Φραντάλα**: φραντάλα, όπως έλεγαν στην Κερασούντα, τα Κοτύωρα, τη Σάντα, την Τραπεζούντα και την Χαλδία, αλλά και φραντούλα όπως λέγαν επίσης στην Τραπεζούντα είναι ένας συνηθισμένος χαρακτηρισμός γυναίκας που αποδιδόταν στις νέες κοπέλες που ήταν επιδεικτικές ως προς την ενδυμασία τους και τη συμπεριφορά τους, διαχυτικές όπως θα λέγαμε σήμερα. Η λέξη προέρχεται από το επίθετο "εύφραντος" και την ποντιακή κατάληξη -άλα.
Εχπαράγα*: Αόριστος του ρήματος "αχπαράουμαι" που είναι η παθητική φωνή του ρήματος "αχπαράζω" τουτέστιν τρομάζω. Ωστόσο πέραν της χρήσης του ως "τρομάζω"-στην περίπτωση μας (πρώτο ενικό παθητικής αορίστου): "τρόμαξα", χρησιμοποιείται και για να δηλώσει αιφνίδιο ξαφνικό τρόμο αλλά και ξάφνιασμα. Οπότε "αχπαράουμαι" μπορεί να σημαίνει τρομάζω, ξαφνιάζομαι, φοβάμαι αλλά και εκφοβίζω.
Εταράγα*: Αόριστος του ρήματος "ταρά(γ)ουμαι" που είναι παθητική φωνή του ρήματος "ταρά(ζ)ω". Σημαίνει είτε κυριολεκτικά "ταράζω" και "αναμειγνύω" είτε μεταφορικά "τα κάνω άνω-κάτω" (φράση: ετάραξεν την δουλείαν="χάλασε" τη δουλειά-δεν την έφερε εις πέρας), για ραδιούργους ανθρώπους "γεννώ έχθρα, σπέρνω διχόνια" (π.χ.: Ο Κώτσον ετάραξεν εμέν και τον Στοφόρον= Ο Κώστας "έριξε λάδι στη φωτιά" μεταξύ εμού και του Χριστόφορου-μας έκανε να μαλώσουμε). Στην περίπτωση μας σημαίνει ταράχτηκα-τραντάχτηκα-"πετάχτηκα" στα σύννεφα.
Γιατί 'κι εφτάς το ψυόπο μ'*: Φράση, κυριολεκτικά αποδίδεται ως: "γιατί δεν φτιάχνεις την ψυχούλα μου ;", μεταφορικά είναι έκφραση που δηλώνει: "γιατί δε μου κάνεις το χατίρι", "ποίσον το ψυόπο μ' "=κάνε μου το χατίρι.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Στίχοι: (ΠΡΟΣΟΧΗ, η Ποντιακή διάλεκτος περιέχει πολλές μεταφορές, εκφράσεις, λέξεις και φράσεις που δεν μπορούν να αποδοθούν μονολεκτικά και άμεσα στα νέα-ελληνικά, προσπαθούμε να επιτυγχάνουμε την καλύτερη δυνατή απόδοση των στίχων στην νεο-ελληνική, τα σχόλια και οι γνώσεις σας μας βοηθάνε να έχουμε μια πιο σφαιρική άποψη και ενδεχομένως πιο σωστή, είναι πάντα ευπρόσδεκτα.)

Φραντάλα μ’ ντ’ έμορφον είσαι για πέει με τίνος είσαι,
‘σ’ ‘ίνος σ’ οσπίτ’ εμπαίν’τς κι εβγαίν’τς ‘σ’ ‘ίνος εγκάλιαν κείσαι.

Φραντάλα μ’ ντ’ έμορφον είσαι είδα σε κι εχπαράγα,
σον ουρανόν επέταξα σα λίβεα εταράγα.

Εσύ κορτσόπον έμορφον γιατί ‘κι εφτάς το ψυόπο μ’,
στρώσον το κραβατόπον ‘σουν ποίσον ‘μεν’ έναν τόπον.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Το βίντεο δεν προορίζεται για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων.
Το ακουστικό περιεχόμενο δεν ανήκει σε εμένα, δεν αποκομίζω και δεν επιθυμώ κανένα κέρδος από αυτό το βίντεο.
Δεν είμαι κύριος πνευματικών δικαιωμάτων των φωτογραφιών, οι περισσότερες είναι από το διαδίκτυο.
Το παρόν βίντεο αναρτάται καθαρά για ψυχαγωγικούς λόγους των επισκεπτών της παρούσας ιστοσελίδας.

[Ιωάννης-πο]

Δεν κάνω πλάκα φίλε μόλις τώρα ήθελα να ακούσω ένα ποντιακό και εμφανίστηκε αυτό το τραγούδι στης ειδοποίησης. Να σε καλά φίλε να σε έχει ο θεός καλά!

[ΓιαννηςΜαχαιριδης]

Σο γονατον ξαδελφε παντα αραικα καλλο πασχα καλλη ανασταση. 16-4-2020- υδραιος