'Μου' 'λεγεν η μάνα μου', Πολυφωνικό σχήμα 'ΗΝΟΡΟ', Γιάννενα, Χειμερινό Πολυφωνικό Καραβάνι 2023

Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2023. Πνευματικό Κέντρο Iωαννίνων.
Μεγάλη "ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ" - αφιερωμένη στα δύο χρόνια από την παγκόσμια αναγνώριση του Πoλυφωνικού Καραβανιού, με την εγγραφή του στις Καλές Πρακτικές Διαφύλαξης Άυλης Πoλιτιστικής Kληρονομιάς της UNESCO (Δεκέμβριος 2020). Εκδήλωση με την στήριξη του Δήμου Ιωαννίνων, της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας, του Υπουργείου Πολιτισμού, στην αίθουσα "Β. Πυρσινέλλας". Εκδήλωση που αποτέλεσε και τον πρώτο σταθμό στο Χειμερινό Πολυφωνικό Καραβάνι 2023.

Στο μουσικό μέρος της, σχεδόν, τρίωρης εκδήλωσης συμμετείχαν οκτώ διαφορετικά πολυφωνικά σχήματα και κομπανία. Ανάμεσά τους και το πολυφωνικό σχήμα "ΗΝΟΡΟ", το πολυφωνικό που έχει σαν αφετηρία του τα Γιάννενα. Τo "Ήνορο" δημιουργήθηκε το 2001 και από το πρώτο καλοκαίρι συμμετείχε στο Πολυφωνικό Καραβάνι. Η πρώτη του συμμετοχή σε φεστιβάλ ήταν στις "Φωνές της Πέτρας" που διοργάνωσε το Πολυφωνικό Καραβάνι το 2007 στο Θέατρο Πέτρας.

Το 2010 τα μέλη του σχήματος προχώρησαν στην ίδρυση του Συλλόγου Ηπειρώτικου Πολυφωνικού Τραγουδιού "ΉΝΟΡΟ" με έδρα τα Ιωάννινα. Το 2011 εξέδωσαν το πρώτο τους ψηφιακό δίσκο, για να ακολουθήσει και δεύτερος λίγα χρόνια αργότερα και να προετοιμάζεται και τρίτος. Τo σχήμα έχει συμμετάσχει σε σειρά φεστιβάλ, ενώ έχει βραβευθεί δύο φορές σε διεθνές φεστιβάλ στην Αλβανία (Bulis).

Εδώ με το "Ήνορο" τραγουδούν οι Παναγιώτης Τέλης, Χάρης Καραγιάννης, Βασσίλης Ευθυμίου, Βλάσσης Παπαδημητρίου, Μαρία Σιδέρη, Βάσω Σιδέρη και ο Kώστας Λώλης, ο διακεκριμένος μουσικολόγος με την πολύτροπη προσφορά στο πολυφωνικό τραγούδι, ψυχή και δημιουργός του σχήματος. Ο Παναγιώτης Τέλης, παρτής εδώ, παίζει και φλογέρα.

Το τραγούδι που ερμηνεύει εδώ το "ΗΝΟΡΟ" δισκογραφήθηκε για πρώτη φορά από πολυφωνικό σχήμα από το Πολυφωνικό των Κτισμάτων τον Aπρίλιο του 1984 στο Παρίσι - στην έκδοση αναφοράς "Chants Polyphoniques et musique d' Épire" (OCORA, σε επιμέλεια Δόμνας Σαμίου και Άρη Φακίνου). Δισοκγραφήθηκε αργότερα και από το πολυφωνικό του Δολού, στην έκδοση "Πολυφωνικά τραγούδια Δολού Πωγωνίου", έκδοση του Πολιτιστικού Συλλόγου Δολoύ, με παρτή την κα Φανή Δημοπούλου.

To τραγούδι απαντά σε διάφορες στιχουργικές παραλλαγές στη βιβλιογραφία του είδους - εδώ παραθέτουμε εκείνη που ενέταξε στη συλλογή του "Πωγώνι Δερόπολη Ήθη κι Έθιμα" ο αείμνηστος πρ. Χρήστος Μάτσιας από τα Κτίσματα Πωγωνίου:

Μου ‘λέγε, μωρ’, μου λέγε,
μου ‘λεγε η μάνα μου.
Μου ‘λέγε η μάνα μου:
- Μάθε, γιε μου γράμματα.

Μάθε, γιε μου, γράμματα,
μάθε κοντυλίσματα.
Κι εγώ δεν την άκουσα,
πιστικός εγίνηκα.

Πιστικός εγίνηκα,
χίλια πρόβατα βοσκώ.
χίλια πρόβατα βοσκώ.
με εβδομήντα δυο σκυλιά.

Με εβδομήντα δυο σκυλιά,
Φλογερίτσα έκοψα
φλογερίτσα έκοψα
από κίτρο κι από ελιά

Από κίτρο κι από ελιά
κ’ από κόκκινη μηλιά.
Κι από κόκκινη μηλιά,
κάθε πέτρα την λαλώ

Κάθε πέτρα τη λαλώ,
κάθε κάστρο ακούγεται.
Κάθε κάστρο ακούγεται.
τ’ άκουσε και μια κυρά.

Τ’ άκουσε και μια κυρά,
μια κυρά βασίλισσα
- Ποιος είν’ εκείνος που λαλεί;

Ποιος είν’ εκείνος που λαλεί,
μην είναι ο γιος της ορφανής;
Μην είναι ο γιος της ορφανής;
Σύρτε φέρτε τον εδώ.

Σύρτε φέρτε τον εδώ.
Να λαλάει στις πόρτες μου.
να λαλάει στις πόρτες μου.
και τις βαγιοπούλες μου.

Και τις βαγιοπούλες μου,
να σηκώνονται ταχιά.
Να σηκώνονται ταχιά.
να βυζαίνουν τα παιδιά.

Στίχοι του τραγουδιού απαντούν και σε άλλα τραγούδια, όπως το "Έλα, έλα, εμείς τα δυό" που περιλαμβάνεται στις συλλογές του Γρηγόρη Κατσαλίδα, του Νικόλαου Δημητρίου, των Παναγιώτη Φωτίου και Νικόλαου Λύτη. Ας σημειωθεί, τέλος, ότι στην πρώτη του δισκογράφηση με τα Κτίσματα το τραγούδι ερμηνεύεται με οργανική συνοδεία ενώ το Δολό το δισκογράφησε καθαρά φωνητικά.

Επιμέλεια, παραγωγή:

"Άπειρος" Πολυφωνικό Καραβάνι
Καλή Πρακτική Διαφύλαξης του Ηπειρώτικου Πολυφωνικού Τραγουδιού
(UNESCO 2020)

"20 ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΧΕΙΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ"
Με τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού