Πειραματική διερεύνηση των εκφράσεων προσώπου μέσω αρνητικής ενίσχυσης

Πειραματική διερεύνηση των εκφράσεων προσώπου μέσω αρνητικής ενίσχυσης: η προσέγγιση της ανάλυσης συμπεριφοράς

Γεραμούτσος Θεμιστοκλής, Μέλλον Ρόμπερτ, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ομιλία στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινότητας Ανάλυσης Συμπεριφοράς, 30 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου 2019, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Η παρούσα έρευνα εστιάζει στο αν μπορούμε να μεταβάλλουμε τη συχνότητα εκδήλωσης μιας ουδέτερης ή θετικής έκφρασης μέσω διαφορικής αρνητικής ενίσχυσης. Δεκατέσσερα ενήλικα άτομα προσήλθαν στο εργαστήριο και κλήθηκαν να παίξουν ένα παιχνίδι coins-bombs στον υπολογιστή. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν η εκτεταμένη ατομική ανάλυση και ο πειραματικός σχεδιασμός ήταν ένας συνδυασμός του σχεδίου ανατροπής (ABAB) και του μεταβαλλόμενου κριτηρίου (changing criterion design). Το πείραμα περιελάμβανε συνολικά τέσσερις φάσεις, εκ των οποίων μία βασική φάση και τρείς φάσεις χειρισμού. Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα ο χειρισμός είχε επίδραση στην πλειονότητα των συμμετεχόντων υποδεικνύοντας ότι οι εκφράσεις προσώπου αποτελούν συμπεριφορές που μπορούν να μεταβληθούν μέσω αρνητικής ενίσχυσης. Τα δεδομένα μας συμβάλλουν στο να κατανοήσουμε το ότι ένα δεδομένο ιστορικό ενίσχυσης μπορεί να καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο τείνουμε να εκφραζόμαστε. Η γνώση αυτή μπορεί να ωφελήσει και στην κλινική πρακτική σε άτομα που εκδηλώνουν επίμονα χαρακτηριστικές μουτρωμένες εκφράσεις όπως άτομα με διάγνωση Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής. Καθοδηγώντας τους να αναζητήσουν και να μεταβάλλουν τις συναρτήσεις ενίσχυσης που ευθύνονται για τον δυσλειτουργικό τρόπο που εκφράζονται σταδιακά θα κυριαρχήσουν στο ρεπερτόριό τους άλλες θετικότερες εκφράσεις που θα τους εξασφαλίσουν μεγαλύτερη πρόσβασή σε θετικούς ενισχυτές από το κοινωνικό τους περιβάλλον.