Chorzy psychicznie – jak zrozumieć i jak pomóc? | prof. Łukasz Święcicki

Dla lekarza wejście w sposób myślenia osoby chorującej psychicznie jest szalenie trudne. Wielu pacjentów to specjaliści w ukrywaniu swojego stanu: obawiają się konsekwencji przyjmowania leków, czasem niektóre aspekty choroby biorą za coś pozytywnego. O depresji, schizofrenii i chorobie afektywnej dwubiegunowej rozmawiam z prof. dr hab. n. med. Łukaszem Święcickim, lekarzem psychiatrą z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

– Choroba psychiczna jest doświadczeniem wyodrębniającym – zauważa prof. Święcicki. Szczególnie dotyczy to schizofrenii. Każdy chory ma do czynienia z własną rzeczywistością, do której nie da się dopuścić innych ludzi. Urojenia z reguły mają stałe nasilenie i najczęściej nie są niebezpieczne dla otoczenia, ale mogą być bardzo męczące dla pacjentów i pacjentek. Leczenie polega na farmakologicznym blokowaniu receptora dopaminergicznego D-2. Przy zablokowaniu go na poziomie 70% większość pacjentów potrafi już oddzielić urojenia od realnego świata. Do leczenia urojeń stosuje się też elektrowstrząsy – działają świetnie, ale krótkoterminowo (i są cywilizowanym zabiegiem medycznym, żadne tam sceny z „Lotu nad kukułczym gniazdem”). Do zdrowia lub stanu zbliżonego do zdrowia wraca większość leczących się pacjentów ze schizofrenią.

Jeśli chodzi o chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD), to jej rozpoznawalność jest zdaniem prof. Święcickiego niedoszacowana. Trudno zdiagnozować hipomanię, czyli nadmierne wzmożenie aktywności, w sytuacji gdy pozwala na względne funkcjonowanie. – Społeczeństwo nagradza zachowania hipomaniakalne – zauważa mój gość. Nadmierna pracowitość, skłonność do wyrzeczeń, zaniedbywania siebie i bliskich kosztem pracy bywa postrzegana jako zaleta. Zdarza się, że pacjenci traktują fazę hipomanii jako pożądany standard i zgłaszają się do lekarza dopiero w fazie depresyjnej, gdy ich organizm już nie wytrzymuje narzuconego tempa. Prowadzi to do pogłębienia ich schorzeń, błędnego diagnozowania depresji zamiast ChAD. Ostrzejsze stany maniakalne najczęściej szybko zostają rozpoznane i skierowane na leczenie, bo są niezwykle intensywne i wyczerpujące dla pacjenta.

Zaburzenia psychiczne leczy się farmakologicznie, dobierając odpowiednie leki wpływające na przekaźniki dopaminergiczne lub serotoniczne. Wiele osób boi się, że długotrwałe przyjmowanie leków im zaszkodzi lub zmienią się pod ich wpływem. – Nie ma leków zmieniających osobowość – uspokaja mój gość. – Leki stosowane w psychiatrii są bardzo bezpiecznymi lekami, nic złego człowiekowi nie robią – dodaje. Kluczowa jest komunikacja z lekarzem, bo ten sam lek działa różnie na różne osoby. Jeśli po danym specyfiku źle się czujemy, trzeba powiedzieć o tym lekarzowi, by mógł zaproponować inne rozwiązanie. No i trzeba brać leki zgodnie z zaleceniami, nie zmieniać częstotliwości ani dawek. – Nie jesteśmy bezradni – oznajmia prof. Święcicki. – Jest nadzieja i jest jej bardzo dużo.

W odcinku usłyszycie też, czy marihuana może pomóc na zaburzenia psychiczne (nie, a wręcz może je wzmocnić lub wywołać), jak pacjenci ze schizofrenią mogą zareagować na stłumienie urojeń i czy zaburzenia psychiczne widać w biologii mózgu. To niełatwy odcinek, przyznaję, ale myślę, że ważny.

Odcinki z kanału "Skrawki", których słuchałam przed nagraniem:

00:00 - 01:30 Wstęp
01:30 - 07:00 Czy da się wejść w umysł osoby chorej?
07:00 - 16:00 Życie w urojonym świecie
16:00 - 19:08 Przebiegłość, oszukiwanie i szczęście
19:08 - 23:59 Głosy imperatywne w głowie
23:59 - 26:23 Wojna w mieszkaniu
26:23 - 34:26 Schizofrenia
34:26 - 36:42 Niebezpieczny sposób myślenia
36:42 - 41:26 Choroba afektywna dwubiegunowa
41:26 - 45:44 Co jest chorobą a co nie?
45:44 - 49:13 Hipomania
49:13 - 51:34 Depresja
51:34 - 55:45 Zdrowie psychiczne psychiatrów
55:45 - 1:03:10 Istota chorób psychicznych i ich klasyfikacja
1:03:10 - 1:12:55 Jak działają leki psychiatryczne?
1:12:55 - 1:15:35 Pacjenci którzy nie biorą leków
1:15:35 - 1:16:53 Co jeśli pacjent nie chce się leczyć?
1:16:53 - 1:17:21 Czy choroby psychiczne da się wyleczyć?
1:17:21 - 1:19:29 Elektrowstrząsy
1:19:29 - 1:25:54 Dziedziczenie skłonności do chorób psychicznych

🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠

#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka

[rafaz.]

Wow 😮 Jak nie najlepszy, to jeden z najlepszych odcinków.
Gość zaprezentował, na czym polega idealny balans pomiędzy anegdotyzmem a przekazywaniem konkretnej wiedzy.

[aasn]

Pan Doktor ma piekny glos, idealny na podcasty

[damiancold-ash]

Konkretnie bez niepotrzebnego straszenia czy epatowania hermetycznym językiem medycznym. Mi się podobało.

[alisza]

Dawno nie słyszałam tak rzeczowego i mądrego a jednocześnie przystępnego gościa- lekarza. Świetna rozmowa!!!

[elak]

Dziękuję za ten odcinek. Pan profesor jest bardzo ujmującą osobą i bardzo bym chciała zeby jeszcze u Pani zagościł w kolejnym odcinku.

[jaculadracula]

Najlepszy odcinek, a przesłuchałem wszystkie. Rozmówca sypie przykładami jak z rękawa, co pozwala zrozumieć trudną materię.

[jadwigajagoda]

Piękna rozmowa ! Bardzo urealniająca temat zaburzeń psychicznych bez romantyzowania i bez bezsensownego podkręcania tematu . Ujmująca jest pokora i szczerość Pana Profesora wobec swojej pracy, swoich pacjentów i swojej reakcji na nich - gratuluję 🤗

[katarzynap]

Myślę, że dużo osób zmaga się z różnymi zaburzeniami i takie rozmowy są bardzo potrzebne do zrozumienia, że powinno się tez dbać o higienę umysłu, mój tata był chory na schizofrenie paranoidalną, był dzieckiem w czasie wojny, bardzo było mi go szkoda, walczył że swoim chorym umysłem, był świadomy swojej choroby, był silnym człowiekiem ❤

[mlhk]

Świetny odcinek, ciekawe pytania i równie ciekawe odpowiedzi. Chętnie wysłuchałabym kolejnej odsłony spotkania z prof. Święcickim.

[luciferra]

lecze sie juz ponad 20 lat ale dopiero od prawie 3 mam wreszcie najkompletniejsza diagnoze i najlepiej polaczone leczenie - odpowiednie leki oraz psychoterapia.
zaczelo sie od "zwyczajnej" depresji a ona byla (i nadal jeszcze jest) tylko skutkiem... dlugi czas, nawet razy dziennie bylamn o krok od "ostatecznej decyzji" jednak wciaz takie to "coś" we mnie poychalo mnie dalej, do kolejnej próby szukania pomocy.
dziś dla mnie wszystko jest kompletnie inne, inaczej widze przyczyny (wogóle je widze!) i co najcenniejsze - z pomoca specjalistów intensywnie pracuje ze soba nad soba i wiecie co? to jest ta najwspanialsza szkola, jaka moze istnieć.
bardzo bardzo dziekuje za rozmowe ze wspanialym panem profesorem!

[MrsMagdalenaKamila]

Choruję na schizofrenię paranoidalną od dzieciństwa, słyszę głosy. Kiedyś bałam się, że jestem opętana. Jaka to była ulga dla mnie, że to tylko choroba a nie diabeł, tego nie da się opowiedzieć!!

[bartekes]

Niesamowita rozmowa! Trzeba mieć predyspozycje do leczenia osób z zaburzeniami psychicznymi, bo normalny człowiek reaguje emocjami. A te są absolutnie przeciwskuteczne w kontakcie z takimi osobami. Trzeba rozumieć, że się nie rozumie i mieć do siebie zaufanie w tym zakresie. Super odcinek!

[nikos]

Bardzo merytoryczna rozmowa, świetny lekarz 👍

[wolfyEmanuelle]

Jako osoba z Chad mogę powiedzieć, że można żyć dobrze i spokojnie z tym zaburzeniem. O ile jest się dobrze prowadzonym lekowo. Na szczęście mam mądrego, ważnego męża, ale po wielu latach szarpania się sama ze sobą umiem już stwierdzić kiedy wpadam w dół lub wywala mi do góry. Nie ma nic strasznego w diagnozie, jeśli się ja zaakceptuje.

[Krzychu]

Bardzo dziękuję Panu Profesorowi za bardzo ciekawy i potrzebny wywiad a szczególnie za jego podsumowanie o którym bardzo dobrze zawsze pamiętać "Jest nadzieja i jest jej dużo".
Pozdrawiam 🙂

[jordanrogowski]

Znakomita wyważona rozmowa. Pan doktor nie pozuje na jakiegoś guru i nie ukrywa swoich słabości i słabości dziedziny jaką się zajmuje. Wzbudza moje i pewnie nie tylko moje zaufanie. Pani prowadząca jest super. Daliście mi państwo bardzo dobrą godzinę życia gęstą istotnymi treściami. Dziękuję. Wskaźniki aprobaty dla pani prowadzącej wyszły poza skalę i się pourywały. Więc nie wiem na ile to było dobre.😄

Bardzo dziękuję za ten wywiad. Świetnie przeprowadzona rozmowa, rewelacyjny rozmówca. Przekaz, którzy niesie nadzieję i odczarowywuje mity. Bardzo dobrze dobrane pytania i merytoryczne, zrozumiałe dla każdego odpowiedzi.

[AnnaBien-plwz]

Moja córka jest chora. Całe szczęście jest przy tym bardzo świadoma swojej choroby i współpracuje z lekarzami. Ale też jej choroba jest trudna w leczeniu i trudno jej dobrać leki. Bycie bliską osobą dla osoby chorej jest bardzo trudne, a bycie chorą osobą jest straszne. Dziękuję za ważną rozmowę.

[bjornironside]

Bardzo się cieszę, że Radio Naukowe porusza takie tematy, kanał skrawki zdecydowanie warty polecenia, dzięki takim treściom łatwiej jest zrozumieć innych ludzi. Ja wierzę w to, że beznadziejne przypadki zdarzają się dosyć rzadko, zazwyczaj jest szansa na dobre funkcjonowanie i satysfakcję z życia, nie trzeba być w tym celu zdrowym. Kiedy u mnie zdiagnozowano chorobę afektywną dwubiegunową byłem właśnie taką osobą, która znajdowała mnóstwo argumentów dlaczego nie warto już żyć, postrzegałem tą chorobę jako wyrok. Swoją drogą kiedy mnie hospitalizowano byłem bardzo trudnym i niewspółpracującym pacjentem, dlatego podziwiam psychiatrów, że mają motywacje do tak trudnej pracy. Chyba to co mnie uratowało to fakt, że mózg jest neuroplastyczny i po kilku latach udało mi się zmienić postrzeganie chad-u na bardziej akceptujące. Mam wielkie szczęście, bo od dwóch lat mam remisję z bardzo rzadkimi objawami choroby, na co dzień nie zastanawiam się też nad jej powrotem. Myślę, że chociaż tej choroby nie da się całkowicie wyleczyć, to większość osób jest w stanie na pewnym etapie się do niej zaadaptować i dobrze radzić sobie w życiu.

[agnieszkakluszczynska]

Bardzo dziękuję za niezwykle ciekawy wywiad dotyczący tematyki, do której nie mam dostępu. Zresztą, chyba nie tylko ja. Mam wrażenie, że choroby psychiczne to nadal jednak jest tabu. Niby mówimy o tym więcej, ale nie wiemy, o czym mówimy. Super temat, świetny Rozmówca, Pan Prof. i jak zwykle genialna Redaktorka. Dziękuję😊