Αυτογνωσία. Σωκράτης, Πυθαγόρας, Σύγχρονη άσκηση αυτογνωσίας.

H Αυτογνωσία κατά τον ΠΥΘΑΓΟΡΑ
Ο Πυθαγόρας, είναι ο πρώτος διδάξας την αυτογνωσία και επέβαλε στους μαθητές του να την ασκούν στην πράξη με συγκεκριμένο τρόπο εφαρμογής χωρίζοντάς τους:
α) ακουστικούς μαθητές (δεν ρωτούσαν, δεν μιλούσαν, μόνο άκουγαν).
β) μαθηματικούς (αριθμοφιλοσοφία).
γ) φυσικούς (εισάγονταν σε πληρέστερη γνώση της φύσης και των όντων).
δ) μυημένους (κατείχαν την ανώτατη μύηση και γνώση. Ασκούντο στην σιγή (να σιωπούν) και στην εχεμύθεια.

Μ' αυτούς τους τρόπους εφαρμογής κατόρθωναν τη θεληματική χρήση και τον έλεγχο του Νου, την ηρεμία, την αταραξία, την αυτόβουλη κατεύθυνση της σκέψης, όπου κυριαρχούν η ηθική και η λογική και όχι το συγκινησιακό μέρος της βούλησης που εδράζουν τα συναισθήματα και η τυχαίες παρορμήσεις απ' τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Επιπλέον επιδίωκαν την καταστολή των ορμών, των επιθυμιών, των ορέξεων και γενικά όλων των παθών τα οποία αποτελούν εμπόδιο στην αυτογνωσία. Γι` αυτό και στην καθημερινότητά τους εφαρμόζανε πολλές εκ των γνωστών αρετών μεταξύ των οποίων:

- "Θεόν τίμα, πρώτα και σέβου". Πρώτα απ` όλα να τιμάς και να σέβεσαι τους Θεούς.
- της ευορκίας. "Σέβου όρκον" Να τηρείς τον όρκο σου, αλλά και κάθε υπόσχεσή σου.
- τιμή προς τους γονείς.
- της δικαιοσύνης. "Δικαιοσύνην ασκείν έργω τε λόγω τε".
- της γνώσης ότι όλοι ανεξαιρέτως πεθαίνουν. Συνεπώς όλοι να είναι πάντα έτοιμοι γι` αυτό. "Γνώθι θανέειν, πέπρωται άπασι".
- η ελευθερία, μεγάλο αγαθό· αρετή η διαφύλαξή της. "Μηδέ ανελεύθερον ίσθι· επί πάσι μέτρον άριστον".
- "Ηνίοχον γνώμιν στήσας καθύπερθεν αρίστην" (δηλ. πάνω απ' όλα ας έχεις άριστο κυβερνήτη το νου).

Ωστόσο η κυριότερη πρακτική εφαρμογή της αυτογνωσίας για τους Πυθαγόρειους επιτυγχάνονταν με τον αυτοέλεγχο των πολυθρύλητων τριών ερωτημάτων (κάθε βράδυ πριν τον ύπνο):
Πη παρέβην;
Τι δ' έρεξα;
Τι μοι δέον ούκ ετελέσθη;
(στίχοι των "χρυσών επών" 40-45)
"Μηδ' ύπνον μαλακοίσιν επ' όμμασι προσδέξασθαι. Πριν των ημερινών έργων λογίσασθαι έκαστον Αρξάμενος δ' από πρώτου επέξιθι και μετέπειτα. Δεινά μεν εκπρήξας επιπλήσσεο· χρηστά δε τέρπου. Ταύτα πόνει· ταύτ` εκμελέτα· τούτων χρη εράν σε".
Δηλαδή: Mη δεχθείς ποτέ στα μάτια σου τον ύπνο πριν εξετάσεις προσεκτικά ένα, ένα τα έργα της ημέρας ρωτώντας τον εαυτό σου: σε ποια έσφαλα; Τι καλό έκανα; Τι έπρεπε να κάνω και το παρέλειψα; Αφού αρχίσεις από το πρώτο έργο της ημέρας προχώρα μέχρι το τελευταίο. Έπειτα από τον έλεγχο να επιπλήττεις τον εαυτό σου για τις κακές πράξεις για δε τις καλές, να ευχαριστιέσαι ολόψυχα. Μ' αυτά ασχολήσου, αυτά μελέτα με προσοχή, αυτά είναι ανάγκη να αγαπήσεις με ζήλο.

Αυτή την μέθοδο της αυτογνωσίας με την οποία ανυψώνεται το ΕΓΩ μέσα από τον αυτοέλεγχο και την καθημερινή αυτοκριτική, δεν επιχείρησαν να διδάξουν ποτέ στους νέους οι σημερινοί εκπαιδευτικοί και οι πάσης φύσεως δάσκαλοι, παρόλο που από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα η εκπαίδευση απέκτησε καθολικό χαρακτήρα και είχαν την ευκαιρία να το πράξουν. Όλες οι εκπαιδευτικές βαθμίδες περιορίζονται στην ετερογνωσία και για την αυτογνωσία, ούτε λέξη, με αποτέλεσμα να αναπαράγουν (αντιγράφοντας), την από το πάλαι ποτέ ελληνικότατη διανόηση επί παντός επιστητού επιστημονικών θεμάτων στων οποίων τις ανακαλύψεις έχει συμβάλει βεβαίως και η αυτογνωσία των προγόνων μας.

[Δρ.ΛεωνίδαςΜπίλλης]

H Αυτογνωσία κατά τον ΠΥΘΑΓΟΡΑ
Ο Πυθαγόρας, είναι ο πρώτος διδάξας την αυτογνωσία και επέβαλε στους μαθητές του να την ασκούν στην πράξη με συγκεκριμένο τρόπο εφαρμογής χωρίζοντάς τους:
α) ακουστικούς μαθητές (δεν ρωτούσαν, δεν μιλούσαν, μόνο άκουγαν).
β) μαθηματικούς (αριθμοφιλοσοφία).
γ) φυσικούς (εισάγονταν σε πληρέστερη γνώση της φύσης και των όντων).
δ) μυημένους (κατείχαν την ανώτατη μύηση και γνώση. Ασκούντο στην σιγή (να σιωπούν) και στην εχεμύθεια.

Μ' αυτούς τους τρόπους εφαρμογής κατόρθωναν τη θεληματική χρήση και τον έλεγχο του Νου, την ηρεμία, την αταραξία, την αυτόβουλη κατεύθυνση της σκέψης, όπου κυριαρχούν η ηθική και η λογική και όχι το συγκινησιακό μέρος της βούλησης που εδράζουν τα συναισθήματα και η τυχαίες παρορμήσεις απ' τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Επιπλέον επιδίωκαν την καταστολή των ορμών, των επιθυμιών, των ορέξεων και γενικά όλων των παθών τα οποία αποτελούν εμπόδιο στην αυτογνωσία. Γι` αυτό και στην καθημερινότητά τους εφαρμόζανε πολλές εκ των γνωστών αρετών μεταξύ των οποίων:

- "Θεόν τίμα, πρώτα και σέβου". Πρώτα απ` όλα να τιμάς και να σέβεσαι τους Θεούς.
- της ευορκίας. "Σέβου όρκον" Να τηρείς τον όρκο σου, αλλά και κάθε υπόσχεσή σου.
- τιμή προς τους γονείς.
- της δικαιοσύνης. "Δικαιοσύνην ασκείν έργω τε λόγω τε".
- της γνώσης ότι όλοι ανεξαιρέτως πεθαίνουν. Συνεπώς όλοι να είναι πάντα έτοιμοι γι` αυτό. "Γνώθι θανέειν, πέπρωται άπασι".
- η ελευθερία, μεγάλο αγαθό· αρετή η διαφύλαξή της. "Μηδέ ανελεύθερον ίσθι· επί πάσι μέτρον άριστον".
- "Ηνίοχον γνώμιν στήσας καθύπερθεν αρίστην" (δηλ. πάνω απ' όλα ας έχεις άριστο κυβερνήτη το νου).

Ωστόσο η κυριότερη πρακτική εφαρμογή της αυτογνωσίας για τους Πυθαγόρειους επιτυγχάνονταν με τον αυτοέλεγχο των πολυθρύλητων τριών ερωτημάτων (κάθε βράδυ πριν τον ύπνο):
Πη παρέβην;
Τι δ' έρεξα;
Τι μοι δέον ούκ ετελέσθη;
(στίχοι των "χρυσών επών" 40-45)
"Μηδ' ύπνον μαλακοίσιν επ' όμμασι προσδέξασθαι. Πριν των ημερινών έργων λογίσασθαι έκαστον Αρξάμενος δ' από πρώτου επέξιθι και μετέπειτα. Δεινά μεν εκπρήξας επιπλήσσεο· χρηστά δε τέρπου. Ταύτα πόνει· ταύτ` εκμελέτα· τούτων χρη εράν σε".
Δηλαδή: Mη δεχθείς ποτέ στα μάτια σου τον ύπνο πριν εξετάσεις προσεκτικά ένα, ένα τα έργα της ημέρας ρωτώντας τον εαυτό σου: σε ποια έσφαλα; Τι καλό έκανα; Τι έπρεπε να κάνω και το παρέλειψα; Αφού αρχίσεις από το πρώτο έργο της ημέρας προχώρα μέχρι το τελευταίο. Έπειτα από τον έλεγχο να επιπλήττεις τον εαυτό σου για τις κακές πράξεις για δε τις καλές, να ευχαριστιέσαι ολόψυχα. Μ' αυτά ασχολήσου, αυτά μελέτα με προσοχή, αυτά είναι ανάγκη να αγαπήσεις με ζήλο.

Αυτή την μέθοδο της αυτογνωσίας με την οποία ανυψώνεται το ΕΓΩ μέσα από τον αυτοέλεγχο και την καθημερινή αυτοκριτική, δεν επιχείρησαν να διδάξουν ποτέ στους νέους οι σημερινοί εκπαιδευτικοί και οι πάσης φύσεως δάσκαλοι, παρόλο που από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα η εκπαίδευση απέκτησε καθολικό χαρακτήρα και είχαν την ευκαιρία να το πράξουν. Όλες οι εκπαιδευτικές βαθμίδες περιορίζονται στην ετερογνωσία και για την αυτογνωσία, ούτε λέξη, με αποτέλεσμα να αναπαράγουν (αντιγράφοντας), την από το πάλαι ποτέ ελληνικότατη διανόηση επί παντός επιστητού επιστημονικών θεμάτων στων οποίων τις ανακαλύψεις έχει συμβάλει βεβαίως και η αυτογνωσία των προγόνων μας.

[kostantinos]

Καμια φορα ψαχνοντας τον καλυτερο ψυχολογο...πατησουμε αυτο το βιντεο, εχω την αισθηση πως δεν θα χρειαστουμε κατι παραπανω αρκει να κανουμε οτι μας διδαξαν οι προγονοι μας...ευχαριστουμε που μας μεταφερετε ολα αυτα κυριε Μπιλλη...

[ΒασιλικήΚυρίτση-εδ]

Εν αρχή ην ο λόγος...και ο λόγος σου διδάσκει παιδεία!

[Cyborg]

Γιά μία, ακόμη, φορά, συγχαρητήρια γιά τό θέμα! Τό είχαμε ανάγκη...! Κάπως προβληματικός, ο ήχος. Αν μπορούσε να "ξανα-ανεβεί" με καλύτερον (ενισχυμένον) ήχο...