Νίκες του ΜΑΡΚΟΥ ΜΠΟΤΣΑΡΗ στην Ήπειρο καθ' όλο το 1821. Ομιλία Ν. Ασημακόπουλου στο 'ΑΡΩΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ'.

Tον Μάιο του 1820, ο Σουλτάνος αποκήρυξε τον Αλή Πασά και έστειλε πολυάριθμα στρατεύματα με αρχιστράτηγο τον Ισμαήλ Πασόμπεη να τον πολιορκήσει στο κάστρο των Ιωαννίνων. Οι Σουλιώτες, που είχαν καταφύγει στην Κέρκυρα, μετά την εκδίωξή τους από τον Αλή Πασά το 1803, συμφώνησαν με τον Ισμαήλ Πασόμπεη να πολεμήσουν στο πλευρό του με αντάλλαγμα την επανεγκατάστασή τους στο Σούλι. Εκείνος όμως, παρασυρμένος από τους αγάδες και τους μπέηδες της Τσαμουργιάς, κατά το τέλος Νοεμβρίου του 1820, αθέτησε την υπόσχεσή του και μυστικά σχεδίαζε να τους εξοντώσει. Όταν οι Σουλιώτες το έμαθαν, συμμάχησαν στις 6 Δεκεμβρίου με τον άσπονδο εχθρό τους Αλή Πασά και στράφηκαν εναντίον των Σουλτανικών στρατευμάτων. Έτσι, τον κρίσιμο Δεκέμβρη του 1820, τρεισήμισι μήνες πριν ξεσπάσει η Ελληνική Επανάσταση, έγιναν συνταρακτικά γεγονότα στην Ήπειρο, που έμελλε να αλλάξουν τη μοίρα της Ελλάδας. Οι Σουλιώτες με πολέμαρχο τον Μάρκο Μπότσαρη, κατανίκησαν τη στρατιά των Τσάμηδων στα Βουνά του Σουλίου και την στρατιά δύο Πασάδων στα Πέντε Πηγάδια, ενώ η τρίτη στρατιά του Άγου Βασιάρη γύρισε πανικόβλητη στα Γιάννενα. Ο Μάρκος είχε μαζί του τους μεγαλύτερους οπλαρχηγούς του Σουλίου: Νότη Μπότσαρη, Ζυγούρη Τζαβέλλα, Νικόλαο Τζαβέλλα, Κίτσο Τζαβέλλα, Γεώργιο Δράκο, Μάρκο Κουτσονίκα, Νάση Κουτσονίκα, Τούσα Ζέρβα, Διαμάντη Ζέρβα, Νικόλαο Ζέρβα, Λάμπρο Βέικο (Ζάρμπα),Τούσα Μπότσαρη, Γιώτη Δαγκλή, Χρήστο Φωτομάρα, Νάση Φωτομάρα, Γιώργο Καραμπίνη, Γιαννούση Πανομάρα, Φώτη Μπιθιφίκο κ.α. Οι επιπτώσεις των νικών αυτών ήσαν συγκλονιστικές. Ο σουλτάνος εξοργίστηκε τόσο πολύ που ανακάλεσε από την Τρίπολη τον καλύτερο στρατηγό του, τον Χουρσίτ πασά, τον οποίο είχε διορίσει πριν από ένα μήνα Διοικητή της Πελοποννήσου και τον διέταξε να βαδίσει με τη στρατιά του στα Γιάννενα και να αντικαταστήσει τον Πασόμπεη. Ο Χουρσίτ ξεκίνησε στις 6 Ιανουαρίου του 1821, αφήνοντας ελάχιστες δυνάμεις στην Τρίπολη, πράγμα που είχε καταλυτικές επιπτώσεις για το καλό ξεκίνημα της Ελληνικής Επανάστασης. Έτσι, ο Αλή πασάς, με την αποφασιστικής σημασίας βοήθεια των Σουλιωτών, καθήλωσε τη σουλτανική στρατιά στα Γιάννενα καθ’ όλη τη διάρκεια του 1821, την κρισιμότερη χρονική περίοδο που, τόσο στην Πελοπόννησο όσο και στη Στερεά Ελλάδα, δινόταν ο υπέρ πάντων αγών για την εδραίωση της Ελληνικής Επανάστασης.
Οι νικηφόρες μάχες των Σουλιωτών, από τις 6-12-1820 μέχρι στις 4-12 1821, είναι οι εξής: 1) Πρώτη κατάληψη Βαριάδων (7-12-1820). 2) Μάχη κατά των Τσάμηδων στα βουνά του Σουλίου (μέσα Δεκέμβρη 1820). 3) Μάχη στο Θεριακίσι (20-12-1820). 4) Μάχη στους Κομψάδες (22-12-1820). 5) Μάχη στα πέντε Πηγάδια (τρίτο δεκαήμερο Δεκέμβρη 1820). 6) Μάχη στα Γρατσανά και Τσερίτσανα (μέσα Γενάρη 1821). Στη μάχη αυτή σκοτώθηκε, πολεμώντας ηρωικά, ο αρχηγός της φάρας των Κουτσονικαίων, Μάρκος Κουτσονίκας). 7) Μάχη στη Φιλιππιάδα (12-3-1821). 8) Μάχη της Μπογόριτζας (14-4-1821). 9) Μάχη στο Καντζά (3-5-1821). 10) Πολιορκία και άλωση των Λελόβων (μέσα Μαΐου 1821). 11) Πολιορκία και άλωση των Βαριάδων (Ιούνιος έως 4 Ιουλίου 1821). 12) Μάχη στο φρούριο της Ρινιάσσας (τέλος Ιουνίου 1821). 13) Πολιορκία και άλωση των Δερβιζανών (Ιούνιος 1821). 14) Μάχη στους Δραμισούς (14-7-1821). 15) Μάχη στον Κασμηρά (14-7-1821). 16) Μάχη στην Πλάκα (17-7-1821). 17) Πολιορκία και άλωση του Τόσκεσι (25-7 έως αρχές Αυγ. 1821). 18) Μάχη στα πέντε Πηγάδια (27-7-1821). 19) Μάχη της Πάργας (29-7-1821). 20) Πολιορκία της Άρτας (12-11 έως 4-12- 1821). (Ημερομηνίες των μαχών 8,19,11,16,17,18,19, από τα απομνημ. Περραιβού).

Ομιλία του πολιτικού επιστήμονα, ιστορικού ερευνητή και συγγραφέα Νίκου Ασημακόπουλου, στην εκπομπή «ΆΡΩΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ» που παρουσίασε ο Εμμανουήλ Αξιώτης.