Διαστρεβλωμένη σωματική αυτοεικόνα: Ανορεξία και παχυσαρκία

Ψιάχου Κωνσταντίνα, Λιανέρη Κυριακή - Δέσποινα, Μέλλον Ρόμπερτ

''Διαστρεβλωμένη σωματική αυτοεικόνα: Η επίδραση της διαφορικής ενίσχυσης και τιμωρίας στην αυτοεκτίμηση του σωματικού βάρους''

Ομιλία στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινότητας Ανάλυσης Συμπεριφοράς, 9-10 Δεκεμβρίου 2017, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. ΣΥΜΠΟΣΙΟ: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Η παρούσα έρευνα πραγματεύεται το πώς τα άτομα εκτιμούν τον εαυτό τους, ως προς το βάρος τους, με βάση την ενίσχυση και την τιμωρία που δέχονται από το περιβάλλον τους, διαμορφώνοντας έτσι τη γενική αυτοεικόνα τους. Η πειραματική διαδικασία περιλαμβάνει τη σύγκριση ατομικής φωτογραφίας με φωτογραφίες-δείγματα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αποτελείται από δύο συνθήκες με τέσσερις φάσεις. Στην πρώτη-βασική φάση διαμορφώνεται η προϋπάρχουσα τάση εκτίμησης (υπερεκτίμηση ή υποεκτίμησης) του σωματικού βάρους του ατόμου. Στη δεύτερη φάση-χειρισμού, ενισχύονται οι απαντήσεις που τείνουν προς την εκάστοτε κατεύθυνση χειρισμού και τιμωρούνται οι αντίθετες, με ένδειξη σωστού ή λάθους, αντίστοιχα. Στην τρίτη φάση ελέγχεται η επιτυχία του χειρισμού, με την προβολή των ίδιων φωτογραφιών με την πρώτη φάση. Στην τελευταία φάση, εφαρμόζεται ο αντίστροφος χειρισμός από τη δεύτερη, για την εξισορρόπηση της πιθανά διαμορφωμένης συμπεριφοράς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συνθήκη υπερεκτίμησης ήταν επιτυχέστερη από τη συνθήκη υποεκτίμησης, θίγοντας το ζήτημα της διαστρεβλωμένης σωματικής αυτοεικόνας που μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές ελέγχου του σωματικού βάρους. Αξιοσημείωτο εύρημα αποτέλεσε ότι η συνθήκη ενίσχυσης της υποεκτίμησης ήταν επιτυχέστερη σε άτομα με ιστορικό υποεκτίμησης. Τέλος, η διαμορφωμένη, κατά τη δεύτερη φάση, συμπεριφορά γενικευόταν και δεν αντιστρεφόταν εύκολα κατά τη τελευταία.