Η θεμελίωση της θετικά ενισχυτικής δύναμης του «Να είμαι καλά»

Μπουζάνης Χρήστος

Ομιλία στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινότητας Ανάλυσης Συμπεριφοράς, 9-10 Δεκεμβρίου 2017, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ: ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

Ο «Δ.» είναι ένας 35χρονος με αυτισμό. Το ρεπερτόριο συμπεριφοράς του είναι γεμάτο από αναρίθμητες εμμονές και στερεοτυπίες, ενώ ταυτόχρονα έντονες αυτοτραυματικές και επιθετικές συμπεριφορές. Οι παραπάνω δυσκολίες του στερούσαν την παροχή σε ενισχυτικά ερεθίσματα και δρούσαν ως ανασταλτικός παράγοντας για την διερεύνηση και διαμόρφωση της συμπεριφοράς του. Οι μέχρι τώρα εκπαιδευτικές παρεμβάσεις στόχευαν στην ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων, μη συνυπολογίζοντας αν είναι ενισχυτικές για τον ίδιο ή αν τις έχει πραγματικά ανάγκη. Η παρέμβαση στη σχέση συμπεριφοράς περιβάλλοντος από το 2015 έως σήμερα στόχευσε στην αύξηση των ενισχυτικών ερεθισμάτων-πλαισίων και στην αλλαγή των τετριμμένων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων με στόχο τη μείωση των ανεπιθύμητων μορφών συμπεριφοράς. Οι δυσκολίες στην εισαγωγή νέων ερεθισμάτων και η αντιμετώπιση του τιμωρητικού ιστορικού ήταν πρόκληση για τους θεραπευτές του. Έτσι, αποφασίστηκε να παρθεί το ρίσκο τις ριζικής αλλαγής του ημερήσιου προγράμματος του και της εισαγωγής νέων πλαισίων μέσα από εξωτερικά προγράμματα. Η παρέμβαση βασίστηκε στις αρχές της ενίσχυσης προκειμένου να επιχειρηθεί η μείωση της επιθετικότητας και των αυτοτραυματικών συμπεριφορών, παράλληλα με την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.