Πάρνηθα Ρέμα Αγ Γεωργίου

Ελληνικός Ορειβατικός Σύνδεσμος Αθηνών
.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΩΤΑΣ
Ιστορικός ερευνητής- Συγγραφέας
ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΥΤΑΣ
Βιολόγος- Πρόεδρος Ι.Λ.Ε.Α.
Τα μεγάλα δασοκτήματα στην Πάρνηθα
«Σαλονίκι και Λοιμικό»
Η Πάρνηθα
Από την προϊστορική εποχή ήταν κατοικημένη, όπως πλήθος αρχαιολογικές και φιλολογικές
πηγές βεβαιώνουν. Στην Κορυφή της «Καραβόλα» (1413 μ.) υπήρχε το σπήλαιο – ιερό
αφιερωμένο στον Παρνήθιο Δία, ανασκαφές σωστικές το 1960 (Ευθ. Μαστροκώστας)
απεκάλυψαν πλήθος αφιερωμάτων και αγγείων με επιγραφές χρονολογούμενα στον
Προϊστορική, στη Γεωμετρική, τη Ρωμαϊκή εποχή, αφιερωμένα στον Παρνήθιο Δία. Το σπήλαιο –
ιερό στο ρέμα της Γκούρας βεβαίωσε με τα ευρήματά του ότι εκεί λατρευόταν ο Πάνας ο θεός
των δασών και των βοσκών και προγενέστερα οι Νύμφες, εξ’ ου και Νυμφαίον αναφέρεται, ο
πύργος του Λοιμικού, το Κατσιμίδι, το φρούριο της Φυλής, οι προϊστορικές Δεκέλεια και Αφίδνα,
το παλαιόκαστρο, το Λειψύδριο, το τείχος Δέμα και μια σειρά ακόμα από ερείπια που ως αρχαίοι
αμυντικοί πύργοι διέσωσαν μέχρι σήμερα την ονομασία Πυργάθι, Πυργάρι, Πύργουθι και
βεβαιώνουν ότι ήταν ένα σύστημα στρατιωτικών οχυρωμάτων για την προστασία του
Αθηναϊκού πεδίου από εισβολείς.
Κατά την Χριστιανική εποχή ιδρύθηκαν στην Πάρνηθα ναοί και Μοναστήρια που
χρονολογούνται στη Βυζαντινή ή Μεταβυζαντινή περίοδο και πολλά απ’ αυτά σώζονται
ανακαινισμένα. Οι παραδασόβιοι κάτοικοι εκμεταλλεύονταν το δάσος κόβοντας ξύλα ή
ασχολούμενοι με την ανθρακοποιΐα, αναφέρονται μάλιστα Αχαρνείς ανθρακείς στην αρχαιότητα
από τον Αριστοφάνη. Η Πάρνηθα ήταν ιδανικός κυνηγότοπος, όπως ο Παυσανίας αναφέρει.
Ξένοι επιδρομείς δεν εγκαταστάθηκαν στη δυσπρόσιτη Πάρνηθα, η οποία αποδεδειγμένα
υπήρξε καταφυγή των διωκομένων Χριστιανών.
Το μεγαλύτερο μέρος της Πάρνηθας νέμονταν από τους Αχαρνείς ή Μενιδιάτες (ονομασία
Βυζαντινή), ενώ το δάσος της Δυτικής Πάρνηθας νέμονταν οι Χασιώτες. Ανατολικά 42.500
στρέμ. περιελάμβανε το Βασιλικό δασόκτημα που προ ετών απαλλοτριώθηκε από το Δημόσιο. Η
μεγάλη αυτή δασική κατά το πλείστον έκταση ανήκε διοικητικά στο δήμο Αχαρνών μέχρι το
1951. Έκτοτε εντάχθηκε διοικητικά στο Μπάφι, σήμερα Κρυονέρι, που ιδρύθηκε από
πρόσφυγες Μικρασιάτες.
Στα προσβάσιμα ημιορεινά αναπτύχθηκαν οικισμοί, παλαιότεροι ή νεότεροι, όπως Μενίδι,
Χασιά, Κιούρκα, Κακοσάλεσι, Μπάφι, Βαρυμπόμπη, Μαλακάσα, Στεφάνι, Σκούρτα, Κλειδί,
Θρακομακεδόνες, Άνω Λιόσια. Απογραφικά στοιχεία του 19ου αιώνα σημειώνουν οικισμούς στις
θέσεις Λοιμικό και Σαλονίκι υπαγόμενους βεβαίως στο Δήμο Αχαρνών όπως και οι μεγάλες
αυτές εκτάσεις. Το 1861 στο Σαλονίκι απογράφονται 133 άτομα, όπως και στο Τατόϊ 40 και Αγ.
Τριάδα 44. Ομοίως το 1896 στο Λοιμικό 145 και στο Σαλονίκι 7. Το 1907 στο Λοιμικό 26,
Σαλονίκι 56.
Η σύγκριση δείχνει ανεξήγητες φαινομενικά αυξομειώσεις χρονικά κατοίκων, ενώ σε
απογραφές δεν αναφέρονται καθόλου κάτοικοι. Η εξήγηση είναι απλή: εξαρτάται από τον χρόνο
της απογραφής και έχει σχέση με την πρόχειρη εγκατάσταση νομάδων βλαχοποιμένων στις
θέσεις αυτές όπου τους απογράφουν. Μόνιμα χωριά εκεί δεν υπήρχαν. Αυτό βεβαιώνεται για
τον 19ο αι. και τις αρχές του 20ου από πλήθος στοιχεία, χάρτες, περιηγητικά χρονικά, τις
διηγήσεις αιωνόβιων, το Αρχείο Σαλονίκης κ.λπ.
Βασικός σκοπός της ανακοίνωσης είναι να καταδείξουμε την ανθρώπινη παρουσία στα
ωραιότατα υψίπεδα της Βόρειας Πάρνηθας, Σαλονίκι και Λοιμικό και να παρακολουθήσουμε τη
ζωή των ανθρώπων εκεί, αναδιφώντας το «Αρχείο Σαλονίκης» για τη χρονική περίοδο 1925-
1950. Το Αρχείο εξασφαλίστηκε με αγορά σε αρχαιοπωλείο προ εικοσαετίας από το Γιώργο