Μανώλης Φραγκούλης 'Στειακός πηδηχτός χορός' από το CD 'Με τη σκέψη στη Σητεία'

Βιολί τραγούδι: Μανώλης Φραγκούλης, λαούτο: Νίκος Καραβυράκης, Κιθάρα: Γιώργος Παπουτσάκης

Σημείωμα του μουσικοκριτικού Γ. Σ. Αμαργιανάκη.
Από το εξώφυλλο του CD "Με τη σκέψη στη Σητεία"
ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Χαρακτηριστικές μελωδίες, στην παραδοσιακή μουσική της Ανατολικής Κρήτης, είναι οι κοντυλιές, που παίζονται με βιολί με συνοδεία κιθάρας, μαντολίνου ή λαούτου και τραγουδιούνται πάνω σ᾿ αυτές τα αυτοσχέδια δίστιχα, οι μαντινάδες. Πρόκειται για μελωδίες, χωρίς συγκεκριμένη μορφολογική δομή. Αποτελούνται από απλές και μικρές κατά κανόνα τετράμετρες μουσικές φράσεις, τα γυρίσματα, που επιδέχονται καλλωπισμούς με τη μέθοδο του περιορισμένου αυτοσχεδιασμού. Αν λάβουμε υπόψιν ότι σε κάθε νέα εκτέλεση της κοντυλιάς τα γυρίσματα ανακατατάσσονται κατά τρόπο διαφορετικό, γίνεται αντιληπτό γιατί το άκουσμά της είναι πάντοτε νέο και πρωτότυπο. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του είδους αυτού της μουσικής έπαιξε ο σητειακός βιολιστής και μουσικός Στρατής Καλογερίδης (1883-1969), ο οποίος με τις συνθέσεις και το παίξιμό του επηρέασε τους λαϊκούς μουσικούς της Ανατολικής Κρήτης. Στον ίδιο πιθανότατα οφείλονται και τα ονόματα που έχουν σήμερα οι κοντυλιές του Ντο, του Ρε, του Μι κ.ο.κ. Παράλληλα όμως υπάρχουν και λαϊκές ονομασίες δηλωτικές του τόπου προέλευσης, του ύφους, της χρήσης κ.ο.κ. Από τους χορούς επικρατέστερος είναι ο πηδηχτός χορός, του οποίου η μελωδία βασίζεται στους ίδιους αυτοσχεδιαστικούς κανόνες της κοντυλιάς, με μόνη διαφορά ότι οι μουσικές φράσεις είναι πολύ μικρές, κατά κανόνα δίμετρες, και η μουσική αγωγή πολύ γρηγορότερη.
Τέτοιες είναι και οι μελωδίες που περιλαμβάνονται στον παρόντα δίσκο, τις οποίες με εντυπωσιακή δεξιοτεχνία και ευαισθησία ο γιατρός και εξαίρετος λαϊκός βιολιστής Μανώλης Φραγκούλης, με εξαίρεση τις υπ᾿ αριθ. 3, 5 και 8 μελωδίες που είναι δικές του συνθέσεις.
Γ. Σ. Αμαργιανάκης