Μια συμπεριφοριστική ανάλυση της αισθητικής εκτίμησης του ανθρώπινου σώματος

Ψιάχου Κωνσταντίνα, Queens University Belfast
Μέλλον Ρόμπερτ, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ομιλία στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινότητας Ανάλυσης Συμπεριφοράς, 30 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου 2019, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Αν και η ανάλυση συμπεριφοράς δεν έχει επικεντρωθεί σε έννοιες όπως η αντίληψη της ομορφιάς και της αισθητικής, το φαινόμενο της αισθητικής εκτίμησης μπορεί να ερμηνευθεί όπως οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά, χρησιμοποιώντας τις αρχές της θετικής επιστήμης. Η παρούσα έρευνα στόχο είχε τη διερεύνηση του ρόλου της διαφορικής ενίσχυσης και τιμωρίας στον δυναμικό προσδιορισμό της ελκυστικότητας των ανθρώπινων χαρακτηριστικών. Στην έρευνα συμμετείχαν τριάντα αυτοαποκαλούμενοι άνδρες και γυναίκες με σκοπό να αξιολογήσουν φωτογραφίες διαφόρων γυναικών, υποδεικνύοντας πόσα κιλά θα έπρεπε να πάρουν ή να χάσουν για να έχουν την ιδανική σιλουέτα για τον «μέσο» άνδρα. Η ανατροφοδότηση παρεχόταν φαινομενικά σε σχέση με την προσέγγιση των απαντήσεών τους με τη γνώμη του «μέσου» άνδρα. Ωστόσο, βασιζόταν στις δικές τους αρχικές εκτιμήσεις για το «τι αρέσει στους άνδρες» και δινόταν έτσι ώστε να ενισχύσει διαφορικά την αύξηση ή τη μείωση, αντίστοιχα σε κάθε φάση, των τιμών των αρχικών απαντήσεων. Με βάση την ατομική ανάλυση, ένα συντηρητικό κριτήριο για αμφίδρομη επίδραση της ανεξάρτητης μεταβλητής ικανοποιήθηκε σε 87% των περιπτώσεων. Κανένας από τους συμμετέχοντες δεν συνειδητοποίησε ότι η κατεύθυνση της αισθητικής τους εκτίμησης άλλαξε δύο φορές προς αντίθετες κατευθύνσεις. Μια επιστημονική ερμηνεία της διαφοροποίησης της αισθητικής εκτίμησης έχει αξιοσημείωτες επιπτώσεις σε επίπεδο θεωρίας και πρακτικής εφαρμογής.