Ο ρόλος της θετικής και αρνητικής ενίσχυσης στην αιτιολόγηση της συμπεριφοράς

Δέμου Μαρίνα Τζούλια, Μέλλον Ρόμπερτ
Ο ρόλος της θετικής και αρνητικής ενίσχυσης στην αιτιολόγηση της συμπεριφοράς

Ομιλία στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινότητας Ανάλυσης Συμπεριφοράς, 28-29 Νοεμβρίου 2015, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Το αντικείμενο της εργασίας συνιστά η μελέτη του φαινομένου της ουσιαστικοποίησης, η οποία αποτελεί μια μέθοδο ερμηνείας της προέλευσης των φυσικών και κοινωνικών γεγονότων. Διερευνάται η εκδήλωση αυτού του φαινομένου στις καθημερινές εξηγήσεις συμπεριφορών, που πραγματοποιούν οι απλοϊκοί άνθρωποι. Αρχικά, παρατίθεται μια ανασκόπηση της επιστήμης του συμπεριφορισμού και διαπλάθεται ένας ορισμός της ουσιαστικοποίησης. Μετά, επιχειρείται εντοπισμός της ουσιαστικοποίησης σε ποικίλους, επιστημονικοφανείς και μη, κλάδους. Μεταγενέστερα, εκθειάζεται ο θεμελιώδης συμπεριφορισμός ως εναλλακτική συνθήκη εξήγησης προς την ψυχολογική ουσιαστικοποίηση, η οποία εντοπίζεται και στο μικροεπίπεδο της καθημερινής διάδρασης. Στη μεθοδολογία της μελέτης περιγράφονται οι υποθέσεις και το νεοσύστατο ερωτηματολόγιο, που χορηγήθηκε μαζί με άλλα δύο ερωτηματολόγια: το ερωτηματολόγιο ανίχνευσης της ουσιαστικοποίησης σε καθημερινές περιστάσεις ερμηνειών, με μια κλίμακα τελειομανίας και μια κλίμακα thought-action fusion, όπου και στα τρία, τα άτομα με υψηλό σκοράρισμα διακρίνει η ενισχυμένη συμπεριφορά για γρήγορες και κοινωνικά αποδεκτές αποδόσεις και η αποφυγή αρνητικών ενισχυτών από την κοινωνία, στοιχείο όμως που υποσκάπτει το μερίδιο της εγκυρότητας και αξιοπιστίας των συμπερασμάτων τους. Στα αποτελέσματα τοποθετούνται οι στατιστικές μετρήσεις που εφαρμόσθηκαν στο συγκεντρωμένο υλικό. Το μείζον εύρημα που προέκυψε είναι ότι όλοι, πιθανότατα, οι άνθρωποι μετέχουν σε ερμηνευτικές ενέργειες, οι οποίες δύναται να είναι συγχρόνως φυσικές και μη φυσικές.