Ο Αρχαιολογικός Χώρος της Γόρτυνος στο φαράγγι του Λούσιου ποταμού

Από την αρχαία Γόρτυνα της Αρκαδίας, κτισμένης στις όχθες του Λούσιου ποταμού, σώζονται σήμερα τμήματα της οχύρωσης και του ναού του Ασκληπιού μαζί με ερείπια των λουτρών, όπως και πλήθος αναθημάτων.
Ενταγμένος μέσα σε ένα καταπληκτικό φυσικό τοπίο, ο σπουδαίος αυτός αρχαιολογικός χώρος της Αρκαδίας σε προκαλεί να σταθείς και να αφουγκραστείς τους ήχους της φύσης, αλλά και τον απόηχο της ιστορίας του Ασκληπιείου που λειτουργούσε εδώ επί αιώνες. Ήταν ένας τόπος ίασης, πνευματικής και ψυχικής ανάτασης. Όπως και κατά την περίοδο του Χριστιανισμού με την παρουσία των μοναχών και των ασκητών στις μονές και τους απόκρημνους γύρω βράχους.
Ο Παυσανίας στα «Αρκαδικά» περιέγραψε τη Γόρτυνα ως μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Αρκαδίας. Η ίδρυσή της τοποθετείται ανάμεσα στην Υστεροελλαδική Εποχή και τους Γεωμετρικούς Χρόνους. Άκμασε ως λουτρόπολη μέχρι τον 4ο αι. π.Χ. και τα μεγάλα ιαματικά λουτρά της ήταν φημισμένα στην Πελοπόννησο. Φαίνεται πως παρήκμασε μετά την ίδρυση της Μεγάλης Πόλεως, το 368 π.Χ., οπότε συνοικίστηκε μαζί της. Πρέπει να καταστράφηκε από τους Γότθους τον 12ο αι. μ.Χ.
Εξέχον μνημείο της πόλης ήταν το ιερό του Ασκληπιού, μαζί με τα ιαματικά λουτρά. Ο ναός είχε λατρευτικά αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγείας που δημιουργήθηκαν από τον φημισμένο Παριανό γλύπτη Σκόπα. Σύμφωνα με τον Παυσανία, το άγαλμα αναπαριστούσε τον Ασκληπιό ως έφηβο καθισμένο σε θρόνο. Είχε στο αριστερό του χέρι το ραβδί, στο οποίο ήταν τυλιγμένο ένα φίδι. Οι ιεροτελεστίες ήταν πανελλήνιες και, όπως σε όλα τα Ασκληπιεία, εδώ έρχονταν οι επισκέπτες για θεραπεία σώματος, αλλά και ψυχής. Η φήμη του ιερού ήταν τόσο μεγάλη, ώστε το 335 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος ήρθε ως εδώ για να κάνει θυσία στον Ασκληπιό και του αφιέρωσε τον θώρακα και το δόρυ του.
Λείψανα της αρχαίας Γόρτυνας εντόπισε το 1805 ο Άγγλος περιηγητής Ληκ και στη συνέχεια έκανε ανασκαφές η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, μεταξύ 1940-1943, 1947-1948, και 1951-1956.