filmov
tv
Аз. Накшыбандий ким болгон?
Показать описание
Пайгамбарыбыз САВ айтты: “Аалымдар менин мураскорум!”
Мухаммед Бахауддин Накшыбандий Бухари. Атасы тараптан Пайгамбарыбыз САВдын а.э. апасы тараптан Абу Бакр РАнун урпагы болуп саналат. 1338-жылы Бухарага жакын жердеги Касры Арифан айылында төрөлгөн. “Накшыбандий” ысымы “Оймо сайган”-деген мааниге келип, кичинекей кезинде атасы менен бирге тигүүчүлүк менен алектенгендиги үчүн берилген деп айтышса, экинчи бир булактарда анын курган тарикат жолу аркылуу көптөгөн инсандар жүрөгүн тазалап, кооздогондугу үчүн берилген делинет.
Ал төрөлгөнгө чейин эле Баба Семасий аттуу олуя анын төрөлөөрүн сүйүнчүлөп, мактачу. Төрөлөөрү менен Семасий аны өзүнө руханий уул катары кабыл алат. Ал чоңойгон кезде Семасинин окуучусу шейх Сеййид Эмир Кулалинин колунда көп жылдар бою тарбияланып, илим алат. Бир күнү Бухарада олуялардын көрүстөнүн зыярат кылганы барып, мурда жашап өткөн суфийлер менен руханий ааламда жолугушат. Бул руханий жолугушууда бир кылым мурда жашап өткөн улуу суфий Абдулхалик Гуждуваний Накшыбандийге: “Диндин буйруктарына толук баш ий, тыюу салынган нерселерден кач. Фатва аркылуу уруксат берилген нерселерге, эмес такыбалыка жабыш. Пайгамбарыбыз САВдын жана сахабалардын жолу менен кет!”-деп буюрат. Ушул күндөн тарта Накшыбандий устазы Эмир Кулалинин тарбиясынан чыгып, “хафи зикирге” б.а. “ичтен, купуя кылынган зикирге”кирет. Шейхи Эмир Кулали анын бул кылгандарын колдоп, жактырат. Артынан Эмир Кулали өзүнүн уулун Накшыбандийдин тарбиясына берет. Арадан көп жылдар өтүп, Накшыбандий мындан ары да өсүшү керектигин көргөн Эмир Кулали ага: “Өзүмдө эмне болсо баарын сага бердим, мындан ары дагы да руханий жактан өсүү үчүн башка жактарга барып изилден”-дейт.
Кийин Накшыбандий көп жылдар бою көптөгөн аалым, олуялардан сабак алып, өзүн өнүктүрөт. Хадис илимин да өтө берилүү менен алат. 2-3 жолу ажылык ибадатын аткарат. Экинчи жолу ажылыктан келгенде шейхи Эмир Кулали каза болгон эле. Өлөөрдөн мурун бүткүл шакирттерине: “Мындан ары Накшыбандийден сабак алгыла”-деп буюрат. Накшыбандий Бухарада сабак бере баштайт. Учурда “Накшыбандий Тарикаты”-деп аталган тарикат жолун түптөйт. Азыркы Афганистандын Герат шаарына барып, ал жерде мамлекеттин жетекчисине насааттарын айтат.
Ал адал тамака өтө маани берчү. Жеген азыктарын өзү айдачу. Жер иштетүүдө колдонулган суунун, үрөндүн, иштетилген айбандардын адал болгондугун кылдаттык менен текшерчү. Анын адал тамагын жеш үчүн көптөгөн аалымдар сабактарына катышчу. Ал: “Тамакты даярдап аткан киши ачуулануу менен даярдаса ал тамак адамдын жан дүйнөсүнө зыян берет. Ачуулануу менен жасалган ишке шайтан аралашат”-деп эскертет эле. Ачуулануу менен жасалган тамакты өзү да жечү эмес, шакирттерине да жедирчү эмес.
Бир күнү Герат ханы Малик Хусайнинин жубайы ага өз колу менен кийимдерди тигип жөнөтөт. Бирок Накшыбандий аны албай коет. Ханыша бир нече жолу суранса да албай коет. Накшыбандий бул мезгилдери кийизден тигилген эски кийим, эски чокой, эски бүт кийим кийчү.
Бир күнү шакирти ага келип намаздан ыракат ала албай жаткандыгын айтканда, Накшыбандий ага: “Жеген тамагыңдын адал болгондугун текшер”-дейт. Шакирти тамак бышырып жатып өзүнө таандык болбогон отунду колдонуп койгондугун эстейт. Накшыбандий эмгектенгенди аябай жакшы көрчү. Ал эмгектенип, бирөөгө жүгүн салбаш керек. Ошол эле кезде дүйнөгө да берилип кетпеш керек деп эскертчү.
Андан кээде “Керемет көрсөтүңүзчү”-деп суранышаар эле. Ал: “Ушунча күнөөбүз бар туруп, дагы жер бетинде соо басып жүрүүбүз өзү керемет эмеспи?”-деп керметтерин мүмкүн болушунча жашырат эле. Дайыма: “Эч ким тоготпогон, баары акаарат кылган адамдар менен дос болгула, алардын көңүлүн алгыла!”-деп айтчу. Дайыма өзүн кичи пейил алып жүрчү. Башкалардын алдында кийими өзгөчөлөнүп калса дароо чечип башкаларга белек кылып салчу.
Ал улгайып калган чакта дагы бир жолу ажылык зыяратына барат. Кайтып келгенден кийин ооруп баштайт. “Достор кеткен ошол акырет ааламы кандай сонун!”-деп өмүрүнүн акыркы убагы келип калгандыгын билдирет. 1389-жылы 1-мартта шахадат келимесин айтып, акырет ааламына жөнөп кетет. Учурда кабыры Бухара шаарынын Касры Арифан айылында жайгашкан. Арадан канча жыл өтүп кетсе да анын кабырын зыярат кылгандардын саны арбын.
“Накшыбандиййа тарикаты” Орто Азия, Түркия, Индия жергелерине чейин жайылган. Бул тарикаттын жолдочуулары Мухаммад Парса менен Алауддин Аттардын эмгеги менен Накшыбандиййа тарикаты Маверауннахр чөлкөмүнө т.а. Азыркы Сырдаря менен Амурдарянын ортосундагы чөлкөмдөргө жайылган. Кийин Убайдуллах Ахрар заманында Истамбулга чейин жетти. 18-кылымда Мавлана Халид Багдадинин кызматы менен Осмон дөөлөтүнө кеңири жайылган.
Пайгамбарыбыз САВ бир хадисинде “Үммөтүмдүн аалымдары, Исраил уулдарынын пайгамбарлары сыяктуу”-деген. Бедиуззаман Саид Нурси болсо “Бул хадистегидей аалымдык даражага жеткен аалымдардан болгон Мухаммде Бахауддин Накшыбандий”-деп айтат. Айрыкча бул зат аркылуу миңдеген мусулмандар ыйманын куткарып, эки дүйнө бакытына жеткендигин айтат.
Мухаммед Бахауддин Накшыбандий Бухари. Атасы тараптан Пайгамбарыбыз САВдын а.э. апасы тараптан Абу Бакр РАнун урпагы болуп саналат. 1338-жылы Бухарага жакын жердеги Касры Арифан айылында төрөлгөн. “Накшыбандий” ысымы “Оймо сайган”-деген мааниге келип, кичинекей кезинде атасы менен бирге тигүүчүлүк менен алектенгендиги үчүн берилген деп айтышса, экинчи бир булактарда анын курган тарикат жолу аркылуу көптөгөн инсандар жүрөгүн тазалап, кооздогондугу үчүн берилген делинет.
Ал төрөлгөнгө чейин эле Баба Семасий аттуу олуя анын төрөлөөрүн сүйүнчүлөп, мактачу. Төрөлөөрү менен Семасий аны өзүнө руханий уул катары кабыл алат. Ал чоңойгон кезде Семасинин окуучусу шейх Сеййид Эмир Кулалинин колунда көп жылдар бою тарбияланып, илим алат. Бир күнү Бухарада олуялардын көрүстөнүн зыярат кылганы барып, мурда жашап өткөн суфийлер менен руханий ааламда жолугушат. Бул руханий жолугушууда бир кылым мурда жашап өткөн улуу суфий Абдулхалик Гуждуваний Накшыбандийге: “Диндин буйруктарына толук баш ий, тыюу салынган нерселерден кач. Фатва аркылуу уруксат берилген нерселерге, эмес такыбалыка жабыш. Пайгамбарыбыз САВдын жана сахабалардын жолу менен кет!”-деп буюрат. Ушул күндөн тарта Накшыбандий устазы Эмир Кулалинин тарбиясынан чыгып, “хафи зикирге” б.а. “ичтен, купуя кылынган зикирге”кирет. Шейхи Эмир Кулали анын бул кылгандарын колдоп, жактырат. Артынан Эмир Кулали өзүнүн уулун Накшыбандийдин тарбиясына берет. Арадан көп жылдар өтүп, Накшыбандий мындан ары да өсүшү керектигин көргөн Эмир Кулали ага: “Өзүмдө эмне болсо баарын сага бердим, мындан ары дагы да руханий жактан өсүү үчүн башка жактарга барып изилден”-дейт.
Кийин Накшыбандий көп жылдар бою көптөгөн аалым, олуялардан сабак алып, өзүн өнүктүрөт. Хадис илимин да өтө берилүү менен алат. 2-3 жолу ажылык ибадатын аткарат. Экинчи жолу ажылыктан келгенде шейхи Эмир Кулали каза болгон эле. Өлөөрдөн мурун бүткүл шакирттерине: “Мындан ары Накшыбандийден сабак алгыла”-деп буюрат. Накшыбандий Бухарада сабак бере баштайт. Учурда “Накшыбандий Тарикаты”-деп аталган тарикат жолун түптөйт. Азыркы Афганистандын Герат шаарына барып, ал жерде мамлекеттин жетекчисине насааттарын айтат.
Ал адал тамака өтө маани берчү. Жеген азыктарын өзү айдачу. Жер иштетүүдө колдонулган суунун, үрөндүн, иштетилген айбандардын адал болгондугун кылдаттык менен текшерчү. Анын адал тамагын жеш үчүн көптөгөн аалымдар сабактарына катышчу. Ал: “Тамакты даярдап аткан киши ачуулануу менен даярдаса ал тамак адамдын жан дүйнөсүнө зыян берет. Ачуулануу менен жасалган ишке шайтан аралашат”-деп эскертет эле. Ачуулануу менен жасалган тамакты өзү да жечү эмес, шакирттерине да жедирчү эмес.
Бир күнү Герат ханы Малик Хусайнинин жубайы ага өз колу менен кийимдерди тигип жөнөтөт. Бирок Накшыбандий аны албай коет. Ханыша бир нече жолу суранса да албай коет. Накшыбандий бул мезгилдери кийизден тигилген эски кийим, эски чокой, эски бүт кийим кийчү.
Бир күнү шакирти ага келип намаздан ыракат ала албай жаткандыгын айтканда, Накшыбандий ага: “Жеген тамагыңдын адал болгондугун текшер”-дейт. Шакирти тамак бышырып жатып өзүнө таандык болбогон отунду колдонуп койгондугун эстейт. Накшыбандий эмгектенгенди аябай жакшы көрчү. Ал эмгектенип, бирөөгө жүгүн салбаш керек. Ошол эле кезде дүйнөгө да берилип кетпеш керек деп эскертчү.
Андан кээде “Керемет көрсөтүңүзчү”-деп суранышаар эле. Ал: “Ушунча күнөөбүз бар туруп, дагы жер бетинде соо басып жүрүүбүз өзү керемет эмеспи?”-деп керметтерин мүмкүн болушунча жашырат эле. Дайыма: “Эч ким тоготпогон, баары акаарат кылган адамдар менен дос болгула, алардын көңүлүн алгыла!”-деп айтчу. Дайыма өзүн кичи пейил алып жүрчү. Башкалардын алдында кийими өзгөчөлөнүп калса дароо чечип башкаларга белек кылып салчу.
Ал улгайып калган чакта дагы бир жолу ажылык зыяратына барат. Кайтып келгенден кийин ооруп баштайт. “Достор кеткен ошол акырет ааламы кандай сонун!”-деп өмүрүнүн акыркы убагы келип калгандыгын билдирет. 1389-жылы 1-мартта шахадат келимесин айтып, акырет ааламына жөнөп кетет. Учурда кабыры Бухара шаарынын Касры Арифан айылында жайгашкан. Арадан канча жыл өтүп кетсе да анын кабырын зыярат кылгандардын саны арбын.
“Накшыбандиййа тарикаты” Орто Азия, Түркия, Индия жергелерине чейин жайылган. Бул тарикаттын жолдочуулары Мухаммад Парса менен Алауддин Аттардын эмгеги менен Накшыбандиййа тарикаты Маверауннахр чөлкөмүнө т.а. Азыркы Сырдаря менен Амурдарянын ортосундагы чөлкөмдөргө жайылган. Кийин Убайдуллах Ахрар заманында Истамбулга чейин жетти. 18-кылымда Мавлана Халид Багдадинин кызматы менен Осмон дөөлөтүнө кеңири жайылган.
Пайгамбарыбыз САВ бир хадисинде “Үммөтүмдүн аалымдары, Исраил уулдарынын пайгамбарлары сыяктуу”-деген. Бедиуззаман Саид Нурси болсо “Бул хадистегидей аалымдык даражага жеткен аалымдардан болгон Мухаммде Бахауддин Накшыбандий”-деп айтат. Айрыкча бул зат аркылуу миңдеген мусулмандар ыйманын куткарып, эки дүйнө бакытына жеткендигин айтат.
0:06:58
Аз. Накшыбандий ким болгон?
0:05:58
МАВЛЯНА МУХАММАД ИЛЯС КАНДАХЛЕВИ КИМ?
0:02:11
Имам Сарахсий ким болгон? 11-суроого жооп
0:08:12
Аракеч олуя болду...
0:10:21
Мухиддин Арабий ким?
0:00:16
мантык илими
0:10:19
Пайгамбар урпагы Ахмад Бадавий ким болгон?
0:08:25
ИЙГИЛИКЕ АЗ КАЛДЫ!
0:08:01
Өмүрүн динге арнаган аалым ИМАМ БУХАРИЙ
0:01:38
|Олуя| Шок | 50000 Адам Каза болду Вирустан
0:07:01
Сел, жер титирөө, апааттар эмне үчүн болууда?!
0:02:01
Умра Жана Ажылык жонундо.
0:01:15
Оор жоготуу...
0:11:17
Фильм о Биби Орифе Накшбанди
0:02:23
Боордун кызматы.
0:14:46
Кыйын доордун аалымы АБУ ХАНИФА!
0:05:08
Оорулардын сырлары!
0:06:07
Тарыхий, илимий аят!
0:02:36
АБДУГАППАР СМАНОВ:Кыргыз Аалымдары АБДИШУКУР НАРМАТОВ ,ЧУБАК ажыларды коп угам!!!!...
0:08:31
Имам Бухарийдин сыры!
0:05:27
Илимий ачылыш!
0:06:13
Камераны ойлоп тапкан аалым Ибни Хайсам!
0:04:04
Климатты билген өсүмдүк
0:00:44
Бухара. Мавзолей Накшбанд. Самое посещаемое место мусульманами со всего мира. Узбекистан...
Комментарии