PRODUCT ZERO

Work for UNIWA (2022-2023) by

Εργασία ΣΤ' εξαμήνου για το μάθημα "ΕΙΚΟΝΑ, ΣΩΜΑ ΚΑΙ ΒΛΕΜΜΑ" του τμήματος Γραφιστική και Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

Το όνομα του έργου έχει διπλή έννοια καθώς Product Zero = με το μηδέν να είναι ο πρώτος αριθμός, δηλαδή προϊόν από την αρχή, από την γέννα - και Product 0 = με το μηδέν να δηλώνει τιμή, δηλαδή κάτι δωρεάν ή χωρίς αξία.

“If something is free, you are the product / Αν κάτι είναι δωρεάν, εσύ είσαι το προϊόν” είναι η φράση στην οποία έχει βασιστεί το έργο, και είναι μια φράση που όταν την ακούει κάποιος πρώτη φορά, δύσκολα την ξεχνάει. Μια φράση που χωρίς να την σκεφτείς πολύ δεν βγάζει νόημα, αλλά μόλις ξεκινήσεις να την εφαρμόζεις στην καθη- μερινότητα σου, θα καταλάβεις ότι “κολλάει” παντού. Ζώντας σε μια υπέρ-τεχνολογική καπιταλιστική κοινωνία, αυτή η φράση γίνεται ηχεί στον εγκέφαλο μας όταν αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε πως τίποτα δεν γίνεται προς όφελος μας, αλλά προς όφελος του κέρδους.

Οι διαφημίσεις έχουν γίνει επιστήμη πλέον και χρησιμοποιούνται αμέτρητα ψυχoλογικά “κόλπα” για να τραβήξουν το ενδιαφέρον του θεατή, ακόμα και να τον πείσει να αγοράσει το προϊόν ή την υπηρεσία που διαφημίζεται. Φωτεινά χρώματα, αντιθέσεις, ήχοι, λέξεις με μεγάλα γράμματα και εικόνες από ουτοπικά σενάρια είναι λίγοι από τους τρόπους που οι διαφημίσεις αποσπούν το βλέμμα του θεατή από αυτό που κάνει, είτε αυτό είναι η περιήγηση στο διαδίκτυο, η παρακολούθηση μιας ταινίας ή ακόμα και το περπάτημα. Βομβαρδιζόμαστε καθημερινά με εκατοντάδες διαφημίσεις ακόμα και σε μέρη που δεν το περιμένουμε, όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς, στον δρόμο, σε συσκευασίες τροφίμων κ.α. Έτσι, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις διαφημίσεις καθώς έχουν ριζωθεί τόσο βαθιά στην καθημερινότητά μας που δεν μας ενοχλούν, ούτε μας προβληματίζει ο τεράστιος αριθμός που συναντάμε σε κοινόχρηστους και προσωπικούς χώρους κάθε μέρα. Έτσι, το σώμα μας γίνεται “σφουγγάρι” πληροφορίας προς όφελος των μεγάλων εταιριών.

Πως είναι δυνατόν οι μεγάλες εταιρίες παραγωγής προϊόντων, παροχής υπηρεσίων κ.α., όπως είναι οι εταιρίες κοινωνικών δικτύων για παράδειγμα, να μας “χαρίζουν” τις υπηρεσίες τους δωρεάν; Μπορεί η δημιουργία ενός λογαριασμού κοινωνικής δικτύ- ωσης να μην κοστίζει χρήματα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο χρήστης της υπηρεσίας δεν δίνει κάτι στην εταιρία ως αντάλλαγμα. Ο χρήστης με την εγγραφή του, γίνεται προ- ϊόν της εταιρίας, καθώς η εταιρία μπορεί πλέον να πουλήσει τα στοιχεία του σε διάφο- ρες τρίτες εταιρίες για να βγάλει κέρδος ή να τον βομβαρδίσει με εξατομικευμένες δια- φημίσεις που τοποθετούνται σε καθορισμένους “διαφημιστικούς χώρους (advertising spaces)” που τοποθετούνται αριστερά, δεξιά, πάνω, κάτω ακόμα και στο κέντρο της οθόνης. Το ίδιο ισχύει και για τα “δωρεάν” ενημερωτικά site, τους “δωρεάν” παρόχους ψυχαγωγικών παιχνιδιών, ταινιών κ.α.