Case study II: Δήμος Τρικκαίων & Βασικό Εισόδημα - παρουσίαση ερευνητικών ευρημάτων

Η Contentativa και το Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, με την υποστήριξη του Γραφείου Θεσσαλονίκης του Ιδρύματος Heinrich Böll, παρουσίασαν στις 15 Νοεμβρίου 2023 τα ευρήματα της έρευνας που διεξήγαγαν για τις κοινωνικές πολιτικές του Δήμου Τρικκαίων και την πιθανότητα πιλοτικής εφαρμογής Βασικού Εισοδήματος.
Την εκδήλωση άνοιξε ο Δήμαρχος Τρικκαίων, Νίκος Σακκάς, λέγοντας ότι η συγκεκριμένη έρευνα προσδίδει σοφία στην κοινότητα και ότι είναι θετικό να εξεταστούν τρόποι υλοποίησης της πιλοτικής εφαρμογής βασικού εισοδήματος. Χαιρετισμό απηύθυνε και ο Μιχάλης Γουδής, Διευθυντής του Γραφείου Θεσσαλονίκης του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, επισημαίνοντας την ανάγκη μετασχηματισμού των τοπικών κοινωνιών ενόψει της οικονομικής, της κλιματικής και της δημογραφικής κρίσης αλλά και των επιπτώσεων της πανδημίας.

Στα δυνατά σημεία που αναδείχθηκαν στην έρευνα μπορούμε να πούμε ότι ο Δήμος Τρικκαίων έχει μεγάλη εμπειρία στην απορρόφηση και διαχείριση ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, έχει υιοθετήσει κοινωνικές καινοτομίες, ενώ παράλληλα αξιοποιεί πρόσθετους τοπικούς πόρους με ανταποδοτικό χαρακτήρα. Έχει αναπτύξει ένα ευρύ πλέγμα κοινωνικών δομών και έχει επιδείξει χαρακτηριστικά κοινωνικής αλληλεγγύης. Όλοι οι φορείς και οι συλλογικότητες που ρωτήθηκαν κατέθεσαν κοινή άποψη ότι η υπάρχουσα επιδοματική πολιτική δεν είναι επαρκής και αποτελεσματική, κάνοντας ειδικές αναφορές στο πώς οι προϋποθέσεις για την παροχή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος δεν επιτρέπουν σε πολλούς ανθρώπους που βρίσκονται κάτω από το κατώφλι της φτώχειας να το λαμβάνουν. Στο πλαίσιο αυτό μια πιλοτική εφαρμογή Βασικού Εισοδήματος θα έδινε ευκαιρίες για μια πιο αποτελεσματική κοινωνική πολιτική.

Στα αδύνατα σημεία η οικονομική και θεσμική εξάρτηση του Δήμου από την κεντρική διοίκηση περιορίζουν τις δυνατότητες για την αυτόνομη δράση του. Η έρευνα ανέδειξε ότι η ελλιπής γνώση της κοινωνικής πολιτικής δημιουργεί παρανοήσεις και ενισχύει στερεότυπα σχετικά με τους ωφελούμενους και τους δικαιούχους, τον στιγματικό και την «παγίδα της ανεργίας», τις δυνατότητες που θα προκύψουν από τον περιορισμό του διοικητικού και του γραφειοκρατικού κόστους και εν τέλει για την αποτελεσματικότητα της προνοιακής επιδοματικής πολιτικής.
Ως προς τις ευκαιρίες που μέσω της έρευνας αναδείχθηκαν με την πιθανή πιλοτική εφαρμογή βασικού εισοδήματος, τα τοπικά στελέχη και ΜΜΕ θα αποκτήσουν πληρέστερες και ουσιαστικότερες γνώσεις σχετικά με το Βασικό Εισόδημα. Παράλληλα, θα αναδειχθούν ακόμη περισσότερο οι ανεπάρκειες των υφιστάμενων πολιτικών για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων - όπως η φτώχεια, η αναποτελεσματική πολιτική στην κάλυψη των αναγκών των ΑΜΕΑ, η ανεργία, τα προβλήματα των Ρομά και ο ρατσισμός. Η αναζήτηση εναλλακτικών και πρόσθετων πηγών χρηματοδότησης θα μπορούσε να καλύψει μέρος μιας πιλοτικής εφαρμογής. Στους κινδύνους αναφέρθηκαν οι νέες προκλήσεις, όπως αυτές διαμορφώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο – και αφορούν τις ασθένειες, την κλιματική και οικονομική κρίση. Άλλοι κίνδυνοι είναι η τυχόν απόσυρση τοπικών προοδευτικών στελεχών από τη δημόσια δράση εξαιτίας της κόπωσης, η αποδυνάμωση των εθελοντικών οργανώσεων κοινωνικής αλληλεγγύης και οι αντιδράσεις τοπικών φορέων με σημαντική επιρροή στο δημόσιο λόγο απέναντι στην προοπτική πιλοτικής εφαρμογής.

Ο Καθηγητής του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, Κώστας Δημουλάς, τόνισε ότι το βασικό εισόδημα δεν αποτελεί αναδιανεμητική πολιτική αλλά μία ώθηση για τη διασφάλιση του θεμελιώδους ανθρώπινου δικαιώματος στην αξιοπρεπή διαβίωση.

Διάρκεια: 1:03':14"