World of Cyprus Women in the shadow of men 3

Women in the shadow of men
Painting title: The World of Cyprus [1.75x17.5M]
Artist: Adamantios Diamantis (1900-1994)
Collection of A.G Leventis Gallery

Video ©️ Lia Lapithi,2020

The video brings to the foreground the women from The World of Cyprus, reclaiming their presence. Inspired by Gayatri Spivak’s essay “Can the Subaltern Speak?” about a group of people, the subaltern, who have no recognition, no agency, and no social mobility in society. Spivak here writes that because society is constructed by gender, men become dominant and since women cannot speak per se, they live in man’s shadow.

Reading on Adamantios Diamantis (1900—1994)-
p.56
“…He drew everywhere, especially in the village cafes. However, he always tried to go undetected, because these people, who were not used to having an artist wandering amongst them, either became angry when they perceived his presence or assumed poses, thus losing their natural look. So he would sketch with a small pencil, quickly and succintly, but at the same time making sure to convey the character of the person he was depicting. Over the years, a significant number of drawings accumulated, which captured the physiognomy of the people and the landscape, his homeland.
…67 characters…made from 1931 to 1959 in different villages and locations in Cyprus. “

p.60
Diamantis writes [in his book World of Cyprus]: “It was in this world that I grasped the importance of a man who set up a household, with a wife and daughters and sons and son-in-laws and grandchildren who took up space - who filled up these spacious homes…”

Women appear discreetly in the middle ground of the work, just as their presence in that traditional society. Devoted to their families, they always remained in the margins of social and political life, but, as Diamantis recounted,
“with the power of the mother always alive and dominant”.

Thus, acknowledging their role, the artist placed two female figures and an infant precisely at the core of the composition.
…through this work, Diamantis tried to serve an idea and to give shape to the spirit of an era and a world”.

“The cyprus Collection of the A.G Leventis Gallery”,A.G.Leventis Foundation, 2015, Eleni Nikita.

σ.139
...Ζωγραφίζοντας το θέμα του ο καλλιτέχνης δεν ενδιαφέρεται να δώσει συγκεκριμένες προσωπογραφίες γυναικών, αλλά να απομονώσει και να εξάρει τα γενικότερα και καθολικότερα χαρακτηριστικά του φύλου και της φυλής, που απέμειναν αναλλοίωτα μέσα στους αιώνες.

Πρωτίστως τον ενδιαφέρει η ιδεατή και συμβολική απόδοση της γυναίκας. Η γυναίκα-Γη, η γυναίκα- Μάνα, η γυναίκα- Παναγία. Πέρα από οποιουσδήποτε συμβολισμούς, προσπαθεί επισης να μεταφέρει στη ζωγραφική επιφάνεια τον ιδιαίτερο ψυχισμό της γυναίκας και το χαρακτήρα της, οπως διαμορφώθηκε μέσα σ´ενα πατριαρχικό ανδροκρατούμενο περιβάλλον, όπου

«η γυναίκα παίρνει είτε από ανδρική αυθαιρεσία είτε θεληματικά τη θέση αυτή. Με σύνεση και σεβασμό κρατιέται στη θέση αυτή της μάνας και του κυρίαρχου στο σπίτι» [Diamantis]

Με διεισδυτική παρατηρητικότητα και ερμηνευτική ευαισθησία αποδεσμεύεται από την εξωτερική πραγματικότητα, για ν´ αποδώσει τον εσωτερικό ψυχικό κόσμο. Ποτέ δεν κρατήθηκε στα εξωτερικά χαρακτηριστικά της γυναίκας. Η προσέγγιση του δεν υπήρξε ποτέ αισθησιακή, γι ‘ αυτό και κανένα στοιχείο θηλυκότητας δεν προβάλλεται.

σ.176
-οι γυναίκες στο περιθώριο, όχι ταπεινωμένες αλλά πάντα υπάκουες, στη δίκη τους περιοχή, με τη μεγάλη δύναμη της μάνας, πάντα ζωντανή και κυρίαρχη.

σ.177
....Στο τρίτο [τελάρο] η ασυμβίβαστη, εντυπωσιακή αιθέρια υπάρξει της κόρης με τα άσπρα- « τι είναι άραγε; κορίτσι της πόλης ; μια ραγδαία εξέλιξη του χωριού;» -

σ.181
...οι μορφές του βάθους γίνονται τελείως φασματικές, σχηματοποιημένες και διαλύονται στο τοπίο του φόντου.
«Αδαμάντιος Διαμαντής, Η ζωή και το έργο του», Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κυπρου, 1998, Ελένη Νικήτα.