Κυπριακό Τραγούδι του Λαζάρου: Θεόδουλος Καλλίνικος - Lazarus Song (Cyprus): Theodoulos Killinikos

Στην Κύπρο λόγω της ιδιαίτερης απόδοσης τιμής στον άγιο Λάζαρο διατηρήθηκε στο πρόσωπό του μια αρχαιότατη μορφή ενός ειδωλολατρικού εθίμου, όπου ο Άδωνις έχοντας πεθάνει στο άνθος της ηλικίας του, ανασταινόταν στις αρχαιοελληνικές εορτές και επευφημείτο ως ο χορηγός της νέας ζωής. Στην Κύπρο τον Λάζαρο παρίστανε ένα παιδί, που το έντυναν όλο με σιμιλλούθκια (κίτρινες άγριες μαργαρίτες), ώστε δεν φαινόταν ούτε αυτό το πρόσωπό του. Τον Λάζαρο τον περιέφερε μια ομάδα νέων από σπίτι σε σπίτι και, όταν άρχιζαν να τραγουδούν τα κάλαντα του Λαζάρου, αυτός έπεφτε με σταυρωμένα χέρια και πόδια στο έδαφος και υποκρινόταν τον νεκρό. Ανασταινόταν όταν οι άλλοι ξεφώνιζαν το «Λάζαρε δεύρο έξω!»
Μια περιγραφή του εθίμου αυτού που καταγράφτηκε στις αρχές του 20ού αιώνα μας αναφέρει τα εξής: «Κόβκουν λάζαρους* (σιμιλλούθκια), τα περνούν πάνω σε κλωστές, κάμνουν στεφάνι στην τζεφαλήν, ζώνουν το κορμί τους σταυρωδκιόν, κρατούν τζι έναν κλώνον φοινιτζιάν πα' στες μούττες των φύλλων σσιεττημένους (μπηγμένους σαν κεντρί) ανθούς τους λαζάρους, πκιάννουν τζι έναν καλαθούριν τζιαι γυρίζουν τα σπίθκια τζιαι λαλούν τον Λάζαρον».
Σύμφωνα με μαρτυρία του 190ύ αιώνα, η αναπαράσταση της Έγερσης του Λαζάρου στη Λάρνακα ακολουθούσε μετά την πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο ναό του Αγίου Λαζάρου, παρουσία του οικείου μητροπολίτου και πλήθους ιερέων, των επιτρόπων και κόσμου. Οι πιστοί, αφού προσκυνούσαν την εικόνα του αγίου στο εικονοστάσι, κατέβαιναν στην κρύπτη και εναπόθεταν τα αναμμένα κεριά τους στην μαρμάρινη σαρκοφάγο. Έπειτα κατευθύνονταν όλοι, κλήρος και λαός στη μεγάλη αίθουσα απέναντι από την νότια είσοδο του ναού, όπου οι επίτροποι είχαν ντύσει το «ομορφότερο και εξυπνότερο νεαρό αγόρι της περιοχής, το Παιδί του Λαζάρου, με ένα ένδυμα καμωμένο από κίτρινους λαζάρους, «τα λουλούδια του Λαζάρου» πλεγμένο από τις καλύτερες γυναίκες της πόλης ειδικά γα τη γιορτή». Έπειτα, συνοδεία πένθιμων ύμνων και μουσικής ξάπλωναν τον νεαρό- Λάζαρο στη μέση του δωματίου, πάνω σε στρώση από ποικιλόχρωμα άνθη, φύλλα, μυρωδικά λουλούδια και ανθούς ροδιάς, πορτοκαλιών, φοινίκων, βασιλικού, και γύρω του τρεμόπαιζαν λαμπάδες αναμμένες. Ο μητροπολίτης διάβαζε το ευαγγελικό χωρίο και στο εδάφιο που αναφέρεται το «Λάζαρε δεύρο έξω» ύψωνε τον τόνο της φωνής του και αφού πλησίαζαν τρεις ιερείς αγγίζοντας το μέτωπο του νεαρού «Λάζαρου» με τον σταυρό, θυμιατίζοντας τον και ραντίζοντας τον με αγιασμό, ο νεαρός στεκόταν όρθιος απότομα. Οι γυναίκες τον τάιζαν γλυκό του κουταλιού, τριαντάφυλλο, ενώ ένας επίτροπος του πρόσφερε μία γουλιά κρασί και ένα κομμάτι από το ψωμί του Λαζάρου. Όλο το συγκεντρωμένο πλήθος αναφωνούσε «Ανέστη ο Λάζαρος» και ακολουθούσε μια μουσική πανδαισία με βιολιά, φλογέρες, λαούτα και τραγούδια. Οι επίτροποι προσέφεραν καρπούς, ζαχαρωτά και κόλλυβα του Λαζάρου, καθώς επίσης και ζυμαρένια ανθρωπόμορφα ομοιώματα. Με την προσφορά κουμανταρίας και ζιβανίας, ράντισμα των παρευρισκομένων με ροδόσταγμα και θυμίασμά τους, περατωνόταν η εορτή του Λαζάρου στην αυλή του ομώνυμου ναού της Λάρνακας. Έπειτα περιφερόταν η ομάδα των παιδιών συνοδεία ιερέως στα σπίτια της Λάρνακας, όπου τραγουδούσε το τραγούδι του Λαζάρου και οι νοικοκυρές τους προσέφεραν αυγά, τυριά ή χρήματα.
Σήμερα αυτό το πανάρχαιο και πανέμορφο έθιμο της Κύπρου, έχει εκλείψει ακόμη και στην Λάρνακα.

* Στην Πάφο, λάζαροι ονομάζονται οι κοινός γνωστοί στην Κύπρο Μασσαιρά(δ)ες και όχι τα σιμιλλούθκια. Ίσως στην Πάφο να χρησιμοποιούσαν αυτά τα μοβ και πένθιμα άγρια λουλούδια για την αναπαράσταση της Έγερσης του Λαζάρου, αντί τα σιμιλλούθκια.