Όρος Κυλλήνη ή Μεγάλη Ζήρεια Κορινθίας

Ελληνικός Ορειβατικός Σύνδεσμος Αθηνών
από την ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΉ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΊΔΕΙΑ του Νίκου Νέζη
ΚΥΛΛΗΝΗ 2.375μ.
(παλ. ή άλλη ονομ. ΖΗΡΙΑ ή ΖΙΡΙΑ - παλ. υψόμ. 2.376μ.)
Μεγάλο ορεινό συγκρότημα στη δυτική πλευρά του Ν. Κορινθίας. Η ονομασία Κυλλήνη είναι αρχαία,
ενώ η ονομασία Ζήρια ή Ζήρεια ή Ζηρεία, ή Τζίρια ή Ζίρια όπως έχει αναφερθεί κατά καιρούς σε διάφορους
χάρτες και άρθρα είναι αβέβαιου ετύμου. Μία εκδοχή είναι ότι έχει αρχαία προέλευση γιατί η ονομασία
βρίσκεται σε σχόλιο (του 15ου αι.) των κωδίκων του Πτολεμαίου «Στύμφαλος όρος ή Ζηρεία, το αυτό και
Κυλήνους όρους», άλλες εκδοχές θέλουν την ονομασία να έχει σλάβικη προέλευση (από το Ζιρ =
ξυλοκέρατα, που όμως δεν υπάρχουν στη Ζήρια), ή να είναι ονομασία βλάχων νομάδων. Επίσης οι
ονομασίες τμημάτων του συγκροτήματος της Κυλλήνης, όπως Γερόντειον (σήμ. Γερόντιο), Σηπία (σήμ.
Βουνάκι) και Τρίκρηνα (σήμ. Τρίκορφα) είναι αρχαίες.
Εκτείνεται στα ΒΑ-Α της πόλγης (730μ.) του Φενεού (ή Φονιά - παλ. τοπ. ονομ.), βόρεια της λίμνης
Στυμφαλία (παλ. ονομ. Ζαρακά - 600μ.) και στα Δ-ΒΔ του βαθύπεδου (620μ.) Κινέτα που βρίσκεται μεταξύ
των οικισμών Ασπρόκαμπος - Κεφαλάρι(ον) (παλ. ονομ. Δούσια ή Ντούσια ή Ζευγαλατή) - Καλιανοί (παλ.
ονομ. Καλλιάνι ή Καλλιάνοι). Στα βόρεια χωρίζεται από το συγκρότημα του Μαύρου Όρους με τον αυχένα /
διάβαση (1.350μ.) του Γέρου και τον Όλβιο ποταμό, ενώ στα ΒΑ τα όριά του είναι λίγο ασαφή και οι
απολήξεις του, που φθάνουν μέχρι τον Κορινθιακό κόλπο
Κορυφή : Ανώνυμη (ή Σημείο ή Ψηλή Κορυφή ή Καλογερέσι - διάφ. άρθρα) 2.375μ. (παλ. υψόμ. 2.376μ.).
Ψηλές κορυφές : Αέρας 1.598μ., Αργαλειός 1.889μ., Ασφακόρραχη 1.251μ., Αυκάς 1.094μ., Βερόρριζα
1.005μ., Βουνάκι (ή Σηπία - χάρτ. 1886) 1.613μ., Βράχος (ή Βράχος Φρύγανης - ορειβ. άρθ.) 1.221μ.,
Γαϊδουρόρραχη 1.397μ., Γερόντιο(ν) (ή Αηλιάς ή Αϊ Λιας - παλ. άρθρ. & τοπ. ονομ.) 1.754μ., Γέρος 1.479μ.,
Γυμνό 1.616μ., Δύο Βουνά 1.317μ., Ζάστανο 1.700μ., Ζαχαριάς 1.628μ., Κακή Πλευρά 1.508μ., Κλεφτάκι
1.643μ., Κοκκινόβραχος 2.240μ.-2.169μ., Κορακοσπηλιά 1.426μ., Κορυφή Ντουσιάς 2.086μ., Κουτσιφέρι
1.860μ., Κρίχιζα Τσούκκα 1.004μ., Κωνομαύρα 1.200μ., Μαρκουτσά 1.338μ., Μαρμαλούκα 1.213μ.,
Μεσορράχη 1.120μ., Μπούτσι 1.386μ., Παπαδόλακκα 1.499μ., Παράγκα (ή Πλάκα - παλ. άρθ.) 2.033μ.,Περδικούλα 1.693μ., Πίκιζα 1.060μ., Πουλιού Όχθος (ή Πουλιού Όχτος - παλ. κείμ.)1.720μ., Προφήτης Ηλίας
2.257μ., Προφήτης Ηλίας 1.107μ., Σφεντάνι 1.880μ., Τούμπι 1.817μ., Τρίκορφο (ή Τρίκορφα - τοπ. ονομ.)
1.337μ., Τσούκκα 1.017μ., Τσούμα 2.021μ., Ύψωμα 1.109μ., Χιόνι (ή Γυμνό ή Μικρή Ζήρια - παλ. άρθ.)
2.120μ. και Ψηλή Ράχη 1.295μ.
Χαμηλές κορυφές : Γαϊδουρόρραχη 954μ., Δημινιό 935μ., Ζαστάνι 953μ., Θέκριζα 914μ., Κοτρώνι 809μ.,
Λάζι 927μ., Παρατηρητήριο(ν) 893μ., Προφήτης Ηλίας 943μ.,
Στα ανατολικά του Β καταφυγίου και κάτω από την κορυφή Πουλιού Όχθος, σε ύψ. 1.680μ. περίπου
στη χαράδρα της Φλαμπουρίτσας, βρίσκεται το σπηλαιοβάραθρο ονομαζόμενο του Ερμή (Α.Σ.Μ. 311) με
πολλούς θαλάμους και εντυπωσιακό διάκοσμο από σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Λέγεται και σπήλαιο του
Απόλλωνος, μάλλον από τη διήγηση του περιηγητή Παυσανία που αναφέρει ότι στην περιοχή υπήρχε ναός
του Απόλλωνα.
Η Ζήρια, λόγω και της μικρής απόστασης από την Αθήνα, ανέκαθεν προσήλκυε ορειβάτες -
χιονοδρόμους, που από τη δεκαετία του 1930 πραγματοποιούσαν καταβάσεις στις μεγάλες πλαγιές των
κορυφών και διασχίσεις κορυφών και ρεματιών. Χιονοδρομικοί αγώνες (πανελλήνιο πρωτάθλημα)
γινόντουσαν από το 1935 μέχρι και το 1964, καθώς και περιφερειακοί (για το κύπελλο βουνών) από το 1938
Στη Ζήρια λειτουργούν τα εξής ορειβατικά καταφύγια :
1. Στα ΒΑ του οικισμού Κεφαλάρι (παλ. ονομ. Δούσια ή Ντούσια), σε ύψ. 850μ., βρίσκεται ο ορεινός
ξενώνας (εγκαίνια Νοέμ. 1979) της Ε.Ο.Φ. με την ονομασία «Αθανάσιος Παπαθανασίου» που διαθέτει 32
θέσεις ύπνου. Πληροφορίες στην Ε.Ο.Φ. τηλ. 210-3807093
2. Στο οροπέδιο της Ζήριας και κοντά στη Μεγάλη Βρύση, σε ύψ. 1.540μ., βρίσκεται το Α καταφύγιο της
Ε.Ο.Ο.Α. (εγκαίνια 11-11-1934 & 9-11-1958) με την ονομασία «Διομήδης Χατζίδης» που διαθέτει 40 θέσεις
ύπνου (προσωρινά εκτός λειτουργίας). Πληροφορίες στην Ε.Ο.Ο.Α. τηλ. 210-3645904
3. Στη θέση Πόρτες, στα ΝΔ του Α καταφυγίου και σε ύψ. 1.680μ., βρίσκεται το Β καταφύγιο της Ε.Ο.Ο.Α.
(εγκαίνια 4-10-1959) με την ονομασία «Δημήτρης Λουκίσας» που διαθέτει 14 θέσεις ύπνου. Πληροφορίες
στον Ε.Ο.Σ. Κορίνθου στο τηλ. 27410-29970
Στα ανατολικά της Μικρής Ζήριας και ΒΑ από το Κεφαλάρι, στα βράχια της κορυφής Βράχος (της
Φρύγανης) έχουν ανοιχθεί (από 21-4-1984) μερικές αναρριχητικές διαδρομές. Επίσης αναρριχητικές
ασκήσεις (σχολή) έχουν γίνει (το 1983) και στα βράχια κοντά στο καταφύγιο Α, ενώ έχουν καταγραφεί και
δύο αναρριχητικές διαδρομές στη ΒΔ ορθοπλαγιά της ψηλότερης κορυφής ή Καλογερέσι (10-3-1963) και στη
ΒΑ ορθοπλαγιά ανώνυμης κορυφής (24-10-1982).
Ανάβαση στην κορυφή μπορεί να γίνει από τα καταφύγια Α & Β σε 3 & 2.30 ώρες αντίστοιχα.