Κως, Λαογραφία: Χαρκίτικος σκοπός

Χαρκίτικος σκοπός. Από τους πιο διαδομένους και γνωστούς σε όλα σχεδόν τα Δωδεκάνησα σκοπούς με διάφορες ονομασίες. Ιδιαίτερα σημαντικός στην περιοχή της Κω αφού εκτός από τα καθιστικά γλέντια τραγουδιέται κατά την διάρκεια της μεταφοράς των «προικιών» και του μπακλαβά στον Κώτικο γάμο.
Ο Γιάννης Χατζηδημήτρης (Γιαννί) 1921-1996, ήταν γιος του σπουδαιότερου και πρώτου γνωστού βιολιστή της Αντιμάχειας, Βασίλη Χατζηδημήτρη. Ο Βασίλης ξεκίνησε ως λυράρης (βλέπε τετράχορδη Κώτικη λύρα) για να εξελιχθεί βιολιστής αφού ήταν ακριβώς η περίοδος που εισέβαλε το βιολί, εκτοπίζοντας την λύρα. Δεν υπάρχουν δυστυχώς ηχογραφήσεις του, αφού πέθανε το 1956, δύο μόλις χρόνια πριν την λαογραφική αποστολή της ακαδημίας Αθηνών με τον Σπύρο Περιστέρη το 1958 όπου ηχογράφησε παραδοσιακούς σκοπούς σε όλο το νησί, αλλά από μαρτυρίες μερακλήδων της εποχής ξέρουμε ότι ήταν ένας από τους κορυφαίους βιολιστές του νησιού. Ο γιος του Γιάννης έμαθε από τον πατέρα του τα πάντα, κυρίως κληρονόμησε αυτό το μοναδικό και πολύ ιδιαίτερο ηχόχρωμα, αλλά και αρκετά γυρίσματα στα σιανά και στις σούστες που δεν παίζει κανείς άλλος βιολιστής. Ο Γιάννης ήταν απόλυτος γνώστης, βιολιστής και τραγουδιστής των σκοπών της Αντιμάχειας, αφήνοντας μας μια σπουδαία παρακαταθήκη με πολλές ηχογραφήσεις από το 1958 με την ακαδημία Αθηνών, το 1971 με τον Σίμων Καρά, το 1973 με τον WOLF DIEDRICH, το 1983 με την ΕΡΤ το 1985 με τον Μηνά Χατζηαντωνίου, ενώ υπάρχουν και αρκετές ζωντανές ηχογραφήσεις από γλέντια. Συνεργάστηκε πολλές φορές με τις σπουδαίες Άννα και Έφη Σαρρή οι οποίες τον αγαπούσαν τον σεβόντουσαν και εκτιμούσαν βαθύτατα. Οι λαουτιέρηδες που συνεργάστηκαν μαζί του για πολλά χρόνια ήταν ο Δαυίδ Μαύρος, Ο Παναγιώτης Καντούνιας και ο Νίκος Παππούλης.
Νίκος Παππούλης (1933). Σύντροφος και συν παίχτης, του Γιάννη Χατζηδημήτρη, υπήρξε για πολλά χρόνια, από το 1960 περίπου ο ανιψιός του Νίκος Παππούλης στο λαούτο. Ο τελευταίος γνήσιος «πριμαδόρος» λαουτιέρης της Αντιμάχειας με άριστη ντρίλια και μεγάλη ευχέρεια να ακολουθεί σολιστικά το βιολί. Ο ίδιος θεωρεί δάσκαλο του τον Καντούνια αφού έκλεψε από αυτόν την τεχνική και τον τρόπο. Ο Νίκος Παππούλης έχει προσφέρει πολλά στην τοπική μουσική παράδοση, αφού εκτός από οργανοπαίχτης είναι και καλός τραγουδιστής αλλά και άριστος πληροφορητής - αφηγητής. Με την πολύ καλή του μνήμη μας μετέφερε συχνά το κλίμα της εποχής του, διηγώντας μας σκηνές από γλέντια και γάμους μιας περασμένης εποχής, αλλά και τα ήθη και έθιμα, όπως επίσης και παλιούς ξεχασμένους σκοπούς της Αντιμάχειας. Ηχογράφησε με τον Γιάννη Χατζηδημήτρη το 1971 με τον Σίμωνα Καρά, το 1973 με τον WOLF DIEDRICH, το 1983 για την ΕΡΤ, το 1998 με τον Μανώλη Βαρκά στο βιολί για έκδοση CD του δήμου Ηρακλειδών και το 2016 για την έκδοση «Ζυές της Κως» των πολιτιστικών συλλόγων Αντιμάχειας και Καρδάμαινας με το Κ.Ε.Π.Ε.Μ.

Μπροβάλετε – Μπροβάλετε “Δράσεις»
Γιάννης Μαστόρος – Κυριάκος Παππούλης