Γαλάναινα - Θεόφιλος

Απόσπασμα από την εκπομπή "Από Τόπο σε Τόπο" με παρουσιαστή τον Χρήστο Μυλωνά στο κανάλι της Βουλής αφιερωμένη στα ήθη, έθιμα & την πολιτιστική μας κληρονομιά. Η εκπομπή προβλήθηκε 24/01/2021.

Έπαιξαν οι μουσικοί:
Κλαρίνο: Πάνος Κοτρώτσος
Βιολί: Σωτήρης Μαργώνης
Σαντούρι: Στέλλα Βαλάση
Λαούτο: Νίκος Ανεμουδουριώτης
Φλογέρα-Τουμπερλέκι: Ανδρέας Νιάρχος

[thanasisdoukas]

Λέμε στο χωριό μου ! ( φοβερό λαριγκι ) υπέροχη φωνή αυτός είναι ο Θεόφιλος!!! Μπράβο !!!!

[theofiloskolotouros]

Φίλοι μου,
Απο το αφιέρωμα στην Γαστούνη Ηλείας, της εκπομπής ΑΠΟ ΤΟΠΟ ΣΕ ΤΟΠΟ, του καναλιού της Βουλής και του φίλου Χρήστου Μυλωνά, στην οποία εκπομπή είχα την χαρά να συμμετέχω, και από την πλούσια μουσική κληρονομιά του τόπου μας, είναι το παρακάτω δημοτικό τραγούδι του τραπεζιού
Η ΓΑΛΑΝΑΙΝΑ
Χωρίς να διεκδικώ τον τίτλο του ιστορικού ή του επαιοντα παραθέτω κάποια ιστορικά στοιχεία για το παραπάνω δημοτικό τραγούδι:
Η Γαλάναινα ήταν κόρη της γνωστής μεγάλης και ιστορικής οικογένειας Σισίνη με την πολύ σημαντική συνδρομή της στην απελευθέρωση της πατρίδας αλλά και της γενικότερης προσφοράς της στον τόπο.
Η αρχοντοπούλα φαίνεται να έζησε στα προεπαναστατικά χρόνια και έμεινε γνωστή στη δημοτική ποίηση με το όνομα του άντρα της του Δήμου Γαλάνη ονομαστού προύχοντα, και αυτού, της περιοχής της Γαστούνης.
Η αιτία για να ασχοληθεί μαζί της και να την απαθανατίσει η δημοτική μούσα, ήταν η απαράμιλλη ομορφιά της, η σεμνότητα της αλλά και ηθική της ακεραιότητα, που λόγω της εκπληκτικής της εμφάνισης μαγνήτιζε όχι μόνο τα βλέμματα των επιφανών Ελλήνων και πολλών Τούρκων από όπου δέχονταν παντοειδείς οχλήσεις.

Παραθέτω μια αρχική μορφή του τραγουδιού όπως και σχετικό ιστορικό κείμενο, αυτούσια, όπως αυτά αναφέρονται από τον Θρύλο Πάτρη, (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του νεαρό συγγραφέα, Δημήτρη Παναγιωτακόπουλου) από το Μάγειρα Ολυμπίας, ο οποίος σκοτώθηκε τον Φεβρουάριο του 1949, στη μάχη της Κάπελης, στα 29 του χρόνια.

Το μάθατε τί εγίνηκε στο κάμπο της Γαστούνης;
πού κίνησε ή Γαλάναινα, στο ρέμα πάει να πλύνη'
βάνει τις δούλες της μπροστά, τους υπηρέτες πίσω,
στη μέση πάει ή Γαλάναινα με το ψάρι καβάλα.
Παλιότουρκος εδιάηκε, την πιάνει από το πόδι.
Κατέβα, κά Γαλάναινα, κάτι να σε ρωτήσω,
ποχω δυο λόγια νά σον πώ, και πέντε να σον κρίνω.
'Έλα νά πάμε σπίτι μου, γυναίκα νά σε πάρω.
Τί λές, μωρέ παλιότουρκε, βρε παλιό βρωμισμένε,
ξέρεις το τίνονς εϊμ εγώ, ξέρεις τους συγγενείς μου ;
ξέρεις τον άντρα ποχω 'γώ, πον τόνε λεν Γαλάνη ;
με τ* άτι μ έχει, περπατώ, σεΐζη δεν σε θέλω.
Ξέρεις και τον πατέρα μου, πού τόνε λεν Σισίνη,
πονναι στον κάμπο βασιλιάς καϊ στη Γαστούνη αφέντης ;
Πήγαινε πάρε, βρωμερέ, πάρε παλιοτονρκάλα,
τι χριστιανή γεννήθηκα κι έτσι θε νά πεθάνω

Ή Γαλάναινα, Σισινοπούλα, τής ισχυρός καί πλούσιας οικογενείας τών οπλαρχηγών τής Γαστούνης, σύζυγος μέλους τής επίσης πλούσιας καί ισχυρός οικογενείας των Γαλαναίων, μεταβαίνει εις τον ποταμον δια το πλύσιμο των ρούχων. Ή είκών τής Γαλάναινας επί του ίππου της πλαισιουμένης υπό τών ύπηρετών της είναι πλήρης αρχοντιάς. Το να πηγαίνη ή αρχόντισσα εις τον ποταμον να πλύνη τα ρουχα, ούδένα ξενίζει καθ' όσον ή ελληνική παράδοσις θέλει την «σωστή κυρά» να άσχολήται προσωπικώς με ολας τάς οίκιακάς εργασίας. Είς τήν ώραιοτάτην αυτήν εικόνα εισβάλλει κατά βέβηλον τρόπον εις Τούρκος, όστις προσφέρει εις τήν Γαλάναινα τον ερωτά του καί τής ζητεί να τον άκολουθήση και να γίνη σύζυγος του. Ή άντίδρασις της 'Αρχόντισσας είναι αστραπιαία, πλήρης οργής καί εκπλήξεως δια το άνήκουστον τόλμημα. Είναι χαρακτηριστική δια τήν νοοτροπίαν τών Ελλήνων ή περιφρόνησις με τήν οποίαν ή Γαλάναινα απευθύνεται προς τον Τουρκον καί ή υπερηφάνεια μέ τήν οποίαν ομιλεί δια τον σύζυγον καί τήν οίκογένειάν της.