Η Λεμόνα

Показать описание

“Η Λεμόνα”
Cd: Το μυστικό μ´//εταιρία VASIPAP

Τραγούδι: Θεοδωρίδης Παναγιώτης
Λύρα: Κεσαπίδης Φίλιππος
Στίχοι: παραδοσιακό
Διασκευή: Κεσαπίδης Φίλιππος, Σωτηριάδης Σάκης
Ενορχήστρωση-Μπάγλαμα: Σωτηριάδης Σάκης
Νταούλι: Φουλίδης Κώστας

Σιτ’ επέγ̆’να ομάλι͜α- ομάλι͜α
Είδα ορμάνι͜α και λιβάδι͜α
Είδα ορμάνι͜α και λιβάδι͜α
Και ση πεγαδί’ την άκραν
Έστεκεν δεντρόν και μέγα
Τα νεράντζι͜α φορτωμένον

Έπλωσα να παίρω έναν
Εχολι͜άστεν η Λεμόνα
Ντο χολιάσ̌κεσαι Λεμόνα;
Πασ̌κ’ ετσάκωσα κλαδόπον;
Πασ̌κ’ ετσάκωσα κλαδόπον;
Για εμάρανα φυλλόπον;

Κι αν ετσάκωσα κλαδόπον
Να τσακούται το χͮερόπο μ’
Κι αν εμάρανα φυλλόπον
Να μαραίνεται το ψ̌όπο μ’

σιτ’: καθώς, ενώ
ορμάνι͜α, τα: δάση
ση πεγαδί’: στης βρύσης
άκραν, η: άκρη
έπλωσα: άπλωσα, έτεινα το χέρι
εχολιάστεν/χολιάσ̌κεσαι: θύμωσε/θυμώνεις
πασ̌κ’: μήπως, μπας και
ετσάκωσα: έσπασα
για: ή
να τσακούται: να σπάσει

#Το_μυστικό_μ #Παναγιώτης_Θεοδωρίδης

Τρία βασικά στοιχεία αναφέρονται στα λόγια αυτού του τραγουδιού: η φύση, ο άνθρωπος και η Λεμόνα. Δίνεται ο απέραντος σεβασμός του ανθρώπου στη φύση, μέσα από μια θαυμάσια ποιητική εικόνα. Ο τελευταίος δεν τολμάει να θίξει την ομορφιά της. Μέσα στα ειδυλλιακά εξοχικά τοπία, υπάρχει σε ένα σημείο μια βρύση, δίπλα από ένα δέντρο με νεράτζια. Το κόψιμο φρούτου από τον διαβάτη εξοργίζει την Λεμόνα.

Προτού συνεχίσουμε όμως, πρέπει να διευκρινήσουμε τί σημαίνει ο τίτλος του τραγουδιού. Είναι άστοχος ο συλλογισμός ότι “Λεμόνα” σημαίνει “λεμονιά”. Όταν οι στίχοι περιγράφουν τους καρπούς του δέντρου μιλάνε αποκλειστικά για νεράτζια. Στα ποντιακά η λεμονιά λέγεται “λεμόν’”. Γενικά, φρούτο και δέντρο αποδίδονται με την ίδια λέξη. Κάποιοι, λένε ότι ο ποιητής φαντάστηκε μια κοπέλα με το όνομα Λεμόνα, όμως αυτό δεν προκύπτει από πουθενά μέσα στο κείμενο.

Η Λεμόνα παρουσιάζεται σαν θεότητα που προστατεύει τα δέντρα, τα φυτά, τη φύση γενικότερα. Εδώ βλέπουμε πώς επιβιώνουν στον Χριστιανικό κόσμο προχριστιανικά στοιχεία.

(Τα σχόλια στο τραγούδι αποτελούν σύντμηση των σχολίων που υπάρχουν στο βιβλίο του Σ. Ευσταθιάδη Τα τραγούδια του Ποντιακού Λαού, εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1992.)