Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, Ξ. Δ. Μουσάς

Показать описание

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ο αρχαιότερος υπολογιστής που γνωρίζουμε. Είναι ένα αρχαίο αστρονομικό αυτόματο, ένας ειδικευμένος μηχανικός υπολογιστής που λειτουργεί με γρανάζια. Ο μηχανισμός είναι όχι μόνο ένα μηχανικό σύμπαν, ένα πλανητάριο του 150 με 100 π.Χ., αλλά και ένα πολύπλοκο αστρονομικό όργανο. Προβλέπει κάθε αστρονομικό φαινόμενο που ήταν γνωστό κατά την αρχαιότητα. Βρίσκει τις θέσεις Ηλίου και Σελήνης και πιθανότατα όλων των τότε γνωστών πλανητών.
Προβλέπει τον χρόνο που γίνονται οι ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις (ακόμη και σήμερα) αλλά και πού είναι ορατές πάνω στην Γη. Προβλέπει τις φάσεις της σελήνης και την αρχή του κάθε μήνα με δυο σεληνοηλιακά ημερολόγια. Οι φάσεις της Σελήνης προβλέπονται με διάφορα ημερολόγια που έχει ο μηχανισμός, αλλά κυρίως με τον κύκλο του Μέτωνος διάρκειας 19 ετών που αναπτύχθηκε την εποχή του Σωκράτη και από τον 13ο αιώνα χρησιμοποιούμε για το Πάσχα.
Το ημερολόγιο που βρήκαμε στον μηχανισμό και βασίζεται στον κύκλο των 19 ετών του Μέτωνος με ονόματα μηνών ΦΟΙΝΙΚΑΙΟΣ, ΚΡΑΝΕΙΟΣ, ΛΑΝΟΤΡΟΠΙΟΣ, ΜΑΧΑΝΕΥΣ, ΔΩΔΕΚΑΤΕΥΣ, ΕΥΚΛΕΙΟΣ, ΑΡΤΕΜΙΣΙΟΣ, ΨΥΔΡΕΥΣ, ΓΑΜΕΛΙΟΣ, ΑΓΡΙΑΝΙΟΣ, ΠΑΝΑΜΟΣ, ΑΠΕΛΛΑΙΟΣ που από τα ονόματα των μηνών ξέρουμε ότι είναι ένα Ηπειρώτικο ημερολόγιο που ταυτίζεται με τα ημερολόγια της Κέρκυρας του Βουθρωτού, της Απολλωνίας και ενμέρει με άλλα Ηπειρώτικα. Τα Ηπειρώτικα ημερολόγια είναι ένα υποσύνολο των Κορινθιακών ημερολογίων που ανήκουν στην μεγάλη κατηγορία Δωρικών ημερολογίων.
Προσδιορίζει πότε γίνονται οι Ολυμπιακοί αγώνες με ένα ακόμη σεληνοηλιακό ημερολόγιο διάρκειας οκτώ ετών την οκταετηρίδα, περίοδο συντονισμού Γης, Ηλίου, Σελήνης και Αφροδίτης. Η Οκταετηρίς, όπως λέγεται αυτή η περίοδος περιλαμβάνει δυο Ολυμπιάδες και όλοι οι σημαντικοί αγώνες των Πυθίων Ισθμίων Νεμέων, Νάων, Αλείων προβλέπονται με την φάση της Σελήνης. Το ημερολόγιο της οκταετηρίδας χρησιμοποιούν οι Σκανδιναβοί μέχρι το 1280 με ανθρωποθυσίες στην αρχή κάθε οκταετηρίδας ίδιες με αυτές της μυθολογίας μας με την ιστορία του Θησέα και των επτά νέων και νεανίδων που προσφέρονταν στον Μινώταυρο. Οι Χριστιανοί το χρησιμοποιούν μέχρι το 1200 για το Πάσχα και τις κινητές εορτές.
Όπως κάθε επιστημονικό όργανο συνοδεύεται από λεπτομερέστατο εγχειρίδιο χρήσης που είναι γραμμένο σε χάλκινα φύλλα με τα οποία είναι κατασκευασμένες οι πόρτες του μηχανισμού.
Στα γρανάζια του μηχανισμού διαβάζουμε τα μαθηματικά και τους νόμους της φυσικής, όπως τους αντιλαμβάνονται εκείνη την εποχή, που χρησιμοποιούν οι Έλληνες τότε για να μελετήσουν την φύση και να προβλέψουν τα φυσικά φαινόμενα που παρουσιάζει ο μηχανισμός.
Δυο αναπάντεχες ανακαλύψεις είναι ότι η κίνηση της σελήνης δίνεται πολύ ρεαλιστικά με μεταβλητή ταχύτητα με καλή προσέγγιση του 2ου νόμου του Κέπλερ με τον δορυφόρο της Γης να τρέχει στο περίγειο (κοντά στην Γη) και να πηγαίνει αργά το απόγειο. Ένα πλανητικό γρανάζι δίνει επίσης πολύ ρεαλιστικά την θέση του πλανήτη Δία χρησιμοποιώντας ένα ελατήριο που δίνει σωστά τις ανάδρομες κινήσεις του πλανήτη.
Μια άλλη μεγάλη έκπληξη ήταν που ανακαλύψαμε σε αρχαία κείμενα ότι ο μηχανισμός κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «πινακίδιον», δηλαδή tablet.