Μουσικό Πολύτροπο: Των Φώτων (Περιοχή Ολύμπου)

Μ’ αν το καλό σας δώτι μι θέλου να αρχινίσω,
τα φωτόλογα να σας πω να σας καλησπερίσω.
Μενύματα χαρμόσυνα ήρθαμε να σας πούμε,
πως είναι Θεοφάνεια αύριο να χαρούμε,
πως ήρθε και βαπτίστηκε χωρίς να έχει χρήση.
Στη Γαλιλαία ήτανε και πάει στον Ιορδάνη,
δια να λάβει βάπτισμα από τον Ιωάννη.
Πολλά είπαμε και στων Φώτων, ας πούμε στον αφέντη.
Αφέντη αφεντούτσικι, πέντι φορές αφέντη,
πέντι κρατούν τους μαύρους σου και δέκα καλιγώνουν
κι χίλιοι παραστέκουνται να καβαλκέψ’ αφέντης.
Αφέντης καβαλίκεψε τ’ αστέρι το μουλάρι.
Αστέρι έχει στη μύτη του αστέρι στο καπούλι
κι απάνω στην κουβέρτα του τρεις φραγκοπούλες παίζουν.
Η μια παίζει τον ταμπουρά κι η άλλη το μπουζούκι
κι η τρίτη η μικρότερη παίζει με τον αφέντη.
Πολλά είπαμε και στον αφέντη, ας πούμε στην κυρά μας.
Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά μαλαματένια,
κυρά μ’ που κάθεσαι ψηλά και σκέβεσαι μεγάλα
και κουμαντάρεις έμορφα τους μάγους για να στρώσουν.
Στρώσε με, μάγε, στρώσε με στην αργυρή μου κλίνη,
να πέσω ν’ αποκοιμηθώ να πάρω λίγο ύπνο
και έπειτα να σηκωθώ να πάω στην εκκλησία.
Σαν άρχισε να στολιστεί απ’ το πρωί στο γιόμα,
βάλι μι φέσια τέσσερα και το μαγνάντι πέντε
και του κουράκου το φτερό βάλι καγκελοφρύδι.
Τον ήλιο εσυνέριζε, τον ήλιο συνερίζει.
Για έβγα, ήλιε μ’, για να βγω να λάμψω για να λάμψεις.
Εσύ, ήλιε μ’, όταν θα βγεις μαραίνεις τα χορτάρια,
εγώ, ήλιε μ’, όταν θα βγω μαραίνω παλικάρια.
Πολλά είπαμε και στην κυρά, ας πούμε και στο γιο της.
Εδώ έχουμε ένα νιούτσικο γυρεύ’ ν’ αρριβωνιάσει,
γυρεύει αμπέλια τρυγητά κι αμπέλια τρυγημένα,
γυρεύει και τη θάλασσα με όλα τα καράβια.
Πολλά είπαμε και στον υγιό, ας πούμε και στην κόρη.
Κυρά μ’ τη θυγατέρα σου, κυρά μ’, την ακριβή σου,
την έλουζες, τη χτένιζες και στο σχολειό τη στέλνεις
κι ο δάσκαλος την έδερνε με μια χρυσή βεργούλα
κι εκείνη σπίτι γύριζε, στη μάνα της πηγαίνει.
- «Μαρή, που ΄ναι τα γράμματα και που ’ναι ο νους απόχεις»;
- «Τα γράμματα είναι στο χαρτί κι ο νους μου στα παιχνίδια».

Το Μουσικό Πολύτροπο ιδρύθηκε το 1995 από τον αναπληρωτή καθηγητή εθνομουσικολογίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιάννη Καϊμάκη, με στόχο την διάδοση της ελληνικής δημοτικής παράδοσης στους νέους, μέσα από την ενασχόληση με τα δημοτικά τραγούδια. Το Μουσικό Πολύτροπο έχει παρουσιάσει τις εξής μουσικοθεατρικές παραγωγές από το 1995 μέχρι σήμερα σε Ελλάδα και το εξωτερικό (Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ισπανία, Ιταλία, Τουρκία κ.α.): "Ο Κύκλος της Ζωής", "Το Τραγούδι του Νεκρού Αδερφού", "Τα Εαρινά - Έθιμα και Τραγούδια της Άνοιξης", "Τα Χριστουγεννιάτικα - Έθιμα και Τραγούδια του Δωδεκαήμερου", "Το Γεφύρι της Άρτας", "Μια Κόρη Ρόδα Μάζευε", "Γάμοι σα' 'δω, Γάμοι σα' 'κει, Γάμοι σα' παραπέρα - Τρεις Γάμοι σι μια Μέρα" και η πιο πρόσφατη παράσταση "Κόρη μ' κι αν περπατείς λιανά".
Μουσική Διδασκαλία - Σκηνοθετική Επιμέλεια: Γιάννης Καϊμάκη
Διδασκαλία κρουστών: Κώστας Παπάς
Στην παράσταση αυτή επιλέξαμε κάλαντα που τραγουδιούνται σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θράκης. Αναζητήσαμε και τα αντίστοιχα έθιμα και δρώμενα που συνδυάζονται με αυτά. Το Δωδεκαήμερο περιλαμβάνει τις ημέρες μεταξύ των τριών βασικών εορτών της Χριστιανοσύνης: των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων. Στην παράσταση εμφανίζονται οι Καλικάντζαροι, τα υποχθόνια όντα που έρχονται να «μαγαρίσουν» τα σπιτικά και τα φαγητά των ανθρώπων. Επίσης παρουσιάζονται: η «καμήλα», ένα έθιμο από την Γαλάτιστα Χαλκιδικής, τα «βλειάγματα», οι μιμήσεις των φωνών των ζώων του σπιτιού, ένα έθιμο των Γρεβενών κ. α. Η γκάιντα και οι φλογέρες, τα νταούλια, τα ντέφια και οι μαγκούρες συνοδεύουν τα κάλαντα. Τα τραγούδια της παράστασης αυτής ηχογραφήθηκαν το 2007 στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και συγκεντρώθηκαν σε ψηφιακό δίσκο, παραγωγής του τμήματος.

This video is for educational purposes. No rights infringement intended.