2022 01 03, ΚΥΛΛΗΝΗ

Χλεμούτσι
Τείχη του κάστρου του Χλεμουτσίου
Το Χλεμούτσι ή Χλουμούτσι ή Κλερμόν ή Καστέλ Τορνέζε ήταν τo σημαντικότερο κάστρο του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Βρίσκεται στο χωριό Κάστρο της Ηλείας. Κατασκευάστηκε μεταξύ του 1220 και του 1223 κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας από το Γοδεφρείδο Β' Βιλλεαρδουίνο στην Ηλεία και προστάτευε και την Ανδραβίδα, αλλά και το επίνειο της, τη Γλαρέντζα (Κυλλήνη).

Το αρχικό όνομα του κάστρου ήταν Clermont, όπως το ονόμαζαν οι Γάλλοι ιδιοκτήτες του. Οι Έλληνες το ονόμασαν Χλουμούτσι όπως φαίνεται στο Χρονικό του Μορέως ή Χλεμούτσι, η ονομασία που έφτασε σε εμάς σήμερα[2]. Κατά την εποχή της βενετσιάνικης κυριαρχίας ονομάστηκε Castel Tornese, επειδή οι Βενετσιάνοι θεωρούσαν ότι εκεί γινόταν η κοπή των νομισμάτων του πριγκιπάτου της Αχαΐας, των τορνεζίων.

Η θέση του Χλεμουτσίου
Το Χλεμούτσι βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο ύψους περίπου 220 μέτρων, σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα (περίπου 2-2,5 χλμ), στο δυτικότερο ακρωτήριο της Πελοποννήσου με θέα στο Ιόνιο Πέλαγος, απέναντι από τη Ζάκυνθο, στην ίδια ευρύτερη περιοχή με το λιμάνι και το κάστρο της Γλαρέντζας (σε απόσταση 5-6 χλμ.) και την Ανδραβίδα (κάπου στα 12-13 χλμ), την πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας.
•
Το κάστρο Χλεμούτσι του Πριγκιπάτου της Αχαΐας βρίσκεται στον οικισμό με σημερινό όνομα Κάστρο Κυλλήνης στο Νομό Ηλείας
Η Γλαρέντζα (σημερινή Κυλλήνη), το κάστρο Χλεμούτσι (σημερινό Κάστρο Κυλλήνης) και η πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, Ανδραβίδα

Κατασκευή του κάστρου και συντήρηση
Σχέδιο του κάστρου του Χλεμουτσίου: Εσωτερικό κάστρο και εξωτερική αυλή
Η ιστορία της κατασκευής του Κάστρου σώζεται στο Χρονικό του Μορέως. Ο Γοδεφρείδος Β' φορολόγησε τους Λατίνους κληρικούς, οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν στον πάπα Ονώριο Γ' και αυτός ανταποκρινόμενος τον αφόρισε. Ο Γοδεφρείδος εξήγησε στον πάπα ότι χρησιμοποίησε τους φόρους για την κατασκευή του κάστρου, χάρις στο οποίο προστατευόταν η ύπαρξη του πριγκιπάτου και των Λατίνων, αλλιώς αν οι Ρωμαίοι έπαιρναν το Μοριά, δε θα σκότωναν μόνο τους στρατιώτες σαν και αυτόν, αλλά και τους Λατίνους κληρικούς. Ο πάπας τελικά συμφώνησε να άρει τον αφορισμό. Αποτελείται από το κυρίως κάστρο, που είναι ένα εξαγωνικό κτίσμα γύρω από μια εσωτερική αυλή, και από τον γύρω χώρο που προστατεύεται από τείχος, το οποίο έχει κατά διαστήματα πύργους. Μετά το θάνατο του Γουλιέλμου Βιλλεαρδουίνου, ξεσπούν έντονες διαμάχες για την διαδοχή στην ηγεμονία και σταδιακά το πριγκιπάτο οδηγείται στην παρακμή. Το Χλεμούτσι το διεκδικούν διάφοροι ευγενείς. Οι Καταλανοί κατέλαβαν το κάστρο το 1315, αλλά ανακαταλαμβάνεται από τους Φράγκους και παραμένει στην κατοχή τους μέχρι τις αρχές του 15ου αιώνα, όταν πέρασε στα χέρια του Κάρολου Α΄ Τόκκου, Παλατινού κόμη Κεφαλληνίας - Ζακύνθου και Δεσπότη της Ηπείρου. Το 1427 περιήλθε ειρηνικά στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, μετά τον γάμο του με την κόρη του Λεονάρδου Β΄ Τόκκου, Μαγδαληνή, η οποία για να παντρευτεί τον Παλαιολόγο μετονομάστηκε σε Θεοδώρα. Ο Κωνσταντίνος το χρησιμοποίησε ως στρατιωτικό και διοικητικό του κέντρο.
Το 1460 το κάστρο κατελήφθη από τους Τούρκους και το 1687 από τους Ενετούς, που το κράτησαν στην κατοχή τους ως το 1715, όταν ξαναπέρασε στα χέρια των Τούρκων. Ως εργασίες συντήρησης του κάστρου, αναφέρονται μικρής κλίμακας επισκευές κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι ιδιαίτερα περιορισμένες επεμβάσεις είχαν σαν αποτέλεσμα τη διατήρηση των αρχιτεκτονικών στοιχείων του 13ου αι., ώστε το κάστρο να είναι σήμερα ένα σημαντικό δείγμα κατασκευών της εποχής της Φραγκοκρατίας.
Στην δεκαετία του 1970 επαναφέρεται εν μέρει η πύλη εισόδου στον εσωτερικό 39 περίβολο καθώς και τα ανοίγματα της αίθουσας Α1-Α2. Συγχρόνως επισκευάστηκε μερικώς και ο θόλος της αίθουσας Α4 προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι τοίχοι που βρίσκονται στο πλάι[5]. Με τη χρηματοδότηση του Γ' Κ.Π.Σ. (ΠΕΠ Δυτ. Ελλάδος και πρόγραμμα ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ) συνεχίστηκαν, από το 2000 και ολοκληρώθηκαν, το 2009, οι εργασίες που αφορούσαν στη διαμόρφωση και στον εξοπλισμό των αιθουσών Α5, Ν, Α1I1 ως μουσειακών χώρων, στη στερέωση-αποκατάσταση της εισόδου και των πυλών του εσωτερικού περιβόλου, στη διαμόρφωση του αύλειου χώρου του μουσείου και στη χάραξη διαδρομών επισκεπτών, καθώς και στη μετατροπή της αίθουσας Α6 σε αρχαιολογική αποθήκη, χώρο μελέτης και εργαστήριο συντήρησης. Το 2008 ολοκληρώθηκε η μόνιμη έκθεση στο χώρο του κάστρου, ενώ τα έργα για την Αίθουσα Α1 πραγματοποιήθηκαν από το 2012-2013, ενώ το 2013-2014 έγιναν έργα συντήρησης[.