2022 01 03, ΛΕΧΑΙΝΑ

Λεχαινά
Τα Λεχαινά είναι κωμόπολη του νομού Ηλείας, πρώην έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Λεχαινών[2]. Από το 2010, με το "Πρόγραμμα Καλλικράτης" (Ν. 3852/2010), τα Λεχαινά αποτελούν την έδρα του νεοσυσταθέντος δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης.

Ιστορία και ίδρυση
Η κωμόπολη των Λεχαινών ήταν σημαντικό κέντρο επί φραγκοκρατίας, ενώ επί τουρκοκρατίας είχε γνωρίσει αξιόλογη άνθηση.

Διοικητική εξέλιξη
Με το βασιλικό διάταγμα της 8ης Απριλίου 1835, σχηματίστηκε ο Δήμος Μυρτουντίων[4][5], ως δήμος της επαρχίας Ηλείας με πληθυσμό 2.580 κατοίκους. Έδρα ορίστηκε η Μυρτουντία, τα σημερινά Λεχαινά[5]. Ο δημότης ονομάστηκε Μυρτούντιος (Λεχαινίτης). Το όνομα του δήμου προήλθε από την αρχαία πόλη Μύρσινος, η οποία κατά την εποχή του Στράβωνα ονομαζόταν Μυρτούντιον.

Το ΦΕΚ 8Α - 25/02/1874 μετέφερε την έδρα του Δήμου από τα Λεχαινά στην Ανδραβίδα[4][5]. Η μεταφορά έγινε γιατί είχε απλωθεί επιδημία ευλογιάς, ενώ ταυτόχρονα ενεργούνταν δημοτικές εκλογές. Μέχρι πέρατος των εκλογών μεταφέρθηκε και η έδρα από τα Λεχαινά.
Το διάστημα 1954-1963 δήμαρχος στα Λεχαινά ήταν ο Ανδρέας Τρυφωνόπουλος του Δημητρίου (1915-1998).

Η μάχη των Λεχαινών]
Στα Λεχαινά διαδραματίστηκε μία μάχη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Στις 11 Ιουλίου]] 1825, βγήκαν από την Πάτρα επτακόσιοι Τούρκοι ιππείς, τους οποίους ακολουθούσαν δυο χιλιάδες πεζοί, και βάδισαν προς τον κάμπο της Ηλείας. Στις 12 Ιουλίου μπήκαν στα Λεχαινά και αιχμαλώτισαν σαράντα τρεις από τους αμάχους. Όταν το έμαθε ο Γιώργης Σισίνης (προύχοντας της Γαστούνης, πεθ. 1831) έστειλε το μεγαλύτερο γιο του Χρύσανθο, αγωνιστή από τη Γαστούνη, με λίγους ντόπιους αρματωμένους και τριάντα Σουλιώτες για ν' αποδιώξουν τους εχθρούς. Μα όταν έφτασαν στα Λεχαινά και είδαν το πλήθος των εχθρών, έφυγαν οι περισσότεροι.

Έμειναν μόνο οι Σουλιώτες και τριάντα από τους Ηλείους με τους γιους του Σισίνη. Πολέμησαν οι λίγοι αυτοί που έμειναν με τους Τούρκους καβαλλαραίους, από τόσο κοντά, που μονάχα οι μπιστόλες και τα γιαταγάνια δούλευαν. Βοήθεια στα λίγα εκείνα παλικάρια ξεκίνησε να πάει και ο Κώστας Μπότσαρης με διακόσιους Σουλιώτες, αλλά δεν πρόλαβε τη μάχη, γιατί στο μεταξύ έφυγαν οι Τούρκοι καβαλλαραίοι, παίρνοντας μαζί τους και τους άμαχους που είχαν πιάσει προηγούμενα. Στη μάχη εκείνη των Λεχαινών σκοτώθηκαν δεκατρείς Έλληνες και πενήντα Τούρκοι.[εκκρεμεί παραπομπή]
Προσωπικότητες των Λεχαινών
Ανδρέας Καρκαβίτσας
Στα Λεχαινά της Ηλείας γεννήθηκε το 1866 ο Έλληνας συγγραφέας Ανδρέας Καρκαβίτσας. Το σπίτι του Καρκαβίτσα στα Λεχαινά, κοντά στην αγορά, υπάρχει μέχρι σήμερα και είναι αξιοθέατο της πόλης. Προτομή του Καρκαβίτσα υπάρχει στην πλατεία Αγίου Δημητρίου, όπου και ο ομώνυμος καθεδρικός ναός της πόλης. Η πλοκή του έργου του 'Λυγερή' (1896) εκτυλίσσεται στα Λεχαινά και αποτελεί μια ζωηρή εικόνα της ζωής στη μικρή και χωρίς εξέλιξη κοινωνία της εποχής. Τα ήθη, τα έθιμα, οι συνήθειες και οι παραδόσεις της ελληνικής επαρχίας. Ο Καρκαβίτσας πέθανε από φυματίωση στο Μαρούσι Αττικής τον Οκτώβριο του 1922. Είναι θαμμένος στη γενέτειρά του τα Λεχαινά.
Χρήστος Πραντούνας
Στα Λεχαινά γεννήθηκε το έτος 1873 και ο μακεδονομάχος Χρήστος Πραντούνας, γιος του ειρηνοδίκη Φραγκίσκου Πραντούνα, εκ Νάξου καταγομένου.
Ντίνος Δ. Ψυχογιός
Ο Ντίνος Ψυχογιός (1915-1982) υπήρξε σπουδαία πνευματική προσωπικότητα των Λεχαινών αν και γεννημένος στο Νεοχώρι. Νέος έγραψε ποιήματα, αργότερα όμως στράφηκε σχεδόν αποκλειστικά στη λαογραφία όπου διέπρεψε. Βραβεύτηκε κατ' επανάληψιν από την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία. Μεγάλη συμβολή του στην ιστορία των Λεχαινών είναι η έκδοση του "Κώδικα της Παναγίας της Λεχαινιώτισας". Επί μακρά σειρά ετών εξέδιδε το περιοδικό "Ηλειακά" με θέματα από την τοπική λαογραφία. Το περιοδικό αυτό, που άφησε εποχή, επανεκδόθηκε πρόσφατα.