ΣΤΗ ΒΡΥΣΗ ΣΤΑ ΤΣΕΡΙΤΣΑΝΑ | Τσερίτσανα Λάκκας Σουλίου

ΣΤΗ ΒΡΥΣΗ ΣΤΑ ΤΣΕΡΙΤΣΑΝΑ | Τσερίτσανα Λάκκας Σουλίου

🔵 Η τοπική λαϊκή μούσα, θαυμάζοντας το κατόρθωμα της Τζαβέλλαινας και των υπόλοιπων γυναικών του Σουλίου, συνέθεσε το γνωστό ιστορικό τραγούδι: "Στη βρύση στα Τσερίτσανα", ιδιαίτερα διαδεδομένο στην περιοχή της Λάκκας Σουλίου. Με τους στίχους του τραγουδιού, ταξιδεύουμε νοερά στη "βρύση στα Τσερίτσανα, στον πάτο από τη χώρα", όπου πολλοί Τουρκαλβανοί αξιωματούχοι ("μπουλούκ(ι) πασάδες") είχαν στρατοπεδεύσει και αγνάντευαν απέναντι στη Βρυτζάχα (Όρη Σουλίου) τις γενόμενες μάχες. Το τραγούδι απαντάται σε διαφορες παραλλαγές, με μικρές διαφοροποιήσεις ως προς τους στίχους. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι η εναλλαγή μεταξύ τετράσημου (πωγωνίσιου) και τρίσημου ρυθμού (στα τρία). Στο βίντεο, κάτοικοι των Τσεριτσάνων τραγούδουν το ιστορικό αυτό τραγούδι όπως το άκουσαν από τα στόματα των προγόνων τους.

🟠 Επιπλέον ιστορικές πληροφορίες για το τραγούδι:

Το 1790 ο Αλή Πασάς επιτέθηκε εναντίον του Σουλίου. Κατάφερε μόνο να κυριεύσει τα Δωδωνοχώρια και τα χωριά Αγία Αναστασία (Πλέσια), Μπαουσιοί, Ασπροχώρι (Γρατσανά) και Τσερίτσανα. Θυμωμένος, επανέλαβε δεύτερη εκστραστεία το 1792, την ημέρα που γιόρταζε ο Προφήτης Ηλίας (20 Ιουλίου). Ο Γεώργιος Μπότσαρης, προβλέποντας την επίθεση, είχε συγκεντρώσει τους κατοίκους του Σουλίου στην Κιάφα, παρατάσσοντας μπροστά τους άνδρες και πίσω τα γυναικόπαιδα. Ο ίδιος ο Γεώργιος Μπότσαρης με λίγα διαλεχτά παλικάρια κατέβηκε πιο κάτω από την Κιάφα και έπιασε ένα φαράγγι από το οποίο υπολόγιζε ότι θα περνούσαν οι Τουρκαλβανοί, αν έχαναν τη μάχη. Η επίθεση ξεκίνησε και τα τουφέκια πήραν φωτιά κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο. Ξαφνικά, όμως, το τουφεκίδι σταμάτησε. Η Τζαβέλλαινα, η γυναίκα του Λάμπρου Τζαβέλλα, μη ακούγοντας τουφεκίδι, αντιλήφθηκε ότι κάτι συμβαίνει. Νόμισε ότι πάρθηκε η Κιάφα. Τότε σηκώνεται όρθια και βροντοφωνάζει: "Στα όπλα, γυναίκες!". Τετρακόσιες περίπου γυναίκες πετάγονται με τα χαντζάρια στο χέρια, μπαίνουν μπροστά και επιτίθενται εναντίον των Τουρκαλβανών. Οι Τουρκαλβανοί βλέποντας τη θαρραλέα και δυναμική επίθεση των γυναικών, το βάζουν στα πόδια. Πιο κάτω, τους περίμενε ο Γεώργιος Μπότσαρης, ο οποίος κυριολεκτικά τους τσάκισε... Ο ίδιος ο Αλή Πασάς, για να φτάσει στα Γιάννενα, λέγεται ότι έσκασε τρία άλογα, οργισμένος από το μέγεθος της καταστροφής του.

Στίχοι:Στη βρύση στα Τσερίτσανα
στον πά- μωρέ
στον πάτο από τη χώρα.

Μπολούκ(ι) πασά-α
γεια σας παιδιά
μπουλούκ(ι) πασάδες κάθονταν.

Μπουλού(κ) πασάδες κάθονταν
κι όλο μωρέ
κι όλο Μαργαριτιώτες.

Κι αγνάντευαν
α γεια σας παιδιά
κι αγνάντευαν τον πόλεμο.

Κι αγνάντευαν τον πόλεμο
πώς πο- μωρέ
πώς πολεμάει το Σούλι.

Πώς πολεμάει
α γεια σας παιδιά
πώς πολεμάει η Τζαβέλλαινα.

Πώς πολεμάει η Τζαβέλλαινα
σαν πρώ- μωρέ
σαν πρώτο παλικάρι.

Σέρνει φουσέ-
α γεια σας παιδιά
σέρνει φουσέκια στην ποδιά.

Σέρνει φουσέκια στην ποδιά
στερνά- μωρέ
στερνάρια στο ζωνάρι.

Και το παιδί
α γεια σας παιδιά
και το παιδί στην αγκαλιά.

Και το παιδί στην αγκαλιά
κι απ' ό- μωρέ
κι απ' όλους μπρος πααίνει.

--
Έρευνα-καταγραφή:
Δημήτρης Τάσσης, Βασίλης Διαμάντης
Αύγουστος 2022

#lakka_souliou_music