'Οσμάν Τάκα', ένας χορός μόνο για λεβέντες.

Ο παραδοσιακός αρβανίτικος χορός "Οσμάν Τάκα", στο Φανάρι και "Σαμαντάκα "που χόρευαν οι παππούδες μας σε κάθε πανηγύρι, γάμο ή γιορτή, τιμώντας τον Αρβανίτη που με τον λεβέντικο χορό του κατάφερε να κερδίσει την ζωή του, είναι χορός που μόνο λεβέντες μπορούν να χορέψουν. Σήμερα χορεύεται από χορευτικά συγκροτήματα στην Ήπειρο, αλλά τα αυθεντικά του βήματα τα γνώριζαν μόνο οι γέροντες των χωριών μας και έτσι και τον χόρευαν, όπως τον χόρεψε κάποτε και ο Οσμάν Τάκα. Για την καταγωγή του οι απόψεις διχάζονται. Άλλοι τον θέλουν Αρβανίτη μουσουλμάνο, γόνο αρχοντικής οικογένειας από την Κονίσπολη, άλλοι από την περιοχή Μαργαριτίου, άλλοι χριστιανό από Αγίους Σαράντα. Για ορισμένους μελετητές ο Οσμάν με δικό του ένοπλο Σώμα πολεμούσε εναντίον των Τούρκων και για τον λόγο αυτό και συνελήφθη το 1875 σε μάχη εναντίον τους κοντά στην Πρέβεζα. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση της Κονίσπολης και τον Petrit Ali Mulla, για λόγους αντεκδίκησης για την προσβολή της οικογενειακής του τιμής (φόνευσε τους Τούρκους που παρενόχλησαν τη σύζυγο και αδελφή του), επικηρύχθηκε και συνελήφθη με προδοσία και φυλακίστηκε στα Ιωάννινα. Ο Βαλή των Ιωαννίνων αποφάσισε να τον θανατώσει στην ιδιαίτερη πατρίδα του (Φιλιάτες) προς παραδειγματισμό. Προσκλήθηκαν να παρακολουθήσουν την εκτέλεσή του μαζί με τρεις συλληφθέντες από τους άνδρες του στην κεντρική πλατεία των Φιλιατών όλη η περιφέρεια. Η εκτέλεση δι' απαγχονισμού θα γινόταν ενώπιον του καδή Μετζίτ, του μπέη Ιωαννίνων Χασάν και της συζύγου του Τζεμιλέ, η οποία μαγεμένη από τον χορό και τη λεβεντιά του, είπε στον άνδρα της: "Αυτός ο άνδρας είναι πλάτανος, δεν έχω ξαναδεί τόσο όμορφο και λεβέντη άνδρα, αξίζει να ζήσει για να μας τιμά". Και γυρνώντας στον καδή του είπε: "Δεν πρέπει να κρεμαστεί αυτός ο άνδρας, εγώ θα αλλάξω το φιρμάνι της Πύλης". Και πράγματι σταμάτησε την εκτέλεση, μεσολάβησε και του δόθηκε τελικά χάρη. Όπως και να έχει, αυτός ο άνδρας απέδειξε πως η λεβεντιά εκτιμάται ακόμη και από τον εχθρό, όταν και εκείνος φέρει μέσα του τον σεβασμό προς τη ζωή, την τιμή και την περηφάνια....