ΠΑΡΤΑΛΩ (στίχοι)Πυλαία Θεσσαλονίκης - PARTALO- Pylaia Thessaloniki-Δόμνα Μέγγα- Domna Megga

Partalo ( Woman In Rags )
CD Μακεδονία Έλληνες Ακρίτες Νο 7, 2014 FM Records
Ellines Akrites - The Guardians of Hellenism Vol.7 Macedonia and Thassos

Tραγούδι και ομώνυμος χορός από την Πυλαία Θεσσαλονίκης.
Στίχοι:
Τσ' Καμπαρέσινας* υγιός, κι τσ ' Παρτάλους του πιδί'
χουριφτάρια μάθιναν .
Κι απού τούν πουλύ χουρό,
πέφτουν τα μπαλώματα σαν τα πλατανόφυλλα.
Να κι η μάνα τ' πό' ρχιτι μι σακκιά μπαλώματα.
Μι σακκιά μπαλώματα, μι κουβάρια νήματα.
-Σταματείστι του χουρό, να μπαλώσω τουν υγιό.
Τουν υγιό μ' τουν τσελεπή*, πέστι τουν όλοι μαζί
να ζει κι να χαίριτι, μή σας κακουφαίνιτι.
Μή σας κακουφαίνιτι , τα παρτάλια* τ' χαίριτι.

Καμπαρέσινα= Η Καμπαρέσινα- Παρτάλω, ήταν υπαρκτό πρόσωπα στην Πυλαία. Μάνα μιας κόρης κι ενός γιού και σύζυγος του Καμπαρού ή Χαμπαρού, που διατηρούσε μπαξέ στο Ελαιόρεμα.
παρτάλι ( τουρκ. partal): ράκος, κουρέλι, μπάλωμα
τσελεπής ( τουρκ. celebi): ψηλός, λεβέντης

Οι κάτοικοι της Πυλαίας, θεωρούνται σύμφωνα με την Παράδοση οι απόγονοι των γενναίων υπερασπιστών των τειχών της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα της Κασσανδρεωτικής Πύλης, στην ανατολική πλευρά της πόλης.
Το 1422 ξεκινά η πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τον Οθωμανικό στρατό, υπό την αρχηγία του Σουλτάνου Μουράτ Β!
Ο κυβερνήτης της πόλης Ανδρόνικος Παλαιολόγος, την παραχωρεί στην Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας το 1423, υπό τον όρο να στην ενισχύσει την άμυνα. Τον Μάρτιο του 1423 έξι Ενετικά πλοία, σπάνε τον αποκλεισμό του λιμανιού και φέρνουν προμήθειες στους πολιορκημένους Θεσσαλονικείς.
Η αποικιοκρατική συμπεριφορά των Ενετών όμως, επιφέρει παρακμή στην οικονομική και κοινωνική ζωή και προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια στον λαό. Μεγάλο μέρος των κατοίκων αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πόλη. Χαρακτηριστική η παροιμία της εποχής :" Κάλλιο του Τούρκου το σπαθί παρά του Φράγκου το ψωμί".
Στις 29/3/1430 η Θεσσαλονίκη πέφτει. Λεηλατείται άγρια και το 1/5 του πληθυσμού της, 2000- 7000 γυναικόπαιδα, πουλιέται στα σκλαβοπάζαρα.
Όταν οι Οθωμανοί καταλαμβάνουν την Ακρόπολη της Θεσσαλονίκης , οι καστροφύλακες επιδεικνύουν σθεναρή άμυνα , κερδίζοντας τον σεβασμό τους. Τους χαρίζεται η ζωή και τους επιτρέπεται να εγκατασταθούν με τις οικογένειές τους, σε περιοχή δικής τους επιλογής, έξω από τα τείχη. Ο τόπος όπου εγκαθίστανται οι φύλακες των Πυλών, ονομάστηκε ''Καπουτζήδα'', εκ του τουρκικού καπού, που σημαίνει πύλη και αργότερα, μετά την απελευθέρωση, μετονομάστηκε σε ''Πυλαία''.

Την μουσική περιστοιχίζουν φωτογραφίες εποχής με στόχο να αναδείξουν καλύτερα τον στίχο του τραγουδιού τονίζοντας την προσωπικότητα της μάνας, μέσα στην φτώχεια και την ανέχεια. .

Ο λαός κάνει τραγούδι την ανέχεια και την φτώχεια, βρίσκοντας πάντα διόδους ασφαλείας μέσα στις κακοτοπιές:
"Την πίκρα μου την τραγουδώ, τον πόνο τον εβρίζω*
κι όπως τον έβρω τον καιρό, έτσι τον αρμενίζω".

Αυτή η χαρά της ζωής, παρόλες τις στερήσεις, η απλότητα κι η αισιοδοξία, ξεχειλίζουν από την στάση της Παρτάλως στην στιχοπολοκία του τραγουδιού.
* εκ του υβρίζω