Στον Πεντάλοφο Κοζάνης

Στον Πεντάλοφο (Ζουπάνι) Κοζάνης
Ο Πεντάλοφος, ορεινό χωριό του νομού Κοζάνης, είναι το μεγαλύτερο μαστοροχώρι της Μακεδονίας. Χτισμένος σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 950 μέχρι 1100 μ., στις πλαγιές του όρους Βόιο, χωρίζεται σε δύο κύριες συνοικίες, την Κάτω, σκαρφαλωμένη στην απότομη πλαγιά της Γκραντίσκας και την Άνω, χτισμένη δίπλα στο καστανόδασος του Ρουμανικού. Ακριβώς στο κέντρο βρίσκεται η πλατεία του χωριού, η περίφημη Λόντζια, για την οποία δημιουργήθηκε και ξεχωριστός παραδοσιακός χορός.
Στο παρελθόν ο Πεντάλοφος ονομαζόταν Ζουπάνι ή Ζουμπάνι, ονομασία η οποία άλλαξε το 1927 σε Πετρόβουνο και το 1928 σε Πεντάλοφο. Απέχοντας 88 χιλιόμετρα από την Κοζάνη, βρίσκεται πάνω στο πέρασμα από την δυτική Μακεδονία στην Ήπειρο και αυτή η προνομιακή του θέση βοήθησε το χωριό να αναπτυχθεί στο παρελθόν. Σήμερα, χαρακτηρισμένος ως παραδοσιακός οικισμός, διαθέτει περισσότερα από 500 πυργόσπιτα. Οι μάστορες που έβγαλε ο τόπος, οι ξακουστοί Ζουπανιώτες, περιζήτητοι σε όλο τον ελλαδικό χώρο και όχι μόνο, δεν θα άφηναν το χωριό τους, παραπονεμένο από την αποτύπωση της τέχνης τους. Ανέπτυξαν μάλιστα και δική τους γλώσσα συνεννόησης, τα κουδαρίτικα. Εδώ γεννήθηκε η χαρακτηριστική φράση "Πέτρα είχαμε, πέτρα δουλέψαμε..."
"Τοις ερημικοίς μακαρία ζωή
θεϊκώ έρωτι πτερουμένοις"

Πεντάλοφος Κοζάνης, (τρεις συνεχόμενες μέρες 26-28/10/2019)