Capsicum annuum ή Καψικό το ετήσιο (πιπεριά)

Το Capsicum annuum είναι ένα βραχύβιο, αειθαλές πολυετές φυτό που καλλιεργείται συνήθως ως ετήσιο, λόγω της ευαισθησίας του, στο ψύχος (είναι θερμοαπαιτητικό φυτό και δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε θερμοκρασίες κάτω των 10° C). Έχει τρυφερούς βλαστούς στην αρχή και ξυλώδεις στη συνέχεια, ενώ αναπτύσσεται με συνεχείς διακλαδώσεις, παίρνοντας μια θαμνώδη εμφάνιση.
Διαφέρει σε ύψος ανάλογα με την ποικιλία, αλλά γενικά έχει ύψος περίπου 1 μέτρο. Καλλιεργείται ευρέως σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά ειδικά σε θερμό εύκρατο έως τροπικό κλίμα, για τα βρώσιμα φρούτα του - τις πιπεριές. Έχει επίσης διάφορες φαρμακευτικές ιδιότητες. Ανήκει στην οικογένεια Solanaceae (Σολανίδες), μαζί με την τομάτα και την μελιτζάνα, με καταγωγή από τις περιοχές της τροπικής Αμερικής, όπως είναι το Μεξικό.
Κατέχει μια σημαντική θέση στην παγκόσμια παραγωγή λαχανικών. Στην Ελλάδα καλλιεργείται για νωπή κατανάλωση, τόσο στην ύπαιθρο, όσο και σε θερμοκήπια.
Τα ανοιχτοπράσινα φύλλα του είναι απλά, ελλειπτικά, οξύληκτα, κατ’ εναλλαγή και σχετικά μικρά στο μέγεθος.
Έχει λευκά ή ανοιχτοπράσινα άνθη, μεμονωμένα ή σε ομάδες των 2 ή 3, τα οποία είναι αυτογονιμοποιούμενα.
Οι καρποί του διακρίνονται σε δυο κατηγορίες, τις καυτερές και τις γλυκές πιπεριές. Ποικίλλουν, επίσης σε σχήμα, χρώμα, μέγεθος, καυστικότητα, αλλά και χρήση, ανάλογα με την ποικιλία. Το σχήμα του, ανάλογα με την ποικιλία, είναι κωνικό και μακρύ έως σφαιρικό ή τοματόμορφο.
Αρχικά, είναι πράσινος, αλλά κατά την ωρίμανση μπορεί το χρώμα να γίνει, εκτός από πράσινο, κόκκινο, κίτρινο ή πορτοκαλί. Περιέχουν πολλά σπόρια και η καυστικότητά του οφείλεται στο αλκαλοειδές καψαϊκίνη, η οποία βρίσκεται, κατά κύριο λόγο, στον πλακούντα, γύρω από τους σπόρους, εσωτερικά του καρπού και λιγότερο, στη σάρκα. Η ανθοφορία γίνεται από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο και η καρποφορία από τον Αύγουστο έως τον Οκτώβριο. Ο καρπός της πιπεριάς έχει υψηλή διατροφική αξία, καθώς περιέχει βιταμίνες Α και C, καθώς και σημαντική ποσότητα καλίου.
Μέρη του φυτού με δραστικές ουσίες, εκτός των καρπών είναι οι τα άνθη και τα φύλλα. Περιέχουν καψαϊκίνη, αλκαλοειδή, λιπαρά οξέα, φλαβονοειδή, υδατάνθρακες, καροτένιο, αιθέριο έλαιο, βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β9, και C, φυτικές ίνες, φυλλικό οξύ, μαγγάνιο, λουτεΐνη, ζεαξανθίνη, λυκοπένιο.
Το φυτό εμφανίζει και φαρμακολογικές δράσεις: αντιδιαρροϊκές, αντιβιοτικές, αντιρρευματικές, σπασμολυτικές, ορεξιογόνες και σιελαγωγές ιδιότητες. Ο καρπός του φυτού χορηγούμενος σε μικρές ποσότητες έχει αντιρρευματική, αντισηπτική, εφιδρωτική, τονωτική και χωνευτική δράση.