ΛΟΓΟ-ΔΗΜΙΑ: 'Έρχεται από μακριά: Η αρχαία ελληνική ρητορική σήμερα' (11/5/2022)

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 11 Μαΐου 2022, κατά τις ώρες 6-8 μ.μ., και φιλοξένησε ανακοινώσεις του Καθηγητή Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας Ευάγγελου Αλεξίου (του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) και του Ερευνητή Ανδρέα Σεραφείμ (της Ακαδημίας Αθηνών). Ο γενικός τίτλος του κύκλου διαλέξεων ήταν «Έρχεται από μακριά: Η αρχαία ελληνική ρητορική σήμερα». Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους εκπαιδευτικοί και μαθητές από σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Περιφέρειας Κρήτης, οι οποίοι μίλησαν για την εμπειρία που αποκόμισαν από τη συμμετοχή τους στους 4ους Παγκρήτιους Μαθητικούς Αγώνες Ρητορικής Τέχνης. Συντονιστές της εκδήλωσης ήταν η Αλεξάνδρα Ροζοκόκη και ο Ανδρέας Σεραφείμ, Ερευνητές του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας.
-----------------------------------------------------------
Παρατίθενται πιο κάτω αναλυτικές περιλήψεις των δύο κεντρικών θεματικών ανακοινώσεων της εκδήλωσης.

Ευάγγελος Αλεξίου (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης)
Διαλεκτικός ανθρωπισμός και η ηθική της ρητορικής

Με τον όρο «διαλεκτικός ανθρωπισμός» προβάλλεται η σύγχρονη επικαιρότητα των κλασικών γραμμάτων σε διαλεκτική σχέση με το παρελθόν, μακριά από έναν εξιδανικευτικό ανθρωπισμό αλλά και από έναν στείρο φιλολογικό ιστορισμό. Η κλασική φιλολογία έχει να εκπληρώσει μία βασική ανθρωπιστική διάσταση, από τη στιγμή που ερμηνεύει μέσω του παρελθόντος το εκάστοτε παρόν σε όλα τα επίπεδα: τη γλώσσα, τους θεσμούς, την κοινωνία, τις αξίες. Στην παρούσα ανακοίνωση η δύναμη και η ηθική της ρητορικής εξετάζονται υπό το πρίσμα ενός διαλεκτικού με την αρχαιότητα ανθρωπισμού. Η ρητορική είναι επικοινωνία και, είτε το συνειδητοποιούμε στην καθημερινότητά μας είτε όχι, κυριαρχεί, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, σχεδόν σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας: τον πολιτικό, τον επαγγελματικό, τον διαπροσωπικό, τον λογοτεχνικό, τον επιστημονικό, τον εκπαιδευτικό. Το ερώτημα για τα όρια της τεράστιας δύναμης της πειθούς τίθεται ήδη κατά την αρχαιότητα: ο Γοργίας, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και ο Ισοκράτης δίνουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες απαντήσεις, από διαφορετική σκοπιά ο καθένας. Αυτές οι απαντήσεις εγείρουν και το επίκαιρο ερώτημα για τον ρόλο της ρητορικής στη σύγχρονη εκπαίδευση.
-----------------------------------------------------------
Ανδρέας Σεραφείμ (Ακαδημία Αθηνών)
Η πιο γνωστή μας άγνωστη ρητορική: Οι απαρχές, η εξέλιξη και οι όψεις της χρήσης της ρητορικής σήμερα

Πώς είναι δυνατό να μας είναι γνωστή, αλλά ταυτόχρονα και άγνωστη, η ρητορική; Και για ποια ακριβώς ρητορική μιλάμε; Από πού προέρχεται η ρητορική αυτή, ποιες είναι οι ρίζες της, πώς ακριβώς μας αφορά σήμερα και γιατί; Μπορούμε να την αναγνωρίσουμε σε πτυχές του καθημερινού κοινωνικού και δημοσίου πολιτικού βίου; Μπορούμε να την εντοπίσουμε, για παράδειγμα, στην προσπάθεια σύγχρονων Ελλήνων πολιτικών να εξασφαλίσουν την εύνοια του εκλογικού σώματος; Η διάλεξη θα επιχειρήσει να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά και να εκθέσει τη διαχρονική χρησιμότητα και συγχρονική αξία της αρχαίας ελληνικής ρητορικής θεωρίας και πράξης. Μετά από σύντομη και απλουστευμένη αναδρομή στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής ρητορικής, θα εξεταστούν οι μέθοδοι πειθούς, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν και ακόμα χρησιμοποιούνται στην πολιτική επικοινωνία και τη δικαστική πρακτική, και θα επιχειρηθεί διαδραστική αναβίωση αρχαίας δίκης μέσα από τη ζωντανή παρουσίαση τμήματος της δικαστικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στον αρχαίο ρήτορα Αισχίνη και τον πολιτικό του αντίπαλο Τίμαρχο, όπως αυτή παρουσιάζεται στον λόγο του πρώτου, Κατά Τιμάρχου.
-----------------------------------------------------------
Η ΛΟΓΟ-ΔΗΜΙΑ, μία μηνιαία σειρά διαλέξεων, φιλοδοξεί να αναβιώσει την κουλτούρα λόγου και διαλόγου η οποία είναι συνυφασμένη από αρχαιοτάτων χρόνων με την πολιτισμική ταυτότητα, την καλλιτεχνική ιδιοσυστασία και την πνευματική ιδιοπροσωπία της Αθήνας.

Η ΛΟΓΟ-ΔΗΜΙΑ φιλοξενεί ομιλητές εγνωσμένου κύρους, φιλολόγους και άλλους επιστήμονες, ανθρώπους του πνεύματος, του πολιτισμού ή της πολιτικής, οι οποίοι μοιράζονται μαζί μας σκέψεις γύρω από τη χρησιμότητα της Κλασικής Φιλολογίας και τη σύνδεσή της με τον κόσμο γύρω μας. Επιπλέον, προσφέρει τον λόγο σε πολιτιστικά ενήμερους και μορφωτικά ευαισθητοποιημένους συμπολίτες μας ώστε να εκφράσουν τις δικές τους απόψεις για ό,τι απασχολεί τη φιλολογία και τον πολιτισμό ευρύτερα.

Περισσότερα στην σελίδα της ΛΟΓΟ-ΔΗΜΙΑΣ: