Güç Sahipleri Neden Yozlaşıyor? | Stanford Hapishane Deneyi Gerçek mi?

En popüler psikoloji deneyleri için bir liste yapacak olsak, Stanford Hapishane Deneyi listede ya birinci, ya ikinci sırada olurdu. Bakın, ChatGPT de bana katılıyor. İnsanların sosyal rollere nasıl boyun eğdiğini ve kendisine güç verilenlerin ne kadar hızlı yozlaşabildiğini ortaya koyan bu deney, YouTuberlar da dahil bilimin ABC'sine giriş yapan herkesin ilk öğrendiği deneylerden biri... Özellikle de siyasi gündemi gereğinden fazla aktif olan Türkiye gibi yerlerde, tarafların birbirini "koyun" olmakla nitelemekte kullanabileceği harika bir done verdiği için, Stanford Hapishane Deneyi'ni duymamış olma ihtimaliniz yok diye tahmin ediyorum. Ama size garanti veriyorum, birçok diğer konuda olduğu gibi, bu deney konusunda da bugüne kadar işin aslını ve deneyle ilgili sorunları dinlemediniz; evet, maalesef, bu konuyu ders kitaplarından okumuş psikoloji öğrencileri de buna dahil. O nedenle gelin bu videoda önce bu meşhur boyun eğme deneyine bir bakış atalım, sonra bu deneyden yola çıkılarak varılan büyük sonuçlara neden çok daha dikkatli yaklaşmamız gerektiğini öğrenelim.

#StanfordHapishaneDeneyi #Psikoloji #Deney

00:00 Giriş
01:16 Stanford Hapishane Deneyi Nedir?
04:21 Stanford Hapishane Deneyi Kontrolden Nasıl Çıktı?
07:42 Stanford Hapishane Deneyi Neden Erken Durduruldu?
09:20 Etik ve Münasebetsiz Ayartma: Deney ile İlgili Sorunlar ve Yalanlar Neler?
10:08 Talep Karakteristiği: Denekler, Neden Deneycinin İstediği Gibi Davranıyor?
11:32 Denekler Gerçekten Rastgele mi Seçildi?
12:19 Gardiyanların Hepsi Gerçekten Canavarlaştı mı?
13:38 8612 Numaralı Mahkum Gerçekten "Delirdi" mi?
14:54 Stanford Hapishane Deneyi'nin Sonuçları Tekrar Edilebildi mi?
15:49 Kadercilik Belası: Psikoloji Deneylerinde Aceleci Genelleme Neden Tehlikeli?
17:09 Kapanış

***

📽️ Videografi & Post-Prodüksiyon: Çınar Ege Bakırcı

Evrim Ağacı'nın Türkiye'de bilim anlatıcılığı çalışmaları tamamen okurları ve izleyenleri tarafından maddi olarak desteklenmektedir. Yaptıklarımızı faydalı buluyorsanız ve daha fazlasını yapmamıza katkı sağlamak isterseniz:

Yanımızda durduğunuz için çok teşekkürler! ❤

***

BAZI FAYDALI BAĞLANTILAR:

[evrimagaci]

💪 DESTEKÇİLERİMİZE KATILIN: Eğer yaptıklarımızı faydalı buluyorsanız ve daha fazlasını yapmamıza katkı sağlamak isterseniz, destekçilerimiz arasına katılabilirsiniz (aşağıdaki destek yöntemleri Evrim Ağacı için önem/fayda sırasına göre dizilmiştir; ancak size en kolay/faydalı gelen yöntemle destek olabilirsiniz):


Yanımızda duran harika insanlar arasına katılmayı seçtiğiniz için çok teşekkürler! ❤

[codewithfmcTurkish]

Çaresiz kaldığında bir kurtarıcı beklemek yerine kendinizin kurtarıcı olması gerektiğini asla unutmamanız ümidiyle

[mustafayalcn]

"Çoğunlukla gücün insanı değiştirdiğini düşünürüz, ama aslında kim olduklarını daha fazla ortaya çıkarır." Robert Greene'nin bu sözü her şeyi özetliyor bence. Ve "İnsan Doğasının Yasaları" isimli kitabını okurken bu videonun denk gelmesi harika oldu. Teşekkürler Evrim Ağacı. (Ayrıca insan doğasıyla ilgilenenlere kitabı tavsiye ederim.)

[kubilaykabakulakoglu]

Son birkaç gündür kendimizi hayal kırıklıkları ile dolu, çaresiz ve bir parçada öfkeli hissetsek de, başımızı kaldırıp yeniden güzel yarınlar için mücadele etmeliyiz.

"Çaresiz kaldığında bir kurtarıcı beklemek yerine, kendinizin kurtarıcı olması gerektiğini asla unutmamanız ümidiyle." Teşekkürler Evrim Ağacı.❤

[Kildegez]

Bilim iletişiminde en iyisi sizsiniz. Başarılarınızın devamını diliyorum. 🙋🏻

[enessengun]

Ben hayatımda kadar planlı çalışan bir ekip görmedim yaptığınız her şeyle başarının ve gerçekten kaliteli işlerin asla tesadüfen olmayacağının en büyük kanıtısınız. İnanılmaz şeyler yapıyorsunuz bu topluma sağladığınız katkı insanı duygulandırıyor. Kendinizle beraber içerisinde bulunduğunuz toplumu da zirveye taşıyorsunuz tüm ekibi tebrik ediyorum.

[ismailyuca]

Kesinlikle olmanız gereken yerde değilsiniz, harika özgün konular, tatmin edici içerik, objektif bakış açısı ve daha sayamayacağım bir sürü şey. Emeğinize teşekkürler. önce katıl dan destek olacaktım, sonra oradaki video dan kreosus hakkında bilgim oldu, şiddetle destek olunması gereken bir platformsunuz

[chanfection]

şu sıra atılan videolar içinde bulunduğumuz süreç ve dönem için aşırı anlamlı videolar :D

[senertann]

Okuduğum bir kitapta bu deneyden bahsedilmişti ve benim için dehşet vericiydi. ilk kez orada okumuştum. Şimdi sizden dinliyorum. Elinize sağlık…

[turkaslan]

Tam da Psikolojiye Giriş dersinde sosyal psikoloji konusunda bu deneyler hakkında tartıştık bu hafta. Bu video için teşekkür ederim efendim. ♥️

[nazmiyyeah]

Finali çook enfes bağlamışsın, harikasın Çağrı 🤘🏻😎

[rockismygirldude]

Öncelikle teşekkürler. Eskiden beri bu deneyde mantık hatası dikkatimi çeker. Hem gardiyanlar şiddet kullanamıyor, hem de isyan bastırabiliyorlar. Bir de günlük ücret oldukça düşük, farklı gelir seviyeleri tercih edilmeliydi...

[ll_guard]

Kanalınıza uzun zamandır aboneyim. 22 yaşında bir gardiyan olarak videonuzu da heyecanla izledim. Eğitim zamanı bu tür deneyleri inceledik ve filmi de birkaç sene önce izlemiştim. Yorumlarda birkaç arkadaş deneyi gerçek ile bağdaştırmış fakat öyle bir şey yok. Biz infaz ve koruma memurları her olayı tutanağa döken 5275 sayılı kanun gereği ceza infaz kurumu içinde düzeni ve disiplini sağlayan hükümlü ve tutukluları ıslah eden memurlarız. Amacımız üniforma üzerindeki şanlı bayrağımıza hizmet etmektir. Herkese özgür bir gün dilerim :)

[asmozturk]

Das Experiment gerçekten çok sürükleyici bir film, kendinizi deneyin orta yerinde hissediyorsunuz.Moritz Bleibtreu mahkum rolünde üstün bir performans gösteriyor
Siz de deneyi çok doğru bir açıdan eleştirmişsiniz video için teşekkürler

[readwithrahim]

Bu kanalı keşfettiğimde daha 300k abonesi vardı. Şimdiyse 3 milyona yaklaşıyo. Bu kadar insanın bu değerli kanaldan faydalanması beni çok mutlu ediyor🥰

[yasinaksoykng]

Bugünün güçsüzlerinin yarının güçlüleri olduğundaki değişimlerini kendi içimde çokça nadirde olsa dışarıda insanlarla konuştuğum zamanlar oldu. Böylesi bir konu içeren video hazırlaman tarihsel anlamda sosyolojik anlamda güzel olmuş.

[GültenŞengül]

Mükemmel diksiyonunuz bilime ayrı bir renk katıyor keyifle dinliyorum başarılar ve teşekkürler Evrim Ağacı 👍🙏

[KittyLucyPotter]

Çok etkileyici bir kanalsınız...
Özellikle psikoloji ve insan biyolojisi üzerine olan videolarınız çok ilgimi çekiyor. Özgürlük ve tutsaklık deneyleri en çok ilgimi çekenlerden. Bence çok etkileyiciler. Bu videoların kariyerimi çizmede faydası olabileceğini düşünüyorum.
Her gün izliyorum kanalınızı umarım daha çok kişiye ulaşıp daha çok kişiye ilham verebilirsiniz❤

[ultrAmer]

Sizden de böyle bir video beklerdim bu kadar klişeleşmiş bir hikayeyi bu kadar farklı açıdan ve sorgulayıcı düşündürücü yönleriyle ele almak ❤ işte bu yüzden yeriniz ayrı 🫶🏼

[kerimayturk]

tüm çabalarınız ve bilgileriniz için teşekkürler! Sayenizde çok şey öğrenebildim.