Η Δ΄ΣΤΑΣΗ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ από Αρχιεπ. Χρυσόστομο Β΄ ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ ΤΖΕΛΑΣ

Μητροπολίτης Φιλαδελφείας (1913-1922)
Εξελέγη Μητροπολίτης Φιλαδελφείας, περιοχής όπου κυριαρχούσε ο Τουρκικός Εθνικισμός και όπου οι Έλληνες, Χριστιανοί Ορθόδοξοι, μιλούσαν και τουρκικά. Με στόχο τη διατήρηση της ελληνικότητας των κατοίκων ίδρυσε, υπό συνθήκες διωγμών, το Εθνικό Οικοτροφείο Φιλαδελφείας, που αποτελούσε πρότυπο οικοτροφείο για Έλληνες μαθητές όλων των βαθμίδων για το οποίο κατάρτισε, σε συνεργασία με τους δασκάλους, αναλυτικά προγράμματα εκπαίδευσης. Εξέδωσε το περιοδικό «Ο Άγγελος της Φιλαδέλφειας».

Στην αρχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, με σκοπό την αλλοίωση των χριστιανικών πληθυσμών, οι Τούρκοι μετέφεραν Έλληνες των παραλίων της Μικράς Ασίας υπό συνθήκες διωγμού στην ενδοχώρα της Ανατολίας. Τότε παρενέβη ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος απειλώντας να καταγγείλει τις τουρκικές ωμότητες στη Δύση. Καταδικάστηκε από τους Τούρκους ερήμην εις θάνατον, με κατασκευασμένες κατηγορίες. Η εκτέλεση της ποινής απετράπη με παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων. Εκλήθη συνοδικός στην Κωνσταντινούπολη από τον Πατριάρχη Γερμανό Ε' και ως πρόεδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης, περιόδευσε στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, κατέγραψε την έκταση των διωγμών κι έκανε διαβήματα προς την Ελληνική Κυβέρνηση. Εξέδωσε το επιστημονικό θεολογικό περιοδικό «Νέος Ποιμήν».

Κατά την Ελληνική προέλαση, το 1919, μεσολάβησε στον Ύπατο Αρμοστή Στεργιάδη υπέρ των αμάχων Τούρκων αλλά και των εμπλεκομένων στους διωγμούς πασάδων, παρά τις σφαγές των Ελλήνων του Αϊδινίου, μεταξύ των οποίων και η άμεση οικογένειά του. Μετά την ανάκτηση του Αϊδινίου από τους Έλληνες, ως τοποτηρητής της εκεί Μητροπόλεως, αγωνίστηκε για την ανασυγκρότηση της πόλης κι οργάνωσε τους αμάχους που με δικό του επιτελικό σχέδιο, απέκρουσαν επί τρία ημερονύχτια επίθεση Τσετών. Για τη δράση του αυτή, του απενεμήθη ο Πολεμικός Σταυρός Γ' τάξεως, με πρόταση της Ι’ Μεραρχίας.

Μητροπολίτης Εφέσου 1922-1924
Διαβλέποντας τον κίνδυνο από τον κάματο του Ελληνικού στρατού και τις δραστηριότητες του Κεμάλ, άρχισε να εξοπλίζει τους αμάχους. Τον πρόλαβε δυστυχώς η υποχώρηση του Ελληνικού Στρατού. Συνεργάστηκε με τον πνευματικό του πατέρα Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο Καλαφάτη στην περίθαλψη προσφύγων που συνέρρεαν από παντού και βρισκόταν μαζί του όταν τον παρέλαβε η άμαξα του Νουρεντίν που τον οδήγησε στο μαρτύριο. Ενώ η Σμύρνη καιγόταν, έφθασε κυνηγημένος στο σπίτι του Άγγλου Ναυάρχου και τον έπεισε να διαθέσει πλοία για την απομάκρυνση των αμάχων, παρά τις αντίθετες εντολές που είχε άνωθεν. Επιβίβασε τους μισούς από τους Έλληνες ιερείς κι επέστρεψε να παραλάβει τους υπολοίπους, αλλά τους βρήκε σκοτωμένους.

Δράση στην Ελλάδα (1922-1968)