Μάγκες καραβοτσακισμένοι - Στράτος Παγιουμτζής

Μάγκες καραβοτσακισμένοι - Στράτος Παγιουμτζής

Στίχοι: Γιώργος Μπάτης
Μουσική: Γιώργος Μπάτης
1. Στράτος Παγιουμτζής
2. Αγάθωνας Ιακωβίδης

Ήρθαν μπάτσοι βρε και μας πήραν
και στου Συγγρού καλέ μας πήγαν
βρε και υπόδικους μας ρίξαν
μωρ’ και στην φυλακή μας κλεισαν

Βρε αστυνόμε και ειρηνοδίκη
μωρ’ βγάλε γρήγορα τη δίκη
θα `ρθούνε μπάτσοι να ορκιστούνε
και ψέματα να μη σας πούνε

Μπάτσοι και χωροφυλάκοι
βρε μας χαλάσαν το τσαρδάκι
ρε από πίσω απ’ τη στρατώνα
βρε καλοκαίρι βρε και χειμώνα
όλοι οι μάγκες εσκορπιστήκαν
ρε και κανέναν ρε δεν αφήσαν

[LondonPower]

Τι σημαίνει η λέξη “μπάτσος”;

Μελετώντας το ρεμπέτικα τραγούδια της δεκαετίας του 1930 θα ακούσετε σπάνια τη λέξη μπάτσος.

Το “μπάτσος” (από το τουρκικό baç από το αστυνόμος, φοροεισπράκτορας) πάντα με υποτιμητική σημασία, αρχικά, δήλωνε τον τούρκο φοροεισπράκτορα, που έπαιρνε αυθαίρετα και δια της βίας χαράτσια από τους υπηκόους (λέτε, σήμερα, να μετονομαστούν σε “μπάτσοι” οι υπάλληλοι της ΔΕΗ;).

Σύμφωνα με το 24grammata, η λέξη μπάτσος αναφέρεται, μάλλον, για πρώτη φορά σε τραγούδι στο “τούτοι οι μπάτσοι που ήρθαν τώρα” σε ηχογραφημένο το 1928, Νέα Υόρκη από τον Γιαννάκη Ιωαννίδη και στο μπουζούκι τον Μανώλη Καραπιπέρη.

Υπάρχει και ένα άλλο τραγούδι αρκετά πιο αθυρόστομο και με την πασίγνωστη κατάληξη “μάγκες πιάστε τα γιοφύρια/ μπάτσοι κλ...”. Η παρακάτω εκτέλεση, όμως, πρέπει να θεωρείται νεότερη και δε συνάδει με το ρεμπέτικο πνεύμα της δεκαετίας του 1930.

Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι ο μπάτσος δε συνδέεται άμεσα με τον χωροφύλακα (γι αυτό και το “μπάτσοι και χωροφυλάκοι”. Ίσως, ο μπάτσος να ήταν ο χαφιές, ο παρακρατικός, που συνεργαζόταν με την αστυνομία για να δέρνει τον κοσμάκη με την ανοχή και την εποπτεία της αστυνομίας.

Το 1934 η λέξη “μπάτσος” αναφέρεται και στο τραγούδι με τίτλο “μάγκες” του Μπάτη (αναφέρεται ως ερμηνευτής του τραγουδιού, αλλά στην πραγματικότητα τραγουδά ο Παγιουμτζής). Πρόκειται, στην πλειοψηφία τους, για παλιά μουρμούρικα δίστιχα της φυλακής.

Ήρθαν μπάτσοι βρε και μας πήραν
και στου Συγγρού καλέ μας πήγαν
Θα ‘ρθούνε μπάτσοι να ορκιστούνε
και ψέματα να μη σας πούνε