Sultan Abdülhamid Han'ın Ruhâniyetinden İstimdat / Rıza Tevfik Bölükbaşı

Filozof Rıza Tevfik Bölükbaşı, azılı bir Sultan Abdülhamid düşmanıydı. Hatta ölüm döşeğindeki kendi söylemi şöyledir: ‘’31 Mart’ı tertipleyen İttihatçılar ve bu işe memur edilenler arasında bizzat ben varım.’’

Bu kadar azılı bir düşmanıydı. Ancak,Sultan Abdülhamid tahtan indirildikten sonra, Osmanlı cihan harbine sokulmuş koca imparatorluk parçalanıp bölüşülmüş, İslam Halifeliği yerle yeksan olmuş ve nihayet İttihatçıların gerçek yüzü ortaya çıkmıştı. Birçok kişi ve Filozof Rıza Tevfik Bölükbaşı, Sultan Abdülhamid’i mum ile arar olmuştu.
Ancak, Filozof Rıza Tevfik Bölükbaşı’nın mum ile arayışı öyle sıradan değildir. Sultan Abdülhamid’in tahtan indirilmesinin ne derece büyük bir hata olduğunu anlamakla kalmamış, çok ama çok büyük vicdani pişmanlık yaşamıştır ki vicdanı ona aşağıdaki şiiri yazdırmıştır.(Ahmet Öztürk)