Annie M.G. Schmidt - gedicht - Erwtjes

bespreking gedicht:

Gedicht: Annie M.G. Schmidt, Erwtjes. In: Weer of geen weer, 1954
Foto: C. van Houts (z.j.)
Voordracht: Rozemarijn van Leeuwen, 2011


Annie M.G. Schmidt (1911-1995) is in Nederland wereldberoemd door haar kinderboeken, gedichten voor kinderen en volwassenen, liedjes, musicals en toneelstukken. Al haar boeken behaalden ongekende oplagecijfers. Zij is nog steeds zeer geliefd bij het grote publiek. Verschillende van haar boeken zijn verfilmd en er werd een televisieserie over haar leven gemaakt. Ze won vele prijzen, waaronder de Staatsprijs voor kinder- en jeugdliteratuur (1964), de Constantijn Huygensprijs (1987) en de Hans Christian Andersenprijs (1988). Haar kindergedichten werden gebundeld in Ziezo (1987) en haar gedichten en liedjes voor volwassenen in Tot hier toe (1986).

De poëzie van Annie M.G. Schmidt staat bekend om zijn vormvastheid (metrum, rijm), het lichtvoetige en schijnbaar moeiteloze taalgebruik, haar fantasie, humor, rake typeringen van mensen, haar scherpe oog voor dagelijkse voorvallen, het doorprikken van ernst en opgeblazenheid, haar toen zeer vooruitstrevende maatschappelijke ideeën en haar (voor die tijd) soms pittige taalgebruik.

Het hier voorgedragen gedicht Erwtjes verscheen in 1954 in de dichtbundel Weer of geen weer. De vijf strofen hebben een vast rijmschema met omarmd rijm (abba). Ook is er een vast metrum aangehouden, een jambe met vijf klemtonen per regel (een vijf-jambische versregel). Alleen in de eerste strofe komt maar liefst drie keer anti-metrie voor: een onbeklemtoonde lettergreep valt op de plek van een klemtoon, waardoor het wat hortend loopt. Dit ondersteunt de inhoud van de strofe, de woede en tegendraadsheid van het meisje.

Ondanks de zeer vaste vorm loopt ook hier de tekst weer bijna moeiteloos, in gewone spreektaal. Het gedicht zet twee momenten uit het leven van een vrouw tegenover elkaar: een middag uit haar leven als meisje, met zeer veel oog voor detail neergezet; en een moment vijftig jaar later. Wat zij zich als jong meisje niet had kunnen voorstellen, is juist die middag van het erwtjes doppen voor de oude vrouw een nostalgisch moment om aan terug te denken.

Met de verrassende wending in de tweede helft van het gedicht, zet Annie M.G. Schmidt de lezer aan het nadenken over het genieten van het jong zijn en de waarde van het moment.

Voor iedereen die denkt: later word ik gelukkig, wijst dit gedicht erop dat je misschien in de toekomst denkt: toen was ik gelukkig. Zelfs met een eindeloze teil erwten.


Bespreking gedicht: Rozemarijn van Leeuwen (juni 2011).
Voordracht: Rozemarijn van Leeuwen (mei 2011).
Gebruikte programma opname: Audacity.
Gebruikte programma filmpje: iMovie (Apple).

Bespreking:

Verder lezen:

RozemarijnOnline:

[AnnaVanVen]

Dit sublieme gedicht van Annie M. G. Schmidt onlangs online ontdenkt. Heel ontroerend en o zo waar. Maar bij deze verhalerige voorstelling gaan de cadans, het ritme, de diepte en de ontroering verloren. Het is veel mooier als men het zelf al mijmerend leest.