Πύργος Αγιάς, Νάξος / Tower of Ayia, Naxos Greece

Επί Ενετοκρατίας αλλά και αργότερα επί Τουρκοκρατίας (16ος - 18ος αιώνας), χτίστηκαν στη Νάξο πολλές επαύλεις που έμοιαζαν με πύργους. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο τύπο κτισμάτων με διακριτή διαχρονικά κατασκευή, που ήταν μια έκφραση της οικονομικής δύναμης και της κοινωνικής θέσης των ιδιοκτητών.
Οι πύργοι αυτοί χρησίμευαν για παραθεριστικές κατοικίες των αρχόντων για το διάστημα από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο, λειτουργώντας ως κεντρικά σημεία για την αγροτική παραγωγή, ενώ συνήθως η κύρια διαμονή των ιδιοκτητών τους ήταν στη Χώρα της Νάξου. Παράλληλα παρείχαν ασφάλεια έναντι εξωτερικών απειλών (που ως επί το πλείστον εκείνα τα χρόνια προέρχονταν από την πειρατεία)

Για τον πύργο της Αγιάς, δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς κατασκευάστηκε. Είναι πιθανό να κατασκευάστηκε το πρώτο μισό του 17ου αιώνα και μάλλον αρχικά ανήκε στην οικογένεια των Κόκκων, μιας ισχυρής οικογένειας ορθοδόξων της μεταμεσαιωνικής Νάξου. Η υπόθεση αυτή προκύπτει από τη σύγκριση του πύργου με αυτόν της Μονής Υψηλοτέρας προς τα νοτιοδυτικά. Φαίνεται ότι η περιοχή αποτελούσε ένα ενιαίο φέουδο που ανήκε στους Κόκκους.

Αργότερα, ο πύργος περιήλθε στην κυριότητα της οικογένειας των Ισπανόπουλων, απόγονος τον οποίων ήταν ο τελευταίος ένοικος Στυλιανός Παραράς. Σημερινή ιδιοκτήτρια είναι η ανιψιά του Σοφία Παραρά. Έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με ζώνη προστασίας τα 500μ.