Δημήτρης Σγουρός Του Λασιθιού το δρόμο

Μουσική διασκευή: Δημήτρης Σγουρός
Στίχοι: 1ος, 3ος παραδοσιακοί, 2ος, 4ος Γιάννης Βάρδας(Λυραρογιάννης)

Από το δίσκο "Τα Σα εκ των Σων" 1999.

Παίζουν:
Δημήτρης Σγουρός λυράκι-τραγούδι
Γιώργης Ξυλούρης (Ψαρογιώργης) λαγούτο
Μιχάλης Σταυρακάκης λαούτο πολίτικο-μαντολίνο
Γιάννης Λουκάκης κρουστά

«Τα Σα εκ των Σων»

«Άρχιξε γλώσσα μ’άρχιξε, μα βλέπου να μη σφάλεις,
γιατί σε τριγυρίσανε, πολλώ λογιώ δασκάλοι!»

Θυμούμαι τη λαλά μου τη Σοφία, να χρησιμοποιεί συχνά την παραπάνω μαντινιάδα, μα τούτη την ώρα, τα απλά της λόγια, αποκτούν το πραγματικό τους βάρος.
Ακόμα συχνότερα τη θυμούμαι που μου ’λεγε:

«Οι μαντινιάδες θέλουνε, άθρωπος να κατέχει
και γλώσσα να τσι κελαηδεί και νους να τσι ξετρέχει!»

Κι από το ύφος της φαινόταν πως εκείνη «εκάτεχε», γιατί είχε μαθητεύσει σε «καλούς δασκάλους» και παρέλαβε με εντελώς φυσικό τρόπο τη γλώσσα, την κουλτούρα και το ήθος των προγενεστέρων της.
Εγώ, δεν αξιώθηκα να ζήσω σε παλιότερες εποχές, σαν εκείνη της λαλάς μου, όμως με την επίδραση που δέχτηκα κυρίως απ’αυτή, αλλά και την οικογένειά μου, όπως επίσης και την ευρύτερη περιοχή του Μεραμπέλλου, κατάφερα, πιστεύω, να προσεγγίσω την ψυχική ομορφιά των Λασιθιωτών και τη μουσική τους.
Το χωριό μου η Κριτσά, ένα από τα ωραιότερα χωριά της Κρήτης, με την πλούσια μουσικοχορευτική, αλλά και ποιητική παράδοσή του, σίγουρα με έχει επηρεάσει καθοριστικά. Έτσι τα τραγούδια και οι χοροί που περιέχονται σ’ αυτή τη δουλειά, είναι μια «προσφορά» στον τόπο μου, μα και σ’ όλη την Κρήτη, απ’ αυτά που ο ίδιος ο τόπος μου, απλόχερα μου έχει προσφέρει ως τώρα. Αυτό το νόημα έχει ο τίτλος «Τα Σα εκ των Σων».
Μπορεί ν’ ακούσει κανείς εδώ τραγούδια του γάμου, της βάπτισης, της παρέας, του κλήδονα, όμορφες κοντυλιές και παλιούς και ξεχασμένους χορούς της ανατολικής Κρήτης όπως: ο Πρινιανός, ο Ζερβόδεξος κι ο Αγκαλιαστός.
Οι κοντυλιές, που είναι μελωδίες μικρής εκτάσεως, με πολύ παλιά προέλευση, σε ρυθμό 4/σημο, έχουν κυρίαρχη θέση στην όλη δουλειά, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην παρέα και το γλέντι της ανατολικής Κρήτης.
Τα τραγούδια τα κατέγραψα στη Βυζαντινή μουσική σημειογραφία, για να μπορεί και ο μη Κρητικός, που γνωρίζει την Ελληνική Μουσική, να έχει μια καλύτερη επαφή και εποπτεία. Βέβαια, έχω καταγράψει τον κυρίαρχο μουσικό πυρήνα του κάθε κομματιού κι έτσι ο μελετητής μπορεί να ακούσει κάποιες λεπτομέρειες στη φωνή και στη λύρα, που δεν είναι καταγραμμένες. Αυτό βέβαια είναι δικαιολογημένο, αφού ο λυράρης με τη μέθοδο ενός περιορισμένου αυτοσχεδιασμού, μπορεί, αλλά και επιβάλλεται να παραλλάσει ελαφρώς το μέλος και το ρυθμικό τονισμό, χωρίς όμως να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του κομματιού. Έτσι πιστεύω, ο μελετητής είναι διπλά ωφελημένος. Αφενός μεν μπαίνει στο πνεύμα του κομματιού κι αφετέρου παίρνει μια γεύση για το πώς μπορεί να δουλευτεί το κομμάτι αυτό, σύμφωνα όμως με τους «άγραφους» κανόνες της κρητικής μουσικής.
Πριν κλείσω θα’ θελα να ευχαριστήσω τους σπουδαίους μουσικούς που πρόθυμα συνεργάστηκαν μαζί μου σ’ αυτό το πρώτο μου μουσικό ταξίδι:
Γιώργη Ξυλούρη λαγούτο
Μιχάλη Σταυρακάκη πολίτικο λαούτο, μαντολίνο
Νίκο Κατριτζιδάκη θιαμπόλι
Γιάννη Λουκάκη κρουστά
Ευχαριστώ επίσης το δάσκαλό μου κ. Βασίλη Νόνη, για τις πολύτιμες συμβουλές του στην καταγραφή των τραγουδιών, το ζωγράφο της Ελούντας κ. Νίκο Φιλιππάκη για την ευγενική παραχώρηση του σχεδίου της «Κρητικής Μούσας» που κοσμεί το εξώφυλλο, καθώς και το τυπογραφείο «Ιδεόγραμμα» του κ. Πολυχρονάκη στον Άγιο Νικόλαο, για την τύπωση των μουσικών χειρογράφων.
Τέλος, θα’ θελα ν’ αφιερώσω αυτή τη δουλειά, στη λαλά (γιαγιά) μου τη Σοφία την «Αλεξάντραινα», για όλα όσα μου’ μαθε (μιας κι ήτανε γραφτό, τις μέρες που γεννιότανε τούτος ο δίσκος, εκείνη να σβήσει, σε ηλικία 90 χρονών) και σε όλους τους «αφανείς ήρωες» της μουσικής μας παράδοσης.
Δημήτρης Σγουρός
Κριτσά 31/1/1999

#Σγουρός#ΤουΛασιθιού#το δρόμο