ΑΧ ΜΑ ΠΩΣ ! - Νικόλαος Κόκκινος (1861-1920)

ΤΟ ΑΘΗΝΑΪΚΟ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
ΤΗΕ ΑΤΗΕΝΙΑΝ POPULAR SONG

Προς τα τέλη του 19ου αιώνα αρχίζει να διαμορφώνεται το τεχνικό λαϊκό τραγούδι της Αθήνας, στ’ αχνάρια του Επτανησιακού, με εκπροσώπους τους Επτανησίους: Γεώργιο Λαμπίρη, Ναπολέοντα Λαμπελέτ, Σπυρίδωνα Μπεκατώρο, αλλά και τους Γεώργιο Παπαγεωργίου, Χρήστο Στρουμπούλη, Τιμόθεο Ξανθόπουλο, Λουδοβίκο Σπινέλλη, Στέλιο Μίνωα κ.ά. Ξεχωριστή όμως θέση ανάμεσα σ’ εκείνους που το καλλιέργησαν με επιτυχία έχουν ο Δημήτριος Ρόδιος (1862-1957) και ο Νικόλαος Κόκκινος (1861-1920). Η περίπτωση του Κόκκινου είναι ιδιαίτερη. Σχεδόν αυτοδίδακτος μουσικός, δημιουργός ενός είδους αθηναϊκής καντσονέτας, άλλοτε εύθυμης και άλλοτε αισθηματικής, που κάποιες φορές εμπλουτίζεται με τη χρήση ανδρικής χορωδία στα ρεφραίν.
Χαρακτηρίστηκε ως ο «κατεξοχήν Έλληνας τροβαδούρος».
Κατά το Γεώργιο Λαμπελέτ «εἰς τὴν μελῳδίαν τοῦ Κόκκινου συναντῶνται ἀπηχήσεις τοῦ δημοτικοῦ ᾄσματος, τοῦ σμυρναϊκοῦ, τῆς καντάδας κ.τ.λ εἶναι δὲ αὕτη ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον αὐθορμήτου καὶ φυσικῆς ἐμπνεύσεως».
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, θαυμαστής του, υποστηρίζει πως «μετὰ τὰ δημοτικὰ τραγούδια τὸ ἑλληνικὸν πλῆθος δὲν ἐγνώρισε ἄλλο ἀπὸ τὸν Κόκκινο... τί θὰ ἔλεγε ὁ Ρωμηὸς εἰς ὥραν κεφιοῦ χωρὶς τὸν Κόκκινον; Ἢ λάγνον ἀμανὲ ἢ τὴν πέρδικα ποὺ τραγουδοῦσαν μέχρι πρὸ ὀλίγων ἐτῶν οἱ ψάλται εἰς τοὺς γάμους».
Ο Θεόδωρος Συναδινός γράφει: «...ὁ Κόκκινος δὲν ἦτο κοσμικός, δὲν ἐσύχναζε στὰ κέντρα. Δὲν ἐχόρευε. Δὲν δημιουργοῦσε θόρυβον γύρω στὸ ὄνομά του. Κοντός, μᾶλλον χονδρός, μᾶλλον ἀσχημοφτιασμένος, μᾶλλον κακοντυμένος, διοπτροφόρος, ὅταν δὲν συνέθετε γιὰ νὰ κερδίζῃ τὸ ψωμὶ τῶν παιδιῶν του, ἔπαιζε δεύτερο βιολὶ στὶς ὀρχῆστρες τῶν θερινῶν θεάτρων. Τὰ τραγούδια του τὰ ἐπωλοῦσε γιὰ ἕνα κομμάτι ψωμί. [...] Πολλὰ τραγούδια του ἐπωλήθησαν εἰς μουσικοὺς ἐκδότας ἀντὶ πέντε δραχμῶν [...] Πηγὴ μελῳδιῶν ἀστείρευτος ἡ ψυχὴ τοῦ Κοκκίνου. Καὶ οἱ μελῳδίες του αὐτὲς ἡ χάρά, τὸ κέφι, ἡ ζωή, τὰ νειᾶτα, ἡ ἄνοιξις, ὁ ἀττικὸς οὐρανός.