Wek Klasîkeke Edebîyata Kurdî Xweserîyên Dîwana Melayê Cizîrî

Dîwana Melayê Cizîrî klasîkeke edebiyatê ye ku di sedsalên XVIem û XVIIem de bi dîyalekta Kurmancî hatiye nivîsîn. Çawa ku Rojavayîyan piştî ronesansê terka zimanê Latînî kirin û (ji aliyekî ve jî bi modelgirtina wê) zimanê xwe kirin zimanê nivîsê û berhemên klasîk dan, bi heman rengî Kurdên Kurmanc jî di sedsala XVIem de bi modelgirtina edebiyata Farisî berhemên edebî dan û di vê çarçoveyê de dîwana Melayê Cizîrî wek klasîkeke edebî derket meydanê. Herçiqas di dîyalektên dî yên Kurdî de jî bi taybetî klasîkên damezirîner hatine dayîn jî Dîwana Melayê Cizîrî bi xweseriyên xwe yên hunerî û hizrî ji hemûyan zêdetir balê dikişîne ser xwe.

Melayê Cizîrî Divanı XVI. yüzyılın sonu ve XVII. yüzyılın başlarında Kürtçe’nin Kurmanci diyalektiği ile kaleme alınan bir edebiyat klasiğidir. Rönesans ile birlikte Batılıların Latince’yi terk edip (bir taraftan da ondan ilham alarak) kendi dilleri ile yazmaya başlamaları ve klasik eserler ortaya koymaları gibi, Kurmancî Kürtçesi’nde de XVI. yüzyılda özellikle Fars edebiyatı model alınarak edebî eserler verilmeye başlanmış ve bu çerçevede Melayê Cizîrî Divanı klasik bir eser olarak ortaya çıkmıştır. Kürtçe’nin diğer diyalektlerinde de özellikle kurucu klasikler verilmiş olmakla birlikte Melayê Cizîrî Divanı özgün sanatsal ve fikirsel yönleri ile hepsinden daha çok dikkatleri üzerine çekmektedir.

[fenafileyla]

Xwandin millet bi xweşî hafiz Şirazî
Ew gîhaştin doza xwe lisanê peyvê çi hacet
Xwandin Mela Cezerî ne bi daxwazî
Ew ne dîtin toza me meqamê eşqê çi hacet

-Ê-