Ραδιο-Φονική Ενημέρωση@Τρίτο Πρόγραμμα - Πειρατικός σταθμός (part I-II) Κορνήλιος Καστοριάδης_Score

Παρουσίαση αποσπάσματος από τη μουσική περφόρμανς «Ραδιο-Φονική Ενημέρωση» του συνθέτη Θεόδωρου Γρηγορακάκη στο Τρίτο Πρόγραμμα (εκπομπή «Όλα τα πρωινά του Τρίτου - Και τώρα ξεκινάει η περιπέτεια της μουσικής» με τον Γιώργο Κωνσταντίνου).

Λίγα λόγια για το απόσπασμα

Η συγκεκριμένη μουσική περφόρμανς - στο πλαίσιο της διπλωματικής εργασίας του Θεόδωρου Γρηγορακάκη για τις Παραστατικές Τέχνες στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο - παραπέμπει στο αυτολεξεί θέατρο (verbatim theatre), έχει κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο και αντλεί τη θεματολογία της από γεγονότα που σημάδεψαν τους πρώτους μήνες επιβολής του δεύτερου λοκντάουν
(Νοέμβριος 2020-Μάρτιος 2021). Στο έργο επιλέγεται το ραδιόφωνο ως το μέσο
μετάδοσης και σχολιασμού των παραπάνω γεγονότων, μέσω αποσπασμάτων από
πραγματικές συνεντεύξεις και δηλώσεις.
Ο συνθέτης και δημιουργός επιλέγει ως «βάλσαμο» στη ρεαλιστική δυστοπία που
εκπέμπει το έργο του, τον λόγο του μεγάλου Έλληνα στοχαστή Κορνήλιου Καστοριάδη,
που μεταδίδεται στον ακροατή με την παρεμβολή ενός πειρατικού σταθμού. Πρόκειται
για απόσπασμα συνέντευξης που είχε παραχωρήσει ο Κ. Καστοριάδης στην εκπομπή
«Παρασκήνιο» που μεταδόθηκε το 1991 στη δημόσια τηλεόραση.
Ο Καστοριάδης υπογραμμίζει τον ρόλο που θα έπρεπε να έχουν οι διανοούμενοι
διαχρονικά. Αφού πρώτα ασκεί κριτική για τον «ρόλο διανοούμενος», καθώς θεωρεί
πως «κάθε άνθρωπος είναι διανοούμενος», προχωράει στον ορισμό του, επικαλούμενος
την απάντηση που είχε δώσει ο Σωκράτης στην απολογία του. Ο ρόλος αυτός είναι να
«τσιμπάει» τους ανθρώπους όταν εκείνοι αδρανούν, κοιμούνται, βαριούνται ή
τεμπελιάζουν, όπως κάνει αντίστοιχα μια αλογόμυγα σε ένα άλογο.
Ειδικότερα, η παραστατική απεικόνιση του λόγου του Κορνήλιου Καστοριάδη
συνδυάζεται με την πύκνωση και αραίωση των δονήσεων. Αυτό μουσικά αναπαρίσταται
με μια πύκνωση στις χρονικές αξίες και μια άνοδο στο συχνοτικό επίπεδο. Μετά από
αυτήν την αύξηση των δονήσεων, περνάμε σε έναν «ωκεανό» αναμνήσεων
σχηματισμένο από κολάζ φράσεων που έχουν ακουστεί ήδη στο έργο. Με τη συνοδεία
μόνο των πνευστών, στο απόσπασμα όπου ο Κορνήλιος Καστοριάδης αναφέρεται στον
Σωκράτη, οδηγούμαστε στο σημείο «εξόδου». Ακριβώς σε αυτό το σημείο οι δονήσεις
πρέπει να πέσουν για να βγούμε έξω από αυτόν τον ωκεανό αναμνήσεων. Η έξοδος
επιτυγχάνεται με την αντίστροφη ακριβώς πορεία της εισόδου· από την πύκνωση
δηλαδή στην αραίωση (των χρονικών αξιών), και από την άνοδο στην κάθοδο (του
συχνοτικού επιπέδου).
Στη συνέχεια ο Έλληνας φιλόσοφος αναπτύσσει περαιτέρω την αρχική του θέση, και
μιλάει για τον ρόλο που θα έπρεπε να διαδραματίζουν οι διανοούμενοι σήμερα. Και με
τον τρόπο αυτό κλείνει το έργο «Ραδιο-Φονική Ενημέρωση»: Με τον Καστοριάδη να
απευθύνεται σε πρώτο πληθυντικό, παροτρύνοντας ουσιαστικά όσους τον ακούν «να
γίνουν ενεργοί πολίτες».
Για την ακρόαση ολόκληρου του έργου…

00:00 Προλογισμός
02:23 Πειρατικός σταθμός (part I) Κορνήλιος Καστοριάδης
04:59 Πειρατικός σταθμός (part II) Κορνήλιος Καστοριάδης
06:25 Αποφώνηση