Timočki govor

Timočki govor u upotrebi je u istočnoj Srbiji, u slivu tri Timoka – Trgoviškog, Svrljiškog i Belog. Deo je usmene tradicije i izraza. Prenosi se generacijama, sa kolena na koleno.

Timočki govor pripada prizrensko-timočkom dijalektu srpskog jezika. Arealu timočkog govora pripada 96 seoskih naselja u opštinama Knjaževac (76), Zaječar (10) i Svrljig (10).
Timočki govor veoma je udaljen od standardnog srpskog jezika i odlikuje se bogatom lokalnom dijalekatskom leksikom, specifičnom fonetikom, morfologijom i sintaksom.

Pojedine njegove karakteristike razlikuju se od mesta do mesta, o čemu svedoči i Ljubiša Rajković Koželjac, istraživač timočkog govora, sakupljač elemenata narodnog usmenog stvaralaštva i leksičke građe iz Timoka: „Majka mi je bila iz Koželja, baba iz Vrbice, prababa iz Bučja, tako da sam mogao da zapažam razlike u njihovom izražavanju. Baba Božika nikad nije izgovorila kuk, žut, sunce, ruke, kiša, giža, ljuljka, kao što se u Koželju kaže, već uvek klk, žlt, slnce, ruće, ćiša, điža, ljuljća, a od prababe Žive nikada nisam čuo da kaže noč, oču, neču, nЬčЬs, kao što se u Koželju govori, već uvek noć, oću, neću, nЬćЬs.“

Timočki govor u fazi je nestajanja, pod pritiskom standardnog srpskog jezika, pod uticajem medija i obrazovanja, a pre svega usled depopulacije, starenja i migracije stanovništva na području gde je zastupljen.