«Ηρθε Λαμπριά και Πασχαλιά...», συρτό στα τρία (Θεσσαλία) ~ Χρυσόστομος Μητροπάνος (2010)

Από το Χρυσόστομο Μητροπάνο στη φωνή τον Ηλία Τσιάκα (κλαρίνο), τον Κυριάκο Κουβέντα (βιολί), το Στέλιο Κατσιάνη (λαούτο), τον Κώστα Μερετάκη (τραμπούκα), ακούμε το θεσσαλικό τραγούδι της Πασχαλιάς, με τίτλο «Ηρθε Λαμπριά και Πασχαλιά...» στο ρυθμό του συρτού χορού στα τρία.

Περιλαμβάνεται μαζί με άλλα 19 πολύ όμορφα τραγούδια της Θεσσαλίας στον ψηφιακό δίσκο cd που φέρει τον τίτλο "Ηρθε Λαμπριά και Πασχαλιά", Τραγούδια από το Θεσσαλιώτικο Συναξάρι με το Χρυσόστομο Μητροπάνο, που εξέδωσε η Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων σε συνεργασία με το "Αρχείο Ελληνικής Μουσικής" το έτος 2010 και διανέμεται δωρεάν.

Όλα τα τραγούδια του δίσκο είναι Παραδοσιακά και ανήκουν στον Ελληνικό Λαό.
Καλλιτεχνική επιμέλεια : Χρυσόστομος Μητροπάνος - Γ. Κωσταντζος - Χρ. Αηδονίδης - Π. Σουλιώτη.
Παραγωγή - Εκμετάλλευση : Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων (Ιεζεκιήλ 30, Καρδίτσα)

Από τις σημαντικότερες εκφράσεις πολιτισμικών στοιχείων είναι τα τραγούδια και οι χοροί.
Στο εκπληκτικό αυτό άλμπουμ έχουν καταγραφεί, μετά από διεξοδικές έρευνες, παραδοσιακά Πασχαλινά τραγούδια και χοροί.
Στο δίσκο αυτό έλαβαν μέρος πολλοί αξιόλογοι μουσικοί και συμμετέχουν διάφορες χορωδίες.
Στο τραγούδι ο Χρυσόστομος Μητροπάνος κ.α.

Το πασχαλινό τραγούδι που δημοσιεύουμε μεταδόθηκε στις 26.4.2023 από την Ε.ΡΑ. 5 ("Η φωνή της Ελλάδας"), το παγκόσμιο Ραδιόφωνο της ΕΡΤ, στην εκπομπή "Τα ξωτικά της παράδοσης" που επιμελείται η Μαρία Κουτσιμπύρη.

Ν' ήρθι Λαμπριά κι Πασχαλιά :
Πασχαλινό τραγούδια από τον Ελληνόπυγο Καρδίτσας.
Συρτός χορός στα τρία.
Καταγραφή Χρυσόστομος Μητροπάνος (από τη μητέρα του).

Καταγραμμένες παραλλαγές που έχουμε από το Προάστιο Καρδίτσας :
(Νημάς Α' 85), τον Ελληνόπυργο (Σιούφας 282, Γώγος 179) και τα χωριά Καρδιστομάγουλα, Μυρίνα, Κέδρο (καταγραφές Α.Ε.Μ.).
Πρόκειται για την παραλογή του Κριματισμένου που τη συναντάμε σε όλο τον Ελληνισμό.
Το θέμα και το ύφος του τραγουδιού μας παραπέμπουν στην εποχή των ακριτών.
Μάλιστα στην Καρπαθιακή παραλλαγή, ο κριματισμένος νέος (εδώ Αλέξανδρος) απολογούμενος αναφέρει ότι το περιστατικό συνέβη όταν είχε πάει στην πόλεμο μαζί με το γιό του Ανδρόνικου, οπότε δεν αποκλείεται το κεντρικό πρόσωπο να ταυτίζεται με τον βασιλιά Αλέξανδρο, αδελφό του Λέοντα του Σοφού.
Ιστορικά όμως δεν έχει αναφερθεί κάποιο ανάλογο περιστατικό.
Γι' αυτό το λόγο υποστηρίζεται ότι η ιστορία είναι παρμένη από τον έρωτα που ένοιωσε ο Αχιλλέας για τη βασίλισσα των αμαζόνων, Πενθεσίλεια, όταν την αντίκρισε νεκρή.
Παράφορο έρωτα είχε νοιώσει αργότερα ο και ο Μέγας Αλέξανδρος για τη βασίλισσα των αμαζόνων Θαλήστρια στην Ινδική.
Η χρήση του παραπάνω τραγουδιού απ' όλο τον Ελληνισμό ως τραγουδιού του πασχαλινού χορού δεν έγινε κατ' οικονομία, όπως υποστηρίζουν μερικοί, επειδή ξεκινάει με αναφορά στη μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης.
Η επιλογή του διδάσκει την ανάγκη κάθαρσης και Χρηστού βίου που αποτελούν προϋπόθεση για τη συμμετοχή των ανθρώπων στις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές.
Σε άλλες περιοχές το τραγούδι γυρίζει στην παραλογή της "Επιστροφής το ξενιτεμένου" ή της "κακόμανας" που καταριέται πασχαλιάτικα το γιό της να πάει στην ξενιτιά και μη γυρίσει.

Τραγουδάει ο Χρυσόστομος Μητροπάνος με τη Χορωδία του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής.

Οι στίχοι στην τοπική διάλεκτο:

Ν' ήρθι Λαμπριά κι Πασχαλιά κι το Χριστός Ανέστη,
ν' αλλάζουν μάνις τα πιδιά κι οι πιθιρές τις νύφις,
ν' αλλάζουν κι ένα νιούτσικου να πάει να μιταλάβει.
Μπρουστά πααίν ου νιούτσικος, σα μήλο μαραμένο
κι από κουντά η μάνα του κι πίσου η αδιρφή του.
Τον είδαν πέτρες ράγιασαν, τα κιαραμίδια πέφτουν.

"Κόρη μ' σι απού τον πατι αυτόν, αυτόν τον κριματισμένο,
Απ' έφαε δυο Παρασκιυές κι εξήντα δυο Τιτράδις,
απ' έσκαψι κι ξέθαψι τριών μερών νυφούλα."

[ΘΕΟΔΩΡΟΣΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ-οξ]

Υπέροχο μουσικό πρόγραμα της Πασχαλιάς με τον γίγαντα Χρυσόστομο Μητροπάνο ....