'Βγήκα ψηλά στον Όλυμπο', γυναικείος όμιλος, ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ. Όλυμπος, ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΛΥΦΩΝΙΚΟ ΚΑΡΑΒΑΝΙ 2020

Tο Πολυφωνικό Καραβάνι που ταξιδεύει όλη την παραμεθόρια και την Βόρεια Ήπειρο χωριό χωριό, χρόνια τώρα, έχει εξαπλώσει την δράση του και σε άλλες περιφέρειες της χώρας, ανάμεσά τους, στην Θεσσαλία που εκλεκτικές ιστορικές και πολιτισμικές συγγένειες με την Ήπειρο. Πέρα από τις εκδηλώσεις σε αστικά κέντρα, όπως σε Λάρισα, Τρίκαλα και Bόλο, πέρα από το Εργαστήρι Πολυφωνίας με τον Λσογραφικό Σύλλογο Βλάχων Βόλου, ιδιαίτερα συστηματικές είναι οι περιοδικές επιστροφές του στην περιοχή της Ελασσόνας από τι 2010 μέχρι τώρα.

Από το 2010 μέχρι τώρα το Πολυφωνικό Καραβάνι έχει πραγματοποιήσει εκδηλώσεις και επιτόπιες καταγραφές σε περισσότερα από δέκα χωριά της περιοχής, ανάμεσά τους σε Γιαννωτά, Άζωρο, Λυκούδι, Μηλέα, Πύθιο, Κοκκινώγι, Σπαρμό, Κακκινοπηλό, Κρανιά, Τσαριτσάνη και στην ίδια την Ελασσόνα. Αυτό που ελκύει τις επιστροφές του είναι η πλούσια φωνητική, γυναικεία παράδοση της περιοχής που, σε κάποιες περιπτώσεις, διασώζει σχέσεις καταγωγής με την Ήπειρο. Καθοριστικός συντελεστής στις επιστροφές μας ένας πυρήνας φίλων του Πολυφωνικού Καραβανιού, ιδιαίτερα του Τηλέμαχου Γουλέτσα, που είναι και ο οικοδεσπότης μας στα Γιαννωτά.

Ο πλούτος και η ποικιλία της φωνητικής παράδοσης αποτελούν πεδίο έρευνας που φιλοδοξεί να καρποφορήσει, μεταξύ άλλων, κι ένα αυτοτελές ντοκιμαντέρ με το θέμα αυτό. Στο μεταξύ κοινοποιύμε ενδεικτικά υλικά, όπως ετούτο που προέρχεται από επιτόπια καταγραφή στο χωριό Κοκκινοπηλός στην διάρκεια του Μεγάλου Πολυφωνικού Καραβανιού 2020. Ο Κοκκινοπηλός - Κοκκινοπλός για τους ντόπιους- βρίσκεται στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Ολύμπου, σε υψόμετρο 1150-1250 μέτρα, όντας το χωριό με το υψηλότερο υψόμετρο στην περιοχή του Ολύμπου. Το χωριό είναι ένα από τα βλαχοχώρια του Ολύμπου, δημιουργήθηκε γύρω στον 12ο αιώνα από βλάχους νομάδες και πήρε το όνομά του από τα αργιλώδη εδάφη της περιοχής.

Τo Πολυφωνικό Καραβάνι επισκέφθηκε για πρώτη φορά τον Κοκκινοπηλό το 2019, συναντώντας μια μικρή παρέα γυναικών, για να επιστρέψει την αμέσως επόμενη χρονιά, ανταμώνοντας έναν μεγάλο, αυτοσχέδιο γυναικείο όμιλο που μας περίμενε στην κεντρική πλατεία του χωριού, σε υψόμετρο 1250 και δροσιά και το καλοκαίρι. Σε αυτό το συναπάντημά μας οι γυναίκες ήταν ήδη έτοιμες για τραγούδι και τούτο ήταν το πρώτο τραγούδι που μας είπανε, σαν το πιο εμβληματικό του χωριού. Τραγουδήσαν οι κυρίες Καστανάρα Μαρία, Ζιωγάνα Σούλα, Σιαμάτρα Μαρία, Κουκόλη Μαρία, Τριανταφύλλου Ευδοκία, Χατζηδημητρίου Ανθούλα, Στούπα Βούλα, Καστανάρα Αθηνά, Kαστανάρα Ελένη, Κορδανούλη Σουλτάνα, Στουγιάννου Κατερίνη.

Οι στίχοι του τραγουδιού:

Άιντε βγήκα ψηλά
μωρε παπαδούλα μου
βγήκα ψηλά στον Όλυμπο
γεια σ΄ μωρέ παπαδούλα μ΄
κι αγνάντεψα τροΐρω

βλέπω κομμάτι σύννεφο
κι ένα κομμάτι αντάρα
αυτό δεν ήταν σύννεφοχ
κι ουδέ κομμάτι αντάρα
μα ήταν η τσούπρα του παπά
απού ΄ρχεται απ΄ τ΄ αμπέλια
φέρνει τα μήλα στην ποδιά
τα κίτρα στο μαντήλι
δυό μήλα της εγύρεψα
κι αυτή μου δίνει ένα
δεν θέλω εγώ τα μήλα σου
τα τσαλαπατημένα
μον΄ θέλω εγώ του κόρφου σου
τα μοσχομυρισμένα

Παραθέτουμε τους στίχους από ένα πολυφωνικό τραγούδι με την ίδια κατάληξη ερωτικής απεύθυνσης, προερχόμενους από την έκδοση αναφοράς των Π. Φωτίου, Ν. Λύτη "Δομοτικά τραγούδια Βορείου Ηπείρου":

Έσωσ’ ο χρόνος, μπήκαν δυο,
πέρδικα, μωρ’ πέρδικα,
που δε σ’ έχω ανταμώσει,
μωρή πέρδικα γραμμένη.
Και τώρα που σ΄ αντάμωσα,
πο’ ‘ρχεσ’ από τ’ αμπέλι,
βαστάς τα μήλα στην ποδιά,
τ’ αχλάδια στο ζωνάρι.
Δυο μήλα τις εγύρεψα
κι αυτή μου δίνει πέντε.
- Δεν θέλω ’γω τα μήλα σου,
τ’ αγουρομαζώμενα,
θέλω τα δυο του κόρφου σου,
τα μοσχομυρισμένα.
- Αυτά τα δυο που λες εσύ,
Άλλος λεβέντης τα ‘χει!

Στην συλλογική επιτόπια καταγραφή συμμετείχαν οι συνταξιδιώτες Αλίκη Γκανά, Χρήστος Δίπλας, Γιώργος Τούτσης, Κατερίνα Δημητρίου, Κώστας Λιάγκος, Ιακώβη Ντελέκου, Βσσίλης Λιάγκος με κυρατζή τον Αλέξανδρο Λαμπρίδη.

Επιμέλεια, παραγωγή:
"Άπειρος" Πολυφωνιό Καραβάνι
- αναγνωρισμένο από την UNESCO
ως Καλή Πρακτική Διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς