Noreg i dans og spel: 24. Sogn og Fjordane - Jostedalen

24. Sogn og Fjordane - Jostedalen
Opptak frå Landskappleiken, Vågå 1996.
Morten Johan Vigdal og Anne Kristin Haugen dansar springar. Else Marie Haugen spelar hardingfele. Slått: Hei so dansa jenta mi.

Om dansen
Springaren frå Jostedalen har vendingsdel med ei- og tohandstak, lausdans og samdansdel med bygdedanssnu. Dei mange samdansmotiva i dansen er sett opp i etter måten fast rekkefølgje og dansen har ein fast slutt. Anders K. Bjørk gjorde ein stor innsats med å læra bort dansen til yngre. Dansen kom fram på kappleik på 1970-talet, og har seinare vore fast å sjå der. Det kan vera i den samanheng at dansen fekk si faste og lange oppbygging, som skil seg frå det som elles er vanleg i folkeleg tradisjon.

Jentestega kan vera jamne springsteg, men òg, litt utanom det vanlege, firetrinnssteg eller totrinnssteg Guten har for det meste stegmønster som går over tre taktslag, nokre av dei minner om stega i springaren i Nordfjord.

Om musikken
Slåtten har truleg namn etter eit slåttestev som lyder omlag slik austanfor:

hei so dansa jenta mi
sylvspente sko på føto si
kalemanktrøye hae ho ny
ja du kan tru d' e dokkety
jenta mi

Slåttesteva er småe vers som går til tonane i heile eller oftast berre fyrste delen av ein slått, og hadde slåtten eit stev, vart det lettare å hugse han. Slåttane var ofte mange og namnlause. Dette stevet har nok høg alder, sidan det nemner draktmoten på 1700-talet. Og sidan slåtten godt kan ha vore gammal då stevet vart laga, er slåtten i alle fall like gammal.- Kalemank er m.a. eit blankt ty med vovne blomar i fleire fargar, det vart importert frå England og var noko av det dyraste ein kunne kjøpe. Hadde jenta så god råd at ho kunne kjøpe seg ei heil trøye i kalemankty, er det ikkje rart stevdiktaren tykte det var verdt å nemne. Felestillet er oppstilt bas, a-d-a-e.