Ja tu jestem u siebie, tu jest moje miejsce. Relacja Leny Choynowskiej

Lena Choynowska urodziła się we Lwowie jako Lena Alter. Jej ojciec, Rachmiel, zginął w Bełżcu; matka, Gustawa, oraz starsza siostra przeżyły wojnę. Przed wojną rodzina mieszkała na ul. Łyczakowskiej we Lwowie, od 1941 roku na ul. Słonecznej w getcie. Lena Choynowska razem z matką opuściła getto w czasie jego likwidacji (jej siostra wydostała się wcześniej) i do końca wojny mieszkała i pracowała we wsi Wiśniewo u chłopki Andzi i jej rodziny. Przyjęli ją do siebie ponieważ jej matka zgodziła się pojechać za Andzię na roboty do Niemiec; ze względów zdrowotnych nie została tam jednak wysłana i pracowała jako służąca w Warszawie. Zimą 1945 roku sprowadziła Lenę i jej siostrę do Warszawy, lecz z powodu złej sytuacji ekonomicznej w kwietniu Lena Choynowska trafiła do żydowskiego domu dziecka w Zatrzebiu. Jej siostra dostała pracę w Katowicach i Lena Choynowska tam rozpoczęła naukę w szkole. Studiowała dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim, a po studiach pracowała w radiu w Katowicach; dwukrotnie wyszła za mąż, ma córkę Kasię. Jej siostra wyemigrowała do Australii, i kiedy urodziła dziecko przeniosła się tam także jej matka. Lena Choynowska odwiedziła siostrę w Australii po raz pierwszy w 1964 roku. Na emeryturze była zaangażowana w działalność Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu. Zmarła w 2023 roku.

NAZWISKO ROZMÓWCZYNI: Lena Choynowska
WYWIAD PRZEPROWADZIŁ: Józef Markiewicz
NAGRANIE: Piotr Boruszkowski
DATA NAGRANIA: 5 sierpnia 2019
PRAWA AUTORSKIE DO NAGRANIA: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

00:01:11 - Początek wojny; nauka czytania i pisania.
00:02:21 - Zdjęcie siostry rozmówczyni.
00:04:00 - Wyjście z getta, Pomoc Eugenii Węgrzyn i wyjście siostry rozmówczyni z getta.
00:06:18 - Spotkanie z Gestapowcem na dworcu; powrót do getta.
00:10:26 - Likwidacja getta; wyjście rozmówczyni i jej matki z getta; pomoc stróża.
00:13:27 - Przekazanie rozmówczyni pod opiekę kwiaciarki i wyjazd matki ze Lwowa.
00:15:22 - Wyrzucenie rozmówczyni przez kwiaciarkę; schronienie u rodziny Eugenii; pobyt w Warszawie.
00:18:30 - Pobyt we wsi Wiśniewo.
00:21:38 - Praca matki rozmówczyni w Warszawie.
00:22:30 - Spotkania z matką w Warszawie.
00:23:54 - Przybycie matki do Wiśniewa; odnalezienie siostry rozmówczyni.
00:26:31 - Umieszczenie w domu dziecka w Zatrzebiu.
00:28:06 - Przeprowadzka do Katowic; dokumenty rozmówczyni.
00:32:31 - Przyjaźń z Natą Zygielman; klub i chór żydowski w Katowicach.
00:35:50 - Studia w Warszawie;
00:38:55 - Praca w radiu w Katowicach; wyrzucenie Naty ze Szkoły Filmowej i jej dalsze losy.
00:41:16 - Kontakt z Natą i jej przyjazd do Polski; śmierć Naty.
00:42:56 - Kontakt z siostrą w Australii; rodzina rozmówczyni.
00:46:30 - Emigracja siostry i matki rozmówczyni do Australii.
00:48:21 - Małżeństwo rozmówczyni; wizyta w Australii.
00:51:00 - Decyzja o pozostaniu w Polsce; prostowanie danych osobowych.
00:52:34 - Praca w radiu; marzec 1968 roku.
00:55:54 - Życie na emeryturze.
00:57:45 - Dom rodzinny rozmówczyni; informacje o rodzinie rozmówczyni.
01:02:17 - Losy ojca rozmówczyni.
01:07:41 - Losy dziadków rozmówczyni;
01:08:25 - Wspomnienie matki rozmówczyni z getta.
01:09:11 - Starania o odszkodowanie za mienie pozostawione we Lwowie: imiona członków rodziny rozmówczyni, poszukiwania archiwalne.
01:18:23 - Przeprowadzka do getta; wspomnienia z getta: kryjówka, łapanka.
01:24:12 - Wychodzenie z getta po fałszywe dokumenty; sposoby kamuflażu matki rozmówczyni.
01:27:04 - Warunki życia w getcie; mieszkanie w barakach; kryjówka w wykopanej dziurze.
01:30:16 - Wyjazd siostry rozmówczyni do Niemiec; powojenne losy Eugenii; losy Gestapowca z dworca w Warszawie i jego córki.
01:37:11 - Zerwanie z żydowską tożsamością po wojnie.
01:38:34 - Zaangażowanie rozmówczyni w Stowarzyszenie Dzieci Holokaustu.
01:45:47 - Akcje w getcie lwowskim.
01:48:25 - Kontakty z TSKŻ; Zjazd Dzieci Holokaustu w Jerozolimie.
01:51:22 - Wpływ doświadczeń Holokaustu na życie rozmówczyni.
01:53:57 - Stosunek do religii i tradycji żydowskiej.
01:58:19 - Wizyty we Lwowie po wojnie.
02:01:08 - Refleksja na temat doświadczeń wojennych.

Oglądaj kanały Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN:

#MuzeumPolin #HistoriaMówiona #getto