Stalker trailer - digitale restauratie, Nederlands ondertiteld

Een mysterieuze gids genaamd Stalker leidt een wetenschapper en een schrijver door de ‘verboden zone’, een hermetisch afgesloten terrein vol afval, waar de regels van het gezond verstand niet gelden. Tarkovski’s metafysische contemplatie over de staat van de moderne mens is nu te zien in een schitterende digitale restauratie van productiemaatschappij Mosfilm.
De mannen begeven zich op een spirituele reis door een gebied buiten de beschaving, met op de achtergrond de belofte dat geheime wensen van de reizigers vervuld zullen worden.
Stalker was in de jaren tachtig een cultfilm; de suggestie van nucleaire doem, de anarchistische verhaallijn en de industriële omgeving waardoorheen de drie mannen zich een weg banen, sloten naadloos aan op het no future-denken in menig kraakpand.
‘Het basisthema van Stalker is (...) het lijden van de mens die zijn gevoel van eigenwaarde heeft verloren’, schreef Andrej Tarkovski (1932-1986). In het oeuvre van de filmer-mysticus lopen dromen en herinneringen, heden en verleden dooreen. De regisseur viel op door zijn compromisloze houding: entertainment was uit den boze, filmen was Kunst en het leven van de mens een spirituele zoektocht.
Tarkovski’s vijfde lange speelfilm – een vrije adaptatie van de sci-fi-roman Roadside Picnic van de broers Arkadi en Boris Stroegatski – is een van de klassiekers die door de Russische productiemaatschappij Mosfilm is gerestaureerd.
Mosfilm werd opgericht in 1923 en richt zich sinds enkele jaren op het behoud en de verspreiding van meesterwerken van de Russische cinema. Stalker is nu weer te zien in de originele kleurstelling en mét de originele monosoundtrack.

Andrei Tarkovsky – The Exhibition (15 september - 6 december 2019)
Met beeldrijke en associatieve vertellingen als Andrej Roebljov (1967), Solaris (1971), De spiegel (1974) en, vooral, Stalker (1979), verwierf Andrej Tarkovski (1932-1986) faam als een van de belangrijkste vernieuwers van de cinematografische taal. Eye wijdt dit najaar een solotentoonstelling en een filmprogramma aan de vermaarde filmer-mysticus en zoomt in op Tarkovski’s zoektocht naar existentiële waarheid. De tentoonstelling omvat unieke documenten – brieven, foto’s en polaroids – die nooit eerder in Nederland te zien zijn geweest; in het zaalprogramma zijn alle digitaal gerestaureerde films te zien.
Zaalprogramma met o.m. nieuwe restauraties en lezingenserie; landelijke uitbreng zes distributietitels.

In het oeuvre van Andrej Tarkovski lopen dromen en herinneringen, heden en verleden door elkaar. De schilderachtige schoonheid van zijn beelden, de metafysische beschouwingen over de mensheid, en ook Tarkovski’s heldere uiteenzettingen over de cinema inspireren nog altijd nieuwe generaties filmmakers en kunstenaars.

Buiten het keurslijf van de sociaal-realistische Sovjetcinema ontwikkelde Tarkovski een eigenzinnig oeuvre waarin hij het leven schetst als een spirituele zoektocht naar waarheid en zelfkennis – wat Tarkovski de ‘innerlijke stem van de mens’ noemt, die alleen gehoord kan worden in het bereik van het magische en transcendentale. De regisseur zag zijn films als ‘hiëroglyfen van absolute waarheid’, als een daad van creatieve schepping die, beter dan de analytische wetenschap, in staat was existentiële betekenis te onthullen.

Voor de in 1986 overleden regisseur was film bij uitstek het medium om dicht bij het echte leven te geraken. Van alle kunsten stond film het dichtst bij de wetmatigheden van het menselijk denken en leven, stelde Tarkovski – en daarom was cinema de meest waarheidsgetrouwe kunstvorm. De vorm van Tarkovski’s films werd bepaald door extreem lang aangehouden shots, een langzaam bewegende camera, bijzonder gebruik van geluid en muziek en van kleur verschietende filmbeelden.

De tentoonstelling is gedacht vanuit de idee om zo dicht mogelijk bij Tarkovski en zijn oeuvre te komen. Er is voor gekozen om de bezoeker onder te dompelen in Tarkovski’s beeldwereld, om de kijker als het ware te bedwelmen door de vele precies gekozen filmfragmenten. De aanpak volgt Tarkovski’s ideeën over de kracht van ‘de poëzie van het beeld’ en de noodzaak van een ‘poëtische logica’ en een ‘poëtische montage’.

In het zaalprogramma is het volledige oeuvre van Tarkovski te zien, met grotendeels nieuwe digitale restauraties, waaronder De spiegel, Solaris en Tarkovski’s laatste film, Het offer (1986). Ook zijn er films te zien van makers die Tarkovski hebben geïnspireerd zoals Sergej Paradzjanov en Robert Bresson, of van regisseurs die zich door Tarkovski hebben laten inspireren, onder wie Lars von Trier en Alex Garland.

Zes van Tarkovski’s films worden door Eye in landelijke distributie gebracht en worden in ca. twintig Nederlandse filmtheaters vertoond.