Πυκνή ομίχλη έπεσε, Νύφη του Μάρκου (Αριδαίϊκα)

Ακούγονται οι μελωδίες:
Τέμνα μάγκλα πρεπατνάλου (πυκνή ομίχλη έπεσε) και Μάρκοβα νιβέστα (νύφη του Μάρκου), οι οποίες ακούγονταν συνήθως στη περιοχή της Αλμωπίας.

Η Αλμωπία ήταν μια από τις 17 επαρχίες του Μακεδονικού Βασιλείου με γεωγραφικά όρια ακριβώς ίδια με αυτά της σημερινής. Οι μυθολογικοί της κάτοικοι ήταν οι Άλμωπες, φυλή γιγάντων. Πήραν το όνομά τους από τον αρχηγό τους, Άλμωπα, γιο του Ποσειδώνα και της Έλλης.
Η ετυμολογία της λέξης «Αλμωπία» έχει διχάσει. Η επικρατέστερη άποψη θεωρεί ότι τα συνθετικά της είναι «άλμα» και «ωψ» (-ωπος), που ερμηνεύονται ως ανάπτυξη κατά το πρόσωπο, την όψη. Ο Θουκυδίδης γράφει ότι οι Μακεδόνες με τον Αλέξανδρο – κοινό όνομα των Μακεδόνων βασιλέων – ήρθαν από το Άργος και εκδίωξαν τους Άλμωπες. Αυτοί κατέφυγαν ανατολικά, στην περιοχή του Παγγαίου.
Άλλες ιστορικές μαρτυρίες για την Αλμωπία βρίσκουμε στον ποιητή Λυκόφρονα (300 π.Χ.), στον Κλαύδιο Πτολεμαίο (ρωμαϊκοί χρόνοι), στον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο και στην Άννα την Κομνηνή (βυζαντινή περίοδος). Η τελευταία ονομάζει την περιοχή «Μογλενά» και αναφέρει ότι στην περιφέρειά της υπήρχε έδρα Επισκοπής. Την ίδια ονομασία χρησιμοποιεί και ο Άγγλος περιηγητής William Leake, ο οποίος αναφέρει, επίσης, την περιοχή ως «Καρατζόβα» (λέξη τουρκικής προελεύσεως που σημαίνει μαύρη γη, μαύρη κοιλάδα). «Καρατζόβα» ονόμαζαν την περιοχή οι Οθωμανοί, οι οποίοι την κατέλαβαν το 1389 και σε μερικά χρόνια αποτέλεσαν το ένα τέταρτο του πληθυσμού της. Η πόλη της Αριδαίας, συγκεκριμένα, κατοικήθηκε τον 8ο αιώνα και σύμφωνα με ιστορικές πηγές, πήρε το όνομά της από τον Αριδαίο Φίλιππο τον Γ’, ετεροθαλή αδελφό του Μ. Αλεξάνδρου.
Η παραδοσιακή μουσική στην Κεντρική Μακεδονία παρουσιάζει σίγουρα κάποιες ιδιαιτερότητες. Διαμορφώθηκε και εξελίχθηκε μέσα από αμοιβαία αλληλεπίδραση με τις γειτονικές περιοχές των Βαλκανίων. Υπάρχει μια πραγματικότητα: για να κατανοήσουμε την τοπική μουσική, πώς εκφράζεται και γιατί, είναι απαραίτητο και επιβάλλεται να λάβουμε υπόψη μας τις τρεις παραμέτρους: Λόγος – Μουσική – Χορός.
Ο στίχος είναι το βασικότερο και πρωταρχικό στοιχείο της δημιουργίας και δε μπορεί να αποσπασθεί από τη μουσική. Ο τόπος και ο χρόνος καθόριζαν τον τρόπο έκφρασης σε κάθε λειτουργία. Από την εποχή, όμως, που εξέλιπε ο λόγος, δηλαδή το τραγούδι (το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα απαγορεύτηκε κυρίως μεταξύ 1930 και 1940), σε συνδυασμό με την εμφάνιση στην περιοχή των πρώτων και αξιόλογων μουσικών κλαρίνου και κορνέτας, ξεκινά μια μικρή διαφοροποίηση. Νέα όργανα, νέο ύφος, άλλες ανάγκες× μοιραία οι μουσικοί οδηγήθηκαν σε νέους δρόμους και η ανάγκη να καλύψουν το μέρος του τραγουδιού τους ανάγκασε να αυτοσχεδιάσουν. Η γνώση βέβαια των στίχων και της δομής των τραγουδιών τους συγκρατούσε.
Β.Κ. Μακεδονία και συγκεκριμένα Δυτική Αλμωπία και Βόρεια Επαρχία ‘Εδεσσας, δηλαδή, στους πρόποδες του Καϊμακτσαλάν, ημιορεινή περιοχή Αλμωπίας, που συνορεύει με τις βουνοπλαγιές της Έδεσσας. Ενότητα που περιλαμβάνει τα χωριά Όρμα, Λουτράκι, Πρόμαχοι, Γαρέφι, Πευκωτό, Σαρακηνοί, Κερασιά, Καρυδιά, Κορυφή, Σωτήρα, Βρυτά, κ.α.
Επίσης, από παλαιότερα οι χοροί χορεύονται και σε χωριά του κάμπου, όπου μετανάστευσαν από τα ορεινά ντόπιοι κάτοικοι, όπως Υδραία, Χρύσα, Ξιφιανή στην Αλμωπία, και Πλατάνη, Φλαμουριά, Μεσημέρι, Μαργαρίτα στην Επαρχία Έδεσσας. Συναντά κανείς στοιχεία (αλλοιωμένα ίσως) και σε άλλα χωριά των Γιαννιτσών και της Νάουσας, όπου οι μετανάστες είναι ελάχιστοι.
Η Αλμωπία (αρχαία ονομασία) αναφέρεται και ως Καρατζόβα επί τουρκοκρατίας, αλλά και ως Μογλενά (Μαύρη γη) στο τέλος του Βυζαντίου.
Η εξεταζόμενη περιοχή, σαν ξεχωριστή λαογραφική ενότητα, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ποικιλία, την πολυχρωμία και το πλήθος των χορών. Είναι μια περιοχή που έχει δεχθεί πάρα πολλά στοιχεία από διαφορετικούς λαούς και φύλα που είτε πέρασαν από την περιοχή είτε έζησαν μαζί με τους ντόπιους Μακεδόνες κατά την εποχή της τουρκοκρατίας (Σλάβοι, Βούλγαροι, Ρούμηδες, Τσιγγάνοι, Βλάχοι, κ.α.). Η χημεία αυτή διαμόρφωσε ένα αξιόλογο μουσικό ψηφιδωτό με πολυσύνθετες μελωδίες, που ενέπνευσαν τους χορευτές να δημιουργήσουν τους περισσότερους χορούς από κάθε άλλη ενότητα-περιοχή αναλογικά.