ΔΙΑΔΡΟΜΗ: Ψαθάδες - Αμόριο - Κισσάριο - Λάβαρα

Ο οικισμός Νέοι #Ψαθάδες, στο Διδυμότειχο, όπως μαρτυρά και το όνομά του, δημιουργήθηκε από πρόσφυγες των Ψαθάδων της Ανατολικής Θράκης που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τον τόπο τους με την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923.
Το συγκλονιστικό με το χωριό αυτό είναι ότι οι Νέοι Ψαθάδες απέχουν μόλις 4 χιλιόμετρα από τους παλιούς Ψαθάδες, στην ανατολική όχθη του Έβρου, που σήμερα ανήκουν στην Τουρκία. Από το γειτονικό χωριό Αμόριο, φαίνεται πεντακάθαρα το πατρογονικό χωριό των κατοίκων των Νέων Ψαθάδων.
Το όνομά τους οι Νέοι Ψαθάδες το απέκτησαν από το κύριο επάγγελμα των κατοίκων της, που ήταν πλέκτες ψαθών. Σ’ αυτό βοήθησε και το ότι στην περιοχή αυτή υπήρχε άφθονη βλάστηση από σάζια, τα οποία είναι είδος χόρτου, απαραίτητα για το πλέξιμο της ψάθας.
Οι κάτοικοι έφτασαν στους Νέους Ψαθάδες κουβαλώντας τις εικόνες, την καμπάνα και άλλα ιερά κειμήλια της εκκλησίας του Αγίου Παντελεήμονα από το χωριό τους. Εκεί έχτισαν αρχικά ένα πρόχειρο ναό, ώσπου να χτιστεί η σημερινή εκκλησία, δίπλα στην πλατεία, κοντά στη μία από τις δύο εισόδους του χωριού, ανάμεσα στην παλιά εθνικό οδό και στη Νέα Εγνατία. Τα εγκαίνια του Αγίου Παντελεήμονα στους Νέους Ψαθάδες έγιναν το 1938.

Το χωριό #Αμόριο είναι χτισμένο κοντά στην όχθη του ποταμού Έβρου, 7 χλμ. νοτιοδυτικά του Διδυμότειχου. Άγνωστο αν οι κάτοικοι του έχουν έρθει εδώ από το Αμόριο της Φρυγίας ή αν το χωριό πήρε το όνομά του από το αμμώδες χώμα ή τις μουριές που είχε.
Στο Αμόριο βρέθηκε χάλκινο αγαλματίδιο της θεάς Αρτέμιδος Βένδιδος, που βρίσκεται σήμερα στο μουσείο Καβάλας, ενώ πολλοί πιστεύουν πως στο σημείο θα πρέπει να υπάρχει και ναός αφιερωμένος στη θεά του κυνηγιού.
Στην περιοχή «Του Μπάρμπα η βρύση», σε απόσταση ενός χιλιομέτρου βόρεια του Αμορίου, υπάρχουν ίχνη αρχαίου οικισμού. Στην επιφάνεια του εδάφους βρέθηκαν όστρακα χρηστικής κεραμικής και κέραμοι ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου.
Στο Αμόριο βρίσκεται και η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του 1921, ενώ στην περιοχή γύρω από το χωριό μπορεί ο επισκέπτης να δει το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, όπου υπάρχει και χώρος αναψυχής, καθώς και το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου.

Το #Κισσάριο είναι ένα χωριό που βρίσκεται μεταξύ Σουφλίου και Διδυμοτείχου και ανήκει στον Δήμο Σουφλίου. Η καταγωγή των κατοίκων είναι από τους παλιούς Ψαθάδες της Ανατολικής Θράκης και εγκαταστάθηκαν εδώ το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών όπως όριζε η συνθήκη της Λωζάνης.
Οι πρώτοι κάτοικοι που εγκαταστάθηκαν εδώ ασχολήθηκαν κυρίως με την παραγωγή ψάθας και την γεωργοκτηνοτροφία. Παλιά το χωριό αριθμούσε περί τους 500 με 600 κατοίκους αλλά λόγω της μετανάστευσης και της αστυφιλίας τώρα αριθμεί περί τους 130 με 150 κατοίκους, οι περισσότεροι δε είναι μεγάλης ηλικίας. Από το 2013 επαναλειτουργεί ο Πολιτιστικός Σύλλογος που είχε ιδρυθεί το 1986, ο οποίος προσπαθεί να διατηρήσει την πολιτιστική κληρονομιά και τα ήθη και έθιμα του χωριού.

Τα #Λάβαρα είναι κωμόπολη του Έβρου, πάνω στην εθνική οδό που συνδέει το Σουφλί με το Διδυμότειχο. Η ονομασία Λάβαρα δόθηκε διότι κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι του χωριού ύψωσαν σημαίες – Λάβαρα – με σταυρό και εξόντωσαν τουρκική στρατιωτική δύναμη στην περιοχή τους. Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, ανήγειραν αργότερα την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που πανηγυρίζει στις 2 Μαΐου, ημέρα διεξαγωγής της μάχης. Λειτουργούν ακόμα δύο ναοί στα Λάβαρα, ο Άγιος Δημήτριος και το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής. Στην πλατεία του χωριού θα βρείτε ταβέρνες με παραδοσιακές νοστιμιές.
Από τα Λάβαρα καταγόταν ο Βαγγέλης Ματσιάνης, ξακουστός οπλαρχηγός της Θράκης που έδρασε κατά το 19ο αιώνα.
Τον 17ο αιώνα τα Λάβαρα ήταν κεφαλοχώρι του οποίου οι κάτοικοι απολάμβαναν απαλλαγή από φόρους. Την εποχή εκείνη ονομαζόταν Σαλτίκ, που σημαίνει τόπος όπου κατασκευάζονται τα «σάλια», πλατιές βάρκες με επίπεδη καρίνα, με τις οποίες γίνονταν η μεταφορά των προϊόντων στον ποταμό Έβρο.
Το παρελθόν των Λαβάρων φτάνει στον 7ο αιώνα μ.Χ., με βάση πανάρχαιες δεξαμενές νερού που βρέθηκαν στην περιοχή και που ονομάζονται Βιστέρνα (Bis sterna = διπλανή δεξαμενή). Βρέθηκαν επίσης τάφοι της ίδιας εποχής.